بخش نخست: دیباچه

 کمیته حقوق کودک گزارش مشترک سوم و چهارم ادواری جمهوری اسلامی ایران را در جلسات ۲۰۵۵ و  2057 مورخ ۱۱ و ۱۲ ژانویه ۲۰۱۶ مطابق با ۲۱ و ۲۲ دی ماه ۱۳۹۴ بررسی و ملاحظات نهایی زیر را در نشست ۲۰۱۶ مورخ ۲۹ ژانویه (۹ بهمن ۱۳۹۴) تصویب نمود.

عناوین مقاله (کلیک کنید):

قانونگذاری
سیاست بهره مندی کودکان از فرصتهای برابر
تخصیص هدفمند منابع در خصوص کودکان آسیب پذیر
تهیه بانک اطلاعات مربوط به کودکان
تأسیس سازوکار مستقل برای نظارت بر حقوق کودک
ارتقاء آگاهی جامعه از مفاد کنوانسیون حقوق کودک
همکاری با جامعه مدنی
تعریف سن بلوغ دختر و پسر
پایان بخشیدن به تبعیض علیه دختران و کودکان اقلیتهای مذهبی
رعایت و حفاظت از منافع عالیه کودک
حق حیات و جلوگیری از اعدام کودکان زیر ۱۸ سال
احترام به نظرات کودکان
ثبت ولادت
تابعیت
آزادی بیان
آزادی عقیده
دسترسی به اطلاعات متناسب با سن کودک
شکنجه و رفتارهای ظالمانه و تحقیرآمیز
مجازات بدنی
سوءاستفاده و بهره کشی جنسی
رویه های مضر
کودکان محروم از محیط خانواده
کودکان همراه مادران مقیم در زندان
کودکان دارای معلولیت
سلامت و خدمات سلامت
سلامت محیطی
کودکان پناهجو و پناهنده
کودکان متعلق به اقلیت ها و گروههای بومی
بهره کشی اقتصادی
افزایش روند قاچاق و فروش کودکان زیر ۱۸ سال
اجرای عدالت کیفری نوجوانان

بخش دوم: اقدامات و پیشرفت‌های حاصله دولت عضو

 کمیته از تصویب و پیوستن به اسناد زیر استقبال می‌کند:

بخش سوم: عوامل و چالش‌های تأثیرگذار بر اجرای کنوانسیون

 بخش چهارم: نگرانی‌های عمده و توصیه‌ها

 الف. اقدامات کلی جهت اجرای کنوانسیون (مواد ۴، ۴۲ و (۶) ۴۴)

توصیه‌های پیشین کمیته

 حق شرط

 قانون‌گذاری

 سیاست و راهبرد جامع

  1. کمیته اطلاعات دولت عضو در مورد نهایی‌سازی پیش‌نویس برنامه اقدام ملی حقوق کودک را مورد توجه قرار می‌دهد؛ مع‌الوصف از فقدان اطلاعات کافی از جمله در مورد نحوه تأثیرگذاری اجرای یازده راهبرد پیشنهادی بر تحقق مفاد کنوانسیون خصوصاً نسبت به کودکان در وضعیت‌های حاشیه‌ای و نامساعد، و همچنین فقدان اطلاعات در خصوص منابع اعتباری برای اجرای برنامه اقدام، اعلام نگرانی می‌کند.
  2. کمیته به دولت عضو توصیه می‌کند اقدامات مقتضی را به‌عمل آورد تا اطمینان حاصل شود سیاست‌ها، راهبردها و برنامه‌های اقدام به‌ویژه، حقوق کودکان در وضعیت حاشیه‌ای و نامساعد را مدنظر قرار داده و با تخصیص منابع انسانی، فنی و مالی، بهبود وضعیت آنان و بهره‌مندی ایشان از فرصت‌های برابر در کلیه عرصه‌های زندگی را میسر نماید.

 همکاری

  1. کمیته تأسیس مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک در وزارت دادگستری با هدف نظارت و همکاری برای ترویج حقوق کودک در سال ۱۳۹۱ را مدنظر قرار می‌دهد؛ مع‌الوصف، از اینکه به جز ایجاد کارگروه‌ها در برخی حوزه‌های مهم نظیر خشونت علیه کودکان، هیچ اطلاعاتی در مورد دستاوردهای حاصله و برونداد مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک و کارگروه‌ها ارائه نشده است، ابراز تأسف می‌کند.
  2. کمیته به دولت عضو توصیه می‌کند تا مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک را از اختیارات کافی و وظایف شفاف جهت هماهنگ نمودن کلیه فعالیت‌های مربوط به اجرای کنوانسیون در سطوح محلی، منطقه‌ای، ملی و میان بخشی برخوردار نماید، حیطه صلاحیت آن را تقویت نموده و تضمین کند منابع انسانی، فنی و مالی لازم در اختیار همه کارگروه‌های مربوطه قرار گرفته است.

 تخصیص منابع

 جمع‌آوری اطلاعات

  1. کمیته اطلاعات ارسالی دولت عضو در حوزه‌های آموزش، تغذیه با شیر مادر، کودکان محروم از محیط خانواده و کودکان در نظام دادرسی، همچنین ایجاد بانک اطلاعاتی جهت گردآوری اطلاعات مربوط به کودکان را مناط توجه دارد؛ مع‌الوصف، کمیته نگران این است که آیا بانک اطلاعاتی مذکور، این قابلیت را دارد که داده‌های طبقه‌بندی‌ شده کمّی و کیفی راجع به مفاد کنوانسیون و مربوط به همه گروه‌های کودکان را به صورت نظام‌مند و جامع گردآوری نماید تا به‌موجب آن امکان نظارت بردستاوردهای حاصله و ارزیابی تأثیر سیاست‌های مصوب در ارتباط با کودکان وجود داشته باشد؟
  2. براساس نظریه تفسیری شماره ۵ (۲۰۰۳) با موضوع “تدابیر کلی مربوط به اجرای کنوانسیون”، کمیته از دولت عضو می‌خواهد نظام جمع‌آوری اطلاعات خود را تقویت کند. اطلاعات باید تمامی حوزه‌های کنوانسیون را به تفکیک جنس، سن، معلولیت، منطقه جغرافیایی، منشاء قومی و اقتصادی- اجتماعی پوشش داده تا امکان تحلیل وضعیت همه کودکان به‌ویژه کودکان آسیب‌پذیر را فراهم نماید.
    علاوه بر این، کمیته توصیه می‌کند داده‌ها و شاخص‌ها را در اختیار وزارتخانه‌های ذی‌ربط قرار داده تا از آن در تدوین، نظارت و ارزیابی سیاست‌ها، برنامه‌ها و طرح‌های مربوط به اجرای مؤثر کنوانسیون استفاده شود. از این حیث، کمیته همچنین به دولت عضو توصیه می‌کند در راستای حمایت از بانک اطلاعاتی، منابع انسانی و مالی لازم را در نظر گرفته و همکاری‌های فنی خود را با یونیسف و دیگر نهادهای مرتبط تقویت نماید.

نظارت مستقل

 اطلاع‌رسانی، ارتقاء آگاهی‌ها و آموزش

 همکاری با جامعه مدنی

 ب: تعریف سن (ماده ۱ کنوانسیون)
 پ: موازین پایه‌ای (مواد ۲ ،۳ ،۶ و ۱۲ کنوانسیون)

عدم تبعیض

 منافع عالیه کودک

 حق حیات، بقاء و رشد

 احترام به نظرات کودکان

 ت: حقوق و آزادیهای شهروندی (مواد ۸ ،۷ و ۱۳- ۱۷)

ثبت ولادت

 تابعیت

 آزادی بیان، انجمن‌ها و اجتماعات مسالمت‌آمیز

 آزادی عقیده، اندیشه و مذهب

 دسترسی به اطلاعات مناسب

 ث: خشونت علیه کودکان (مواد ۱۹ ،۲۴ بند ۳ ،۲۸ بند ۳۴،۳۷ بند الف و ۳۹)

شکنجه و سایر رفتارها یا مجازات‌های ظالمانه یا تحقیرآمیز

 مجازات بدنی

سوء استفاده و بهره‌کشی جنسی

 رویه‌های مضر

 ج: محیط خانواده و مراقبت جایگزین (مواد ۵، ۹- ۱۱،۱۸) (بند ۱ و ۲) ۲۰، ۲۱، ۲۵ و ۲۷ (بند ۴)

محیط خانواده

کودکان محروم از محیط خانواده

کودکان همراه مادران مقیم در زندان

 چ: معلولیت، سلامت و رفاه پایه (مواد ۶، ۱۸ (بند ۳)، ۲۳، ۲۴، ۲۶، ۲۷ (بند ۱-۳) و ۳۳)

کودکان دارای معلولیت

سلامت و خدمات سلامت

سلامت نوجوانان

 سلامت محیطی

 استاندارد زیستی

خ: فعالیت‌های آموزشی، تفریحی و فرهنگی (مواد ۲۸، ۲۹، ۳۰ و ۳۱)

آموزش، شامل دستورالعمل و آموزش فنی و حرفه‌ای

 استراحت، تفریح و اوقات فراغت، خلاقیت و فعالیت‌های هنری و فرهنگی

خ: خدمات حمایتی خاص (مواد ۲۲، ۳۰، ۳۳، ۳۲، ۳۵، ۳۶، ۳۷ (b)، (d)، ۳۸، ۳۹، ۴۰)

کودکان پناهجو و پناهنده

 کودکان متعلق به اقلیت‌ها و گروه‌های بومی

بهره‌کشی اقتصادی، شامل کار کودک

 کودکان در وضعیت خیابان

 فروش، قاچاق و ربایش

اجرای عدالت کیفری نوجوانان

د: تصویب پروتکل‌های اختیاری
 ذ: تصویب اسناد بین‌المللی حقوق بشری

 بخش پنجم: اجرا و گزارش‌دهی

الف: پیگیری و اطلاع‌رسانی

 ب: گزارش بعدی

تهیه و تنظیم: وزارت دادگستری- دبیرخانه مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک
آدرس: تهران ـ پایین تر از میدان ولی عصر (عج) ـ وزارت دادگستری ـ طبقه پنجم- تلفن: ۷-۳۳۰۶۸۹۸۸-۰۳۶۹- دورنگار: ۳۳۰۹۹۸۹۹-۰۳۶۹
نشانی پست الکترونیکی: irnbcrc@gmail.com/ Childrights@justice.ir

مطالب مرتبط

عدالت آموزشی؛ مهم‌ترین گام برای کاهش شکاف طبقاتی

عدالت یکی از مفاهیمی است که خیر نهایی انسان‌ها را تامین می‌کند و در رأس فضایلی قرار دارد که تحقق‌بخش […]

در تکاپوی رسیدن به تکنولوژی

زنگ آخر کرونا، دغدغه والدین کردستانی‌ این روزها شبیه زنگ آخر مدرسه است که همه دانش آموزان لحظه شماری می‌کردند […]

طرح آبا (آشتی با آموزش)

طرح آبا طرح ملی است که آموزش و پرورش کشوری جهت رفع تبعیض در سوادآموزی کودکان و نگه داشتن کودکان […]