گزارش سومین نشست از سلسله نشست های خیر و خرد

سومین نشست خیر و خرد برگزار شد

سه شنبه اول مهرماه 1399، سومین نشست خیر و خرد به همت موسسه خیریه دارالاکرام و با همکاری نشر نی در تالار شهر مشهد برگزار شد. دکتر علی صاحبی سخنران جلسه ضمن برشمردن چالش ها و مشکلات آموزشی دانش آموزان در دوران کرونا، به ارائه راهکارها و پیشنهادات کاربردی در این زمینه پرداختند. اما پیش از آغاز سخنرانی، سرکار خانم تقوی، مدیر دارالاکرام در شعبه مشهد توضیحاتی درباره فعالیت های موسسه دارالاکرام ارائه نمودند.

ایشان نخست از حضور ارزشمند حامیان فرهیخته، یاوران مهربان ، سفیران گرانقدر و مددکاران فداکار و همیاران شریف دارالاکرام در شعبه مشهد تشکر و قدردانی نمودند؛ بزرگوارانی که خالصانه و عاشقانه، زمینه بازگشت به تحصیل و توانمندی بیش از 600 دانش آموز را در حاشیه شهر مشهد، روستاهای تربت جام، سبزوار و قوچان فراهم آورده و آنان را در زمینه های مختلف تحصیلی، تربیتی، مهارت آموزی، درمانی و معیشتی مورد حمایت قرار داده اند تا  استعدادها و توانمندی های فرزندان شایسته این سرزمین بارور شود. خدای را سپاس می گوییم و امید داریم که این جمع مهربان، صمیمی و خیّر روز به روز مستحکم تر و بهتر و قوی تر در مسیر خیر موثر گام بردارد. دارالاکرام بر اساس اصول سه گانه”خرد، کرامت و مهربانی” فعالیت می کند و بر این اساس سامانه آنلاین به مهربانی را در محیط وب راه اندازی کرده تا چتر مهربانی هموطنانش را بر سر کودکان محروم و نیازمند در اقصی نقاط کشور بگستراند. این سامانه را به گونه ای به روز کرده و توسعه داده ایم که بتوانیم بهترین و موثرترین و شایسته ترین خدمات را به حامیان، همیاران ، مددکاران و فرزندان این سرزمین ارائه کنیم. طرح آبا(آشتی با آموزش) یکی دیگر از طرح هایی است که موسسه دارالاکرام انجام داده است. از طریق این طرح و با همکاری با وزارت آموزش و پرورش، دارالاکرام در جنوب کرمان آموزش از راه دور را برای کودکان کم برخوردار و بازمانده از تحصیل این مناطق فراهم نموده است.

یکی دیگر از طرح های دارالاکرام، برگزاری سلسله نشست های خیر و خرد است که در آنها به تبیین این موضوع پرداخته می شود که خیر موثر چیست و چگونه می توان بهترین و اثربخش ترین خیر را در جامعه حاکم کرد به نحوی که موجب توسعه انسانی، اجتماعی و فرهنگی شود و به تبع آن توسعه اقتصادی و زیرساخت های جامعه تقویت شود.

این سلسله نشست ها با حضور اندیشمندان، فرهیختگان ، صاحبنظران و کسانی که سال های متمادی در این عرصه به تحقیق و پژوهش پرداخته اند و صاحب سابقه و مطالعات گسترده هستند تشکیل شده است. اولین نشست در تهران و با حضور مترجمین کتاب ” اقتصاد فقیر” برگزار شد. در این نشست کتاب فوق به نقد و بررسی گذاشته شد و مورد توجه اصحاب خرد و فعالان اجتماعی قرار گرفت. دومین نشست به رونمایی از کتاب “دیگردوستی موثر” اختصاص داشت که طی آن استاد ملکیان و دکتر جلایی پور به طرح این مسئله پرداختند که چگونه می توان اثربخش ترین خیر را در جامعه جاری و ساری کرد.

حال توفیقی حاصل شده است تا در سومین نشست در خدمت استاد فرهیخته و ارجمند، جناب آقای دکتر علی صاحبی باشیم و همین جا از حضور شریف شان قدردانی کنیم. در این نشست نیز بنا داریم با توجه به بحران کرونا که در جامعه پیش آمده و باعث شده فاصله اجتماعی و آموزش مجازی مورد توجه قرار بگیرد و هم چنین فاصله و گپ در آموزش دانش آموزان کم برخوردار و محروم در مناطق دورافتاده را، در نقاط حاشیه شهرها و روستایی مورد بحث و بررسی قرار دهیم و با کمک شما بزرگواران و با حضور دکتر صاحبی این مسئله را بشکافیم. اکنون در شرایطی که کرونا مدارس را تعطیل و نیمه تعطیل کرده، موضوع آموزش به صورت مجازی و آنلاین مطرح است و این در حالی است که فقدان زیرساخت های اقتصادی در این خانواده ها، فقر و فاصله طبقاتی را تشدید نموده است. در این نشست ما به این موضوع خواهیم پرداخت که چگونه می توانیم فرزندان مان را هم چنان علاقه مند به تحصیل و در مسیر تحصیل نگه داریم و مانع افت تحصیلی و یا ترک تحصیل شان شویم. به هر صورت فرصت مغتنم است.

وی در آخر ضمن قدردانی از شرکت حضار در این نشست، اعلام نمود که جای همه بانیان، حامیان، همیاران و مددکاران در این جمع خالی است چراکه به دلیل شرایط خاص بهداشتی حاکم، از آنان دعوت به عمل نیامده است و ترجیح ما بر این بود که از طریق اینستاگرام و آپارات این مباحث پیگیری شود.

در ادامه این نشست، دکتر صاحبی به ارائه سخنرانی پرداختند. ایشان در ابتدا از تمام کسانی که در دارالاکرام و دیگر سمن ها در زمینه آموزش اقشار فقیر و فاقد سرپرست موثر به طور جدی متمرکزند و کاری اساسی و بنیادین انجام می دهند قدردانی کرد و افزود که انجام کارهای خیر می تواند در این حوزه بسیار موثر باشد. اما از سیاسیون کاری در این زمینه بر نمی آید. کما این که به قول سهراب ” به جای هر مرد سیاسی درختی بنشانید تا هوا تازه شود.” به نظر می آید کار اساسی و بنیادین را کسانی انجام می دهند که کار فرهنگی می کنند و هویت ملی ما را حفظ کرده اند. این کار دارالاکرام در حوزه آموزش و تحصیل کودکان بسیار زیبا و موثر است و این تلاش ها باید بیشتر شود. امیدواریم بتوانیم با اقدامات مان به سازمان های مردم نهاد کمک نماییم. امشب درباه سه موضوع بحث خواهیم کرد.

 بخش اول، چالش های والدین با فرزندان، و بخش دوم، انگیزه زدایی از دانش آموزان در این برهه زمانی است. درحال حاضر معضل تعامل اجتماعی، مراودات اجتماعی، تعاملات احساسی، عاطفی، و شناختی، و بازی های جسمی برای دانش آموزان وجود دارد  و باید به چگونگی ایجاد، نگهداری و حفظ انگیزه در این زمان بدون مدرسه و قرنطینه اجباری و خودخواسته بپردازیم. مبحث سوم ، به موضوع کرونا و معلمین  اختصاص دارد که امیدوارم امشب بتوانم به این بخش نیز بپردازم. در این بخش به این موضوع می پردازیم که معلمین چگونه می توانند به دانش آموزان کمک کنند تا آنها در سیستم آنلاین، فضایی برای دانش آموزان ایجاد کنند تا آنها منزوی و تنها نباشند و احساس بی کسی نکنند.

اگر به جغرافیای کشور نگاه کنیم میزان فقر، یا کسانی که والدین موثر ندارند یا از پس تحصیلات خوب برنمی آیند زیاد است. حاشیه مرزی ایران جایگاه فقر است. برای کمک به حاشیه نشین های شهر مشهد، آموزش و پرورش یا توان ندارد یا بودجه ندارد رسیدگی کند چه برسد به جنوب کرمان یا مناطقی مثل سرباز. اما اگر ما بتوانیم به یک دانش آموز کمک کنیم به مدرسه برود و لوازم تحریر و معلم داشته باشد آیا چیزی از فشار فقر کم می کند؟ حداقل این اقدامات برای یک نفر می تواند موثرباشد. روزی یک پروفسور فیزیک صبح زود قبل از طلوع آفتاب در ساحل بزرگ استرالیا قدم می زد. وی متوجه مرد جوانی شد که مدام خم می شد و چیزی رو بر می داشت و به سمت دریا پرتاب می کرد. پروفسور به جوان نزدیک شد و از او علت را پرسید و مرد جوان توضیح داد که به دلیل طوفانی شدن دریا،ستاره های دریایی و نرم تنان به ساحل آورده شده اند و اگر تا طلوع آفتاب دوباره به دریا بارنگردند خشک می شوند و می میرند. پروفسور که می دید تا چشم کار می کند ساحل پر از این نرم تنان است از جوان پرسید:” آخر این کار تو چه فایده ای دارد تا یک ساعت دیگر آفتاب طلوع می کند و دیگر برای این ها فایده ای ندارد؟!” اما جوان دستش را در ماسه فرو برد و یک ستاره دریایی را براشت و به سمت موج دریا پرتاب کرد گفت:” برای زندگی این یکی فایده دارد!”

حکایت کمک به این دانش آموزان نیز همین است، شاید این کمک ها برای یک نفر تاثیرگذار باشد و ما بتوانیم پیش از دیر شدن این دانش آموزان را به دریای دانش و تحصیل بازگردانیم. نکته اساسی این است که در جاهایی که اصلا مدرسه ای وجود ندارد و کرونا نیز روز به روز در حال گسترش است باید سبک زندگی را عوض کنیم و منتظر پایان آن نباشیم. در حال حاضر دانش آموزان مناطق فقیرنشین مانند جنوب کرمان و سیستان و بلوچستان با تهران فرقی نمی کنند چون فعالیت های روزمره همه اقشار دچار مشکلات جدی شده است. این مشکلات متعددند:

اول عدم تعامل اجتماعی و ایزوله شدن یا انزوای دانش آموزان، دوم پیدا شدن رگه های وسواس و نشان دادن شک و نگرانی در دانش آموزان، و سوم افسردگی، بی قراری، بی حوصلگی، پریشانی و حواس پرتی در آنهاست.

این موضوع تازه نیست. بشر در طول تاریخ زمان های زیادی با تحولات طبیعی، از جنگ تا بیماری ها درگیر بوده است. نکته مهم یادگیری از تاریخ است. در شرایط بسیار سخت و بغرنج رمز ماندگاری بقا، ثروتمند بودن یا سریعتر و قوی تر بودن افراد نیست بلکه کسانی ماندگار شده اند که چابک، سرحال، سرزنده بوده و تناسب داشته اند. برای این شرایط در برابر کرونا مهم ترین کار این است که چطور سرحال و چابک باشیم. چرا چابکی در بحران از دست می رود؟ اگر شخص چابک و بانشاط نباشد تمرکز ندارد و در نتیجه یادگیری ندارد .

مسائل آموزشي دانش‌آموزان را نمي‌توان به پس از حل بحران كرونا موكول كرد، چون فرزندان و دانش‌آموزان ما حالا در معرض آسيب هستند. در شرايط بحراني براي كمك به دانش‌آموزان بايد به آنها كمك كنيم تا لااقل در چهار قلمرو وجودي خود يعني تحصيل، تفريح، روابط و سلامت جسمي خود تعادل ايجاد كنند.

علی صاحبی

علت اصلی از دست دادن چابکی در شرایط بحرانی دست به کارهای افراطی زدن است. بیشترین افراط دانش آموزان در این ایام در زمینه خواب است. آنها بیش از اندازه بیدار می مانند و بازی و اینترنت گردی می کنند. اکثر آنها تا ساعت 5 صبح نمی خوابند و این یعنی خارج شدن از تعادل.

نکته بعدی این است که دانش آموزان بیش از اندازه دچار ترس و احتیاط می شوند. رعایت نکات و اصول بهداشتی خوب است اما بیش از اندازه نگرانی خوب نیست.

و بالاخره معضل بعدی بیش از اندازه بی هدفی است. به دانش آموزان همیشه توصیه می کنیم یک زمان هایی را بی هدف سپری کنند اما اگر این زمان طولانی شود از تعادل خارج می شود و دانش آموز آسیب پذیر می شود. از سوی دیگر اگر دانش آموزی که بیش از اندازه در خانه است بخواهد 8 تا 12 ساعت تحصیل کند آسیب پذیر می شود و تعادل از دست می رود. در شرایط بحرانی مانند شرایط کرونا نیز باید به عنوان والدین و معلمین به دانش آموزان کمک کنیم تا چهار قلمروی وجودی شان را متعادل کنند:

اول تعادل سر: شامل مهارت های فکری و شناختی، و تکلیف انجام دادن= تحصیل

دوم تعادل قلب: شامل مهارت های مدیریت و تنظیم هیجانات که چگونه با دلتنگی و غم یا خشم کنار بیایند و چگونه روابط را تنظیم کنند=روابط

سوم تعادل دست ها: شامل مهارت های عملی  و درگیری در فعالیت های لذت بخش= تفریح (مثل یادگیری مهارت آشپزی، انجام تعمیرات و نظافت خانه و …)

چهارم تعادل پاها: شامل سلامت جسمانی به نحوی که بیش از اندازه نشیند یا نخوابد. فعالیت های جسمی باعث می شود دوپامین و سروتونین ترشح شود و تمرکز دانش آموز حفظ شود. به موازات فعالیت های سر و قلب، تحرک و فعالیت های جسمی نیز باید در برنامه دانش آموزان گنجانده شود.

این چهار قلمرو شامل تحصیل، بازی و تفریح، روابط و تن آسایی است. جسم محل و خانه روان است جسم خوب و سالم و پرانرژی تعادل روان نیز حفظ می شود. به عنوان والدین باید بدانیم این چهار بخش چگونه کار می کند. به طور مثال باید دانست نقش بازی چیست؟ چه نوع بازی ها برای کودکان باید تدارک دید؟ بازی باعث تحرک می شود باعث تحریک پیشانی یعنی محل پردازش اطلاعات، پیش بینی و شناسایی محرک ها و تنظیم هیجانی می شود. نسل ما پدرانی هستیم که بیش از دیگران بازی کردیم. قبایلی که دور هم جمع می شدند و قصه می گفتند یا قبایل شکارچی ماندگارتر بودند. فرزندان ما نیز باید بتوانند بدون موبایل و کامپیوتر بازی کنند.

سازوکار بخش دوم بسیار مهم است و آن بخش روابط اجتماعی است.این روابط در حال حاضر با تعطیلی مدارس تضعیف شده است. در این دوره محله ای نیست که بچه ها تعامل داشته باشند آنها در مدرسه تعامل برقرار می کنند. باید فضایی باشد بتوانند با هم بازی کنند، کرکری برای هم بخوانند. اما آنها بنا به شرایط موجود در انزوا به سر می برند چون مدرسه ای نیست. انزوا شبیه سلول انفرادی است که تاروپود شخصیت فرد را نابود می کند. انزوا، تنهایی، بی کسی، عدم تعامل بزرگترین سم برای تحصیل، آینده، امید به آینده و خوش بینی در دانش آموزان است. انزوا باعث فرسودگی می شود. فرد دچار انواع و اقسام اختلالات ماند اظطراب، افسردگی و اختلال در سازگاری با محیط می شود. انزوا از سیگار کشیدن برای فرزندان مان خطرناک تر است. در نهایت آرام گرفتن و تن آسایی است. بدن سالم پرانرژی است و ناکامی ها را تحمل می کند. بدنی که ورزیده باشد می تواند تحمل کند. بدن سالم و جسم با نشاط امیدوار است و حوصله بیشتری از خود نشان می دهد.

حال باید ببینیم چطور می توانیم به فرزندان مان کمک کنیم این مسایل را به تعادل برسانند تا بتوانند بهتر از فرصت های تحصیلی استفاده کنند. بدین منظور برنامه ای 6 قسمتی و بلند مدت طراحی کرده ام که در این مجال نمی گنجد اما در فرصت های بعدی در اختیار دارالاکرام قرار خواهم داد.

دانش آموزان در دوران کرونا این مشکلات را تجربه می کنند:

اضطراب و نگرانی از ابتلا به بیماری برای خود و اعضای خانواده

انزوای اجتماعی به دلیل عدم رابطه یا قطع رابطه با دوستان  و اجتماع

سردرگمی که به ویژه در دانش آموزان مقاطع 10 و 11 و سال آخر مشاهده می شود این که چه خواهد شد و چه باید کرد. آنها در شرایط کنونی برای هدف گذاری تحصیلی و دانشگاه دچار مشکلات جدی شده اند.

 والدین چگونه می توانند این چالش را به فرصت تبدیل کنند:

گام اول: اکنون که فصل مدرسه آغاز شده والدین کمک کنند که برنامه ها طبق روال قبل از کرونا روتین شود. اولین اقدام تنظیم ساعت خواب و بیداری اعضای خانواده است. به نحوی که دانش آموز طبق برنامه ای روتین بخوابد ، بیدار شود ، صبحانه بخورد و در جا و مکان مشخصی به عنوان مکان تحصیل، مشغول مطالعه و درس خواندن شود. برای شرکت در مدرسه آنلاین باید ساعت خاصی مشخص شود و ضمن درس خواندن باید هر چیزی که حواس او را پرت می کند مانند موبایل از دسترس او دور شود. این ساعت باید خاص و برنامه ریزی شده باشد. خانواده می تواند موقع غذا خوردن تعامل وگفت و گو داشته باشد و افراد در این مواقع از بهترین اتفاقی که برایشان افتاده صحبت کنند.

گام دوم: برای خواب برنامه خاصی تنظیم کنند. دانش آموز بین 7 تا 9 ساعت، مثل زمان مدرسه، استراحت کند کافی است. نباید بیشتر بخوابد باید خوابیدن او نظم داشته باشد. در طول روز هم برای آنها زمان های استراحت در نظر بگیرید که کاملا زمان خصوصی آنها باشد تا بتوانند کارهای مورد علاقه شان را انجام دهند مثل کتاب خواندن، تماشای فیلم، چت با دوستان و…این زمان را به آنها بدهید.

ما در يك وضعيت متفاوت و تجربه‌نشده هستيم. بسياري از شيوه‌هاي آموزشي در اين شرايط كارايي خود را از دست داده‌اند و ما بايد بلافاصله به دنبال شيوه‌هاي متناسب با وضعيت جديد باشيم وگرنه با بحران جدي در فرآيند يادگيري و فعاليت‌هاي آموزشي روبه‌رو مي‌شويم.  معلمان  و   والدين بايد به اين تغيير وضعيت توجه لازم و كافي را داشته باشند.

علی صاحبی

گام سوم: به طور روشن و مشخص درباره خطرات این دوره و کرونا با آنها صحبت کنید.

گام چهارم: تقسیم کار و دادن مسئولیت به آنها کمک می کند مغز آنها از حالت یکنواختی خارج شود. واگذاری این کار و مسئولیت ها سبب می شود آنها خود را سودمند و موثر ببینند. مثلا در امور منزل اعم از غذا درست کردن، سالاد درست کردن، خرید کردن، نظافت خانه، تعمیرات و از این قبیل کارها که جزئی از مهارت های زندگی محسوب می شود مشارکت کنند و این مهارت ها را یاد بگیرند.

گام پنجم: به آنها بگویید و از آنان بخواهید عمل مهربانانه انجام بدهند. می توانند با حفظ اصول بهداشتی برای افراد پیر مثل پدر بزرگ یا مادر بزرگ خرید کنند، در انجام درس و تکالیف به سایر دانش آموزان کمک کنند. فعالیت های جسمی برای آنها ترتیب دهید. در اطراف منزل پیاده روی کنند یا با استفاده از برنامه های تلویزیونی ورزش و نرمش انجام دهند. برنامه های تفریحی، خنده دار و فیلم های معنادار تماشا کنند و موسیقی گوش کنند.

توصیه من به دانش آموزان این است :

دوران سختی است، نسل های قبل چالش های دیگری داشتند اما نسل شما دوران سختی را تجربه می کند که باعث شده روتین ها به هم بخورد، انگیزه برای تحصیل از بین برود.  ممکن است این سوال ها را از خودتون بپرسید که چرا باید درس بخوانم، محرک اصلی من برای درس خواندن چیست. از خودتان بپرسید اگر درس نخوانید چه ضررهایی برایتان در پی دارد، یا چرا لازم است که درس بخوانید. موهبتش چیست، مضرات نخواندنش چیست.این سوالات را از خودتان بپرسید. از کدام درس ها لذت می برم از کدام لذت نمی برم اما یادگیریش مهم است. مثلا ریاضی را دوست دارم اما انگلیسی را دوست ندارم اما مهم است که یاد بگیرم. به این موضوعات فکر کنید.

توصیه بعدی من این است که روزتان را ساختارمند کنید. می توانید با این کار از روزتان لذت ببرید و از بی حوصلگی و کسلی دور بمانید. برای هر روزتان یک هدف مشخص و قابل اندازه گیری تعیین کنید. مثلا این که چند ساعت و چه صفحاتی از کدام درس را مطالعه کنم. لازم نیست برای 8 ساعت برنامه ریزی کنید برا ی5 تا 7 ساعت برنامه ریزی کنید کافی است.

توصیه بعد این که با چیزهای نشاط آور قورباغه رو  اول صبح بخورید برای این که تا آخر شب بدبو و بزرگ نشود! از بعضی دروس یا معلم ها که ممکن است مثل قورباغه برای شما ناخوشایند تلقی می شوند سعی کنید به جای تاخیر در انجام آنها، آن را تکه تکه کنید با موسیقی، خوراکی ها خوشایند مثل شکلات، تخمه و تنقلات به آن دروس بپردازید. یا می توانید در فضای مجازی با دیگر دوستان تان یادگیری مشارکتی داشته باشید.

نکته بعدی مدیریت محیط است. موقع درس خواندن، اینترنت را قطع کنید تا حواستان پرت نشود. باید برای خودتان فضای خاصی مثل کتابخانه ایجاد کنید حالا اگر اتاق مجزایی نیست در یک فضا به دور از اینترنت و موبایل تکالیف تان را انجام دهید.

توصیه می کنم برای خودتان روتین بسازید. بیش از 5 ساعت درس خواندن در روز اشتباه است. دانش آموز سالم 5 ساعت درس می خواند بقیه اش تفریح می کند. زمان شروع را عادت سازی کنید. ابتدا برای یک هفته برنامه بریزید. استراتژی های یادگیری های مختلف داشته باشید که اول باید چه چیزی یاد بگیرید. وقتی چیزی را یاد می گیرید به بقیه هم یاد بدهید. با مشارکت دیگر دوستان تان تکالیف یکدیگر را ارزیابی کنید.

در آخر توصیه من این است که زمانی را برای تفریح و استراحت در نظر بگیرید. هیجانات منفی تان را یادداشت کنید. برای هر روز چند تفریح داشته باشید. تا طی روز لذت ببرید. تحرک داشته باشید.

پرسش و پاسخ

در پایان سخنرانی دکتر صاحبی، زمان کوتاهی نیز به بخش پرسش و پاسخ اختصاص داده شد.

• سوال اول: چگونه از این فرصت پیش آمده می توان استفاده کرد؟

پاسخ: ما بیشتر در خانه وکمتر در مدرسه ایم. خیلی فعالیت ها را می توانیم انجام دهیم. ما انرژی و زمان را در اختیار داریم. اما در کلاس و مدرسه چنین اختیار و فرصتی نداشتیم. این زمان بهترین فرصت است تا از انرژی تان به بهترین نحو ممکن استفاده کنید. برای این کار  به مهارت ساختارمندی نیاز دارید که به طور کامل در اختیار شماست.

• سوال دوم: علت بی نظمی دانش آموزان در این مقطع چیست؟

پاسخ: خب علت این است که ساختار نداریم. من خودم تولیداتم 3 برابر شده چون دیگر لازم نیست زمان و انرژی خودم را صرف ترافیک و رفت و آمد و سفرهای هوایی کنم. ساختارمندی و روتین سازی به ما کمک می کند زمان و انرژی خودمان را کانالیزه کنیم. همچون آبی که در جویی جاری می شود وقت و انرژی ما هم نیاز به کانال دارد تا صحیح هدایت و مدیریت شود.

• سوال سوم: با توجه به شرایط موجود چگونه می توان به شغلی مناسب دست یافت؟

پاسخ:  سوال بسیار قشنگ و سرنوشت سازی است. شما برای یافتن شغل مناسب به راهنما و مربی نیاز دارید. افراد در این زمینه سه دسته هستند. دسته اول تنها در پی یافتن شغلی برای گذراندن زندگی هستند. 80 تا 90 درصد مردم دنیا دنبال شغل هستند. برای همین است که در بسیاری از ادارات کارمندان رغبت و علاقه ای به کارشان ندارند. دسته دوم دنبال پروفشن یا حرفه هستند. این افراد می خواهند از استعداد و توانمندی خودشان استفاده کنند و مطرح بشوند. اما دسته سوم دنبال رسالت و ندای درونی خود هستند تا از کاری که می کنند لذت هم ببرند. با پیدا کردن این کار در حقیقت به جهان ارزشی افزوده می شود. اول لازم است توانایی های خودتان را بشناسید. بعد از شناسایی باید ببینید آیا در آن زمینه علاقه به فعالیت دارید. مثلا کار حقوقی یا روان شناسی که نیاز به علاقه و توان خاصی دارد آیا از پس آن بر می آیید. در حقیقت شغل شما باید برای شما مهم و معنادار باشد.

• سوال چهارم: برای جلوگیری از افت تحصیلی دانش آموزان دارالاکرام چه باید کرد؟

پاسخ: فقط در دارالاکرام نیست. شرایط اقتصادی و اجتماعی و تحریم ها باعث از بین رفتن انگیزه ها و افت تحصیلی می شود. جوانان می بینند که فردی صبح تا غروب تلاش می کند زحمت می کشد اما یک نفر دیگر با تغییر قیمت سکه مبلغ زیادی سود می کند خب از خودش سوال می کند چرا باید درس بخواند و سختی بکشد وقتی می تواند از راه های آسان تری به پول دست پیدا کند؟ افت تحصیلی در تمام جوامع بالا رفته. انگیزه ها پایین آمده است. حال باید به دانش آموزان مان یاد بدهیم تا از شغل و درآمد و پول به سراغ انگیزه های درونی و نیازهای درونی بروند و دنبال توسعه فردی و شخصیتی شان باشند. انها باید یاد بگیرند که می شود پولدار بود اما توسعه شخصیتی نداشت. صرف نظر از این که در جامعه چه اتفاقی می افتد باید بلد باشیم و به دانش آموزان کمک کنیم صرف نظر از این که پول چگونه به دست می آید درک کنند که تحصیل بخشی از توسعه شخصیتی و درونی فرد است. گرچه خیلی از معلم ها نیز انگیزش درونی برای کاری که انجام می دهند ندارند. دانش آموزان باید با انگیزش درونی و بنیادین خود آشنا شوند و برای نیازهای درونی و توسعه شخصتی شان درس بخوانند و نه بر اساس محرکات بیرونی.

• سوال پنجم: با توجه به شرایط موجود، آموزش عملی مفیدتر نمی تواند باشد؟

پاسخ: آموزش نظری و عملی در هم تنیده شده. آموزش های عملی بدون آموزش های نظری ممکن نیست. برای ساختن چنین تالاری نقشه ابتدا لازم است. قبل از طراحی نمی توان تکنیک را آموزش داد.  مباحث نظری و عملی باید با هم و در کنار هم باشند. اما چگونه می شود به فرد آموزش عملی داد قبل از این که بنیادهای تئوری را به فرد آموزش داده باشیم؟ امکان پذیر نیست.

• سوال ششم: به مردم چه توصیه ای دارید؟

پاسخ: اکثر افراد به ویژه کسانی که در شهرهای بزرگ و مناطق خوب زندگی می کنند اصلا آگاهی ندارند در حاشیه ها شهرها کودکان چگونه زندگی می کنند و چه اتفاقی می افتد. اصلا انها خبر ندارند که در این مناطق مدرسه ای نیست که دانش آموزان بخواهند درس بخوانند. باید به مردم آگاهی های لازم داده شود. شکست و ناکامی یک نفر در روی کره زمین شکست همه، و موفقیت او به نفع همه است.  زمانی که کودکی به دلیل فقر نتواند به مدرسه برود در حقیقت در یک بازداشتگاه، در یک زندان، در یک خلاف خانه در جامعه باز می شود. و این یعنی جرم یعنی فلاکت! این طور نیست که در جامعه فقر و فلاکت باشد و ما بتوانیم سعادتمند زندگی کنیم. هر چقدر بتوانیم از فقر کم کنیم جامعه بهتری خواهیم داشت.

کرونا نشان داد که ما انسان ها چقدر به هم وابسته ایم که مصداق بارز شعر سعدی است که اعضای یک پیکر هستیم. هر کس باید به اندازه وسع و توان خود بدون چشمداشت برای آموزش کودکان عمل مهربانانه انجام بدهد. من موافق نیستم به کسی که نمی تواند برای خودش غذا تهیه کند غذا بدهیم چون او زاد و ولد می کند دوباره تعداد بچه های بیشتر می شود و این وضعیت ادامه پیدا م یکند. این گونه کمک ها کار غلطی است که برخی سمن ها انجام می دهند. اما آموزش بحث دیگری است. آموزش و هوشیارسازی قشر فقیر بهترین سلاح برای فقرزدایی و ظلم زدایی و گسترش صلح در زمین است.

• سوال آخر: دارالاکرام بسیار تمایل به همکاری های بیشتر و استفاده از نظرات و ایده های جنابعالی دارد.

پاسخ: دارالاکرام خود آن قدر زیبا کار می کند. ما هم اگر بتوانیم موثر باشیم ولو به قدر پر پشه ای که بخشی از ندای درونی ماست و کاری است که هم لذت است هم هدف دارد و هم معنا.

جناب دکتر صاحبی در پایان از انتشارات نشر نی که در این زمانه عسرت به قول استاد شفیعی کدکنی با همت بسیار بزرگی در کنار دارالاکرام هستند و همه کسانی که در این زمینه با سمن ها همکاری می کنند و این چراغ را روشن نگاه داشته اند صمیمانه تشکر و قدردانی نمود.

صوت کامل سومین نشست خیر و خرد:

ویدئوی کامل سومین نشست خیر و خرد: