یکسان سازی فرصتها برای معلولین

ﻣﺎده واﺣﺪه- ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻮرخ 1385/9/22 هجری ﺷﻤﺴﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ١٣ دﺳﺎﻣﺒﺮ ٢٠٠٦  ﻣﯿﻼدي مشتمل بر ﭘﻨﺠﺎه ﻣﺎده به‌شرح ﭘﯿﻮﺳﺖ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻣﻲ‌ﮔﺮدد و به دوﻟﺖ جمهوری اﺳﻼﻣﻲ اﯾﺮان اﺟﺎزه ﺗﻮدﯾﻊ اﺳﻨﺎد ﺗﺼﻮﯾﺐ آن ﺑﺎ رﻋﺎﯾﺖ ﺗﺒﺼﺮه‌های زﯾﺮ داده ﻣﻲﺷﻮد:

ﺗﺒﺼﺮه ١- وزارت رﻓﺎه و ﺗﺄﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ (ﺳﺎزﻣﺎن بهزیستی ﻛﺸﻮر) و ﺑﻨﯿﺎد شهید و اﻣﻮر اﯾﺜﺎرﮔﺮان به‌ﻋﻨﻮان ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﻠﻲ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺎده (٣٣) ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻲ‌ﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ هماهنگی ﯾﻜﺪﯾﮕﺮ ﻧﺴﺒﺖ به اﺟﺮاء ﻣﻔﺎد ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن اﻗﺪام ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
ﺗﺒﺼﺮه ٢- باتوجه به ﻣﺎده (٤٦) ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، جمهوری اﺳﻼﻣﻲ اﯾﺮان ﺧﻮد را ﻣﻠﺘﺰم به رﻋﺎﯾﺖ آن دسته از ﻣﻔﺎد ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن که ﻣﻐﺎﯾﺮ ﺑﺎ ﻣﻮازﯾﻦ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺟﺎري ﺧﻮد ﺑﺎﺷﺪ نمی‌باشد.

عناوین مقاله: (کلیک کنید)

#اصول کلی کنوانسیون– #تعهدات کلی کنوانسیون– #برابری و عدم تبعیض– #زنان دارای معلولیت– #کودکان دارای معلولیت– #آگاهی جامعه نسبت به افراد معلول– #دسترسی افراد معلول به امکانات جامعه- #حق دادخواهی برای افراد معلول– #جلوگیری از استثمار و خشونت نسبت به افراد معلول– #آزادی تردد و تابعیت برای افراد معلول– #حق آزادی بیان و عقیده برای افراد معلول– #احترام به حریم خصوصی افراد معلول– #برخورداری از حقوق مساوی در بین اعضای خانواده– #به رسمیت شناختن حق آموزش برای افراد معلول– #حق دریافت خدمات بهداشتی مانند سایر افراد جامعه– #ایجاد بستر شغلی مناسب و عادلانه برای افراد معلول– #تشکیل کارگروه حقوق برای افراد دارای معلولیت

مقدمه:

دولت‌های ﻋﻀﻮ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن:

1. ﺑﺎ ﯾﺎدآوري اﺻﻮل اﻋﻼم ﺷﺪه در ﻣﻨﺸﻮر ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ که ﻣﻨﺰﻟﺖ و ارزش ذاﺗﻲ و ﺣﻘﻮق ﺑﺮاﺑﺮ و ﻻﯾﻨﻔﻚ همه اﻋﻀﺎي خانواده ﺑﺸﺮي را به‌ﻋﻨﻮان ﺑﻨﯿﺎن آزادي، ﻋﺪاﻟﺖ و ﺻﻠﺢ در جهان به‌رﺳﻤﯿﺖ ﻣﻲ‌ﺷﻨﺎﺳﺪ؛
2. ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ اﯾﻦ‌که ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ در اعلامیه جهانی ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و ﻣﯿﺜﺎق‌های ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻋﻼم و ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ که همگان ﺑﺪون هرگونه ﺗﻤﺎﯾﺰي، از ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺣﻘﻮق و آزادی‌های ﻣﻨﺪرج در اﺳﻨﺎد ﻣﺬﻛﻮر، ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ؛
3. ﺑﺎ ﺗﺎﻛﯿﺪ ﻣﺠﺪد ﺑﺮ جهان ﺷﻤﻮﻟﻲ، ﻋﺪم اﻧﻔﻜﺎك، واﺑﺴﺘﮕﻲ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ و ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادی‌های ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ و ﻧﯿﺎز اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به ﺗﻀﻤﯿﻦ بهره‌ﻣﻨﺪي ﻛﺎﻣﻞ و ﺑﺪون ﺗﺒﻌﯿﺾ آن‌ها؛
4. ﺑﺎ ﯾﺎدآوري ﻣﯿﺜﺎق ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق اﻗﺘﺼﺎدي، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و فرهنگی، ﻣﯿﺜﺎق ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﯿﺎﺳﻲ، ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﺬف ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺷﻜﺎل ﺗﺒﻌﯿﺾ ﻧﮋادي، ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن رﻓﻊ کلیه اﺷﻜﺎل ﺗﺒﻌﯿﺾ ﻧﺴﺒﺖ به زﻧﺎن، ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻣﻨﻊ شکنجه و ﺳﺎﯾﺮ مجازات‌ها ﯾﺎ رفتارهای ﺗﺤﻘﯿﺮآﻣﯿﺰ ﻏﯿﺮاﻧﺴﺎﻧﻲ و ظالمانه، ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺣﻘﻮق ﻛﻮدك و ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن بین­ اﻟﻤﻠﻠﻲ حمایت از ﺣﻘﻮق ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻛﺎرﮔﺮان مهاجر و اﻋﻀﺎء ﺧﺎﻧﻮاده‌های آﻧﺎن؛
5. ﺑﺎ اذﻋﺎن به اﯾﻦ که ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ مفهومی ﺗﺤﻮل‌ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ و اﯾﻦ‌که ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻨﺘﺞ از ﺗﻌﺎﻣﻞ اﻓﺮاد داراي ﻧﻘﺺ و ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺤﯿﻄﻲ اﺳﺖ که ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﺎﻣﻞ و ﻣﺆﺛﺮ آﻧﺎن در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ در جامعه را ﻣﺎﻧﻊ ﻣﻲ‌ﮔﺮدد؛
6. ﺑﺎ اذﻋﺎن به اهمیت اﺻﻮل و ﺧﻂ ﻣﺸﻲ‌های ﻣﻨﺪرج در برنامه جهانی اﻗﺪام در ﻣﻮرد اﻓﺮاد ﻣﻌﻠﻮل و در ﻗﻮاﻋﺪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد در خصوص ﯾﻜﺴﺎن‌ﺳﺎزي فرصت‌ها ﺑﺮاي اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬاري ﺑﺮ ارﺗﻘﺎء، ﺗﻨﻈﯿﻢ و ارزﯾﺎﺑﻲ سیاست‌ها، طرح‌ها، برنامه‌ها و اﻗﺪاﻣﺎت در ﺳﻄﻮح ﻣﻠﻲ، منطقه‌اي و ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ به‌ﻣﻨﻈﻮر آن‌که فرصت‌ها ﺑﺮاي اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﯾﻜﺴﺎن ﮔﺮدد؛
7. ﺑﺎ ﺗﺎﻛﯿﺪ ﺑﺮ اهمیت ﺟﺮﯾﺎن‌ﺳﺎزي ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به‌ﻋﻨﻮان ﺟﺰء ﺟﺪاﯾﻲ‌ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ راهبردهای ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ توسعه ﭘﺎﯾﺪار؛
8. ﺑﺎ اذﻋﺎن به اﯾﻦ‌که ﺗﺒﻌﯿﺾ علیه هر ﻓﺮد ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺗﺨﻄﻲ از ﻣﻨﺰﻟﺖ و ارزش ذاﺗﻲ هر ﻓﺮد اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ؛
9. ﺑﺎ اذﻋﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﺗﻨﻮع ﺑﯿﻦ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
10. ﺑﺎ اذﻋﺎن به ﻧﯿﺎز به ارﺗﻘﺎء و ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از جمله آن‌ها که ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺷﺪﯾﺪﺗﺮي ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ؛
11. ﺑﺎ ﻧﮕﺮاﻧﻲ از اﯾﻦ‌که ﻋﻠﻲ‌رﻏﻢ وﺟﻮد اﯾﻦ‌گونه اﺳﻨﺎد و تعهدات، اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻛﻤﺎﻛﺎن ﺑﺎ ﻣﻮاﻧﻌﻲ در ﻣﺸﺎرﻛﺖ به‌ﻋﻨﻮان ﻋﻀﻮ ﺑﺮاﺑﺮ جامعه و همچنین ﻧﻘﺾ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮي آﻧﺎن در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﻘﺎط جهان مواجه ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ؛
12. ﺑﺎ اذﻋﺎن ﺑﺮ اهمیت همکاری‌های ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺮاي بهبود ﺷﺮاﯾﻂ زﻧﺪﮔﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺗﻤﺎﻣﻲ کشورها به‌ویژه در کشورهای در ﺣﺎل توسعه؛
13. ﺑﺎ اذﻋﺎن به ﻣﺸﺎرکت‌های ارزﺷﻤﻨﺪ ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ و ﺑﺎﻟﻘﻮه اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﻣﻮرد رﻓﺎه ﻛﻠﻲ و ﺗﻨﻮع ﺟﻮاﻣﻌﺸﺎن و این‌که ارﺗﻘﺎء بهره‌ﻣﻨﺪي ﻛﺎﻣﻞ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﻣﻮرد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادی‌های ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ و ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﺎﻣﻞ اﻓﺮاد  داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻨﺘﺞ به ﮔﺴﺘﺮش ﺣﺲ ﺗﻌﻠﻖ و ﭘﯿﺸﺮفت‌های مهم در توسعه اﻗﺘﺼﺎدي، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻧﺴﺎﻧﻲ جامعه و ﻓﻘﺮ زداﯾﻲ ﻣﻲ‌ﮔﺮدد؛
14. ﺑﺎ اذﻋﺎن به اﯾﻦ‌که ﺑﺮاي اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، اﺳﺘﻘﻼل ﻓﺮدي و ﻋﺪم واﺑﺴﺘﮕﻲ از جمله آزادي اﻧﺘﺨﺎب، مهم ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ؛
15. ﺑﺎدرﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﯾﻦ که اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖ را داشته ﺑﺎﺷﻨﺪ که فعالانه در روﻧﺪ ﺗﺼﻤﯿﻢ‌گیری‌ها در ﻣﻮرد سیاست‌ها و برنامه‌ها از جمله ﻣﻮاردي‌که ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً به آن‌ها ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲ‌ﺷﻮد، دﺧﺎﻟﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ؛
16. ﺑﺎ اﺑﺮاز ﻧﮕﺮاﻧﻲ از وﺿﻌﯿﺖ دﺷﻮاري که اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ که ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﻧﻮع ﯾﺎ اﺷﻜﺎل ﺗﺸﺪﯾﺪ یافته ﺗﺒﻌﯿﺾ به‌واسطه ﻧﮋاد، رﻧﮓ، ﺟﻨﺴﯿﺖ، زﺑﺎن، مذهب، ﻋﻘﺎﯾﺪ ﺳﯿﺎﺳﻲ ﯾﺎ دﯾﮕﺮ ﻋﻘﺎﯾﺪ، ﻣﻨﺸﺄ ﻣﻠﻲ، ﻗﻮﻣﻲ، ﺑﻮﻣﻲ ﯾﺎ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، داراﯾﻲ، ﺗﻮﻟﺪ، ﺳﻦ ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت مواجه ﻣﻲ‌ﮔﺮدﻧﺪ؛
17. ﺑﺎ اذﻋﺎن به اﯾﻦ که زﻧﺎن و دﺧﺘﺮان داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻏﺎﻟﺒﺎً در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮي هم در درون و هم در ﺑﯿﺮون خانه ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻣﻮرد ﺧﺸﻮﻧﺖ، آﺳﯿﺐ، ﯾﺎ ﺳﻮء‌اﺳﺘﻔﺎده، ﻏﻔﻠﺖ، ﯾﺎ ﺑﺮﺧﻮردهای ناآگانه، ﺳﻮءرﻓﺘﺎر و ﯾﺎ اﺳﺘﺜﻤﺎر واﻗﻊ ﻣﻲ‌ﮔﺮدﻧﺪ؛
18. ﺑﺎ اذﻋﺎن به اﯾﻦ‌که ﻛﻮدﻛﺎن داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺎﯾﺪ از بهره‌ﻣﻨﺪي ﻛﺎﻣﻞ از ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادی‌های ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺮدﻧﺪ، ﺑﺎ ﯾﺎدآوري تعهدات دولت‌های ﻋﻀﻮ در ﻣﻮرد ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺣﻘﻮق ﻛﻮدك؛
19. ﺑﺎ ﺗﺎﻛﯿﺪ ﺑﺮ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪن دﯾﺪﮔﺎه‌های ﺟﻨﺴﯿﺘﻲ در ﺗﻤﺎﻣﻲ تلاش‌ها در جهت ارﺗﻘﺎء بهره‌ﻣﻨﺪي ﻛﺎﻣﻞ از ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادی‌های ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
20. ﺑﺎ ﺗﺎﻛﯿﺪ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ که اﻛﺜﺮ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺷﺮاﯾﻂ ﻓﻘﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و در اﯾﻦ ارﺗﺒﺎط، ﺗﺼﺪﯾﻖ ﻧﯿﺎز اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﯿﺎﻣﺪ ﻣﻨﻔﻲ ﻓﻘﺮ ﺑﺮ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
21. ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ اﯾﻦ‌که ﺷﺮاﯾﻂ ﺻﻠﺢ و اﻣﻨﯿﺖ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﺣﺘﺮام ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮاي اهداف و اﺻﻮل ﻣﻨﺪرج در ﻣﻨﺸﻮر ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ و رﻋﺎﯾﺖ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮي ﺣﺎﻛﻢ جهت ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻛﺎﻣﻞ از اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به‌وﯾﮋه در ﻣﻨﺎزﻋﺎت ﻣﺴﻠﺤانه و اﺷﻐﺎل ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎن ﺿﺮوري ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ؛
22. ﺑﺎ اذﻋﺎن به اهمیت دﺳﺘﺮﺳﻲ به ﻣﺤﯿﻂ فرهنگی، اﻗﺘﺼﺎدي، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﯿﺰﯾﻜﻲ و بهداشت و آﻣﻮزش و اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت در جهت ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در بهره‌ﻣﻨﺪي ﻛﺎﻣﻞ از ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادی‌های ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ؛
23. ﺑﺎ وﻗﻮف به اﯾﻦ‌که ﻓﺮد، ﻧﺴﺒﺖ به ﺳﺎﯾﺮ اﻓﺮاد و ﺟﺎمعه‌اي که به آن ﺗﻌﻠﻖ دارد، داراي وﻇﺎﯾﻔﻲ ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ و در جهت ارﺗﻘﺎء و رﻋﺎﯾﺖ ﺣﻘﻮق به‌رﺳﻤﯿﺖ ﺷﻨﺎخته ﺷﺪه در ﻣﻨﺸﻮر ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ مسئول اﺳﺖ ﺗﻼش ﻧﻤﺎﯾﺪ؛
24. ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎد به اﯾﻦ‌که ﺧﺎﻧﻮاده واﺣﺪ ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ و ﻃﺒﯿﻌﻲ در ﺟﺎمعه ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺤﻖ اﺳﺖ که از ﺣﻤﺎﯾﺖ جامعه و دوﻟﺖ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ و اﯾﻦ که به‌ﻣﻨﻈﻮر آن‌که ﺧﺎﻧﻮاده‌ها در جهت ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺑﺮاي بهره‌ﻣﻨﺪي ﻛﺎﻣﻞ و ﯾﻜﺴﺎن از ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﮔﺮدﻧﺪ، ﺑﺎﯾﺪ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده آن‌ها از حمایت‌ها و ﻣﺴﺎﻋﺪت‌های ﻻزم ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺮدﻧﺪ؛
25. ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎد به اﯾﻦ که ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮﻧﻲ ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ، ﮐﺎﻣﻞ و ﺟﺎﻣﻊ در جهت ارﺗﻘﺎء و ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، سهم ﻋﻤﺪه‌اي در ﺟﺒﺮان ﻛﻤﺒﻮدهای ﺷﮕﺮف اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و ارﺗﻘﺎء ﻣﺸﺎرﻛﺖ آن‌ها در عرصه‌های فرهنگی، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، اﻗﺘﺼﺎدي، ﺳﯿﺎﺳﻲ و ﻣﺪﻧﻲ ﺑﺎ فرصت‌های ﺑﺮاﺑﺮ در ﻛﺸﻮرهای در ﺣﺎل توسعه و توسعه یافته اﯾﻔﺎء ﻣﻲ‌ﻧﻤﺎﯾﺪ؛

به‌ﺷﺮح زﯾﺮ ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﻤﻮده‌اﻧﺪ:

ﻣﺎده ١- هدف

هدف اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، ارﺗﻘﺎء، ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﺗﻀﻤﯿﻦ بهره‌ﻣﻨﺪي ﺑﺮاﺑﺮ و ﻛﺎﻣﻞ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از کلیه ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادی‌های ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ و ارﺗﻘﺎء اﺣﺘﺮام ﻧﺴﺒﺖ به‌ﻣﻨﺰﻟﺖ ذاﺗﻲ آن‌ها ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ.
اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲ‌ﺷﻮﻧﺪ که داراي ﻧﻮاﻗﺺ ﻃﻮیل‌اﻟﻤﺪت ﻓﯿﺰﯾﻜﻲ، ذهنی، ﻓﻜﺮي ﯾﺎ ﺣﺴﻲ ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ که در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﻮاﻧﻊ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﻣﻜﺎن دارد ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﺎﻣﻞ و ﻣﺆﺛﺮ آﻧﺎن در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان در جامعه ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮔﺮدد.

ﻣﺎده ٢- ﺗﻌﺎرﯾﻒ

از ﻧﻈﺮ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن:

ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺷﺎﻣﻞ: زﺑﺎن، ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﺘﻦ، ﺧﻂ ﺑﺮﯾﻞ، ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺣﺴﻲ، ﭼﺎپ درﺷﺖ، روش‌های ﭼﻨﺪ رﺳﺎنه‌اي ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس و همچنین روش‌ها و اﺷﻜﺎل ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻲ ﻛﺘﺒﻲ، ﺷﻔﺎهی، زﺑﺎن ﺳﺎده، اﻧﺴﺎن ﺧﻮان و روش‌های ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻛﻨﻨﺪه و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ، از جمله ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﻣﻲ‌ﮔﺮدد.
“زبان” ﺷﺎﻣﻞ زبان‌های ﮔﻔﺘﺎري و اﯾﻤﺎء و اﺷﺎره و ﺳﺎﯾﺮ اﺷﻜﺎل زبان‌های ﻏﯿﺮﻛﻼﻣﻲ ﻣﻲ‌ﮔﺮدد. “تبعیض ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ” به‌ﻣﻌﻨﺎي هرگونه ﺗﻤﺎﯾﺰ، اﺳﺘﺜﻨﺎء ﯾﺎ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ اﺳﺖ که هدف ﯾﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ آن، ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ و ﯾﺎ ﻧﻔﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ، بهرهﻣﻨﺪي ﯾﺎ اﻋﻤﺎل کلیه ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادی‌های ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان در زمینه‌های ﻣﺪﻧﻲ، فرهنگی، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، اﻗﺘﺼﺎدي، ﺳﯿﺎﺳﻲ ﯾﺎ هر زمینه دﯾﮕﺮي ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ. این اﺻﻄﻼح در ﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه تمامی اﺷﻜﺎل ﺗﺒﻌﯿﺾ از جمله ﻧﻔﻲ همسان‌سازی ﻣﺘﻌﺎرف ﻧﯿﺰ ﻣﻲ‌ﮔﺮدد.
“همسان‌ﺳﺎزي ﻣﺘﻌﺎرف” به‌ﻣﻌﻨﺎي اﺻﻼﺣﺎت و ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻘﺘﻀﻲ و ﺿﺮوري اﺳﺖ که ﻓﺸﺎر ﺑﻲ‌ﻣﻮرد و ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﺳﺒﻲ را در ﺟﺎﯾﻲ‌که در ﻣﻮرد ﺧﺎﺻﻲ ﻧﯿﺎز ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ، ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻧﻨﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎ بهره‌ﻣﻨﺪي ﯾﺎ اﻋﻤﺎل کلیه ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادی‌های ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ را ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﺪ.
“طراحی جهانی” به‌ﻣﻌﻨﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﻮﻟﯿﺪات، ﻣﺤﯿﻂ‌ها، برنامه‌ها و ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ اﺳﺖ که ﺗﺎ ﺳﺮﺣﺪ اﻣﻜﺎن، جهت ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻓﺮاد، ﺑﺪون ﻧﯿﺎز به ﺗﻄﺒﯿﻖ ﯾﺎ ﻃﺮاﺣﻲ وﯾﮋه ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﺷﺪ. “ﻃﺮاﺣﻲ جهانی” ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻣﺎﻧﻌﻲ را ﺑﺮاي وﺳﺎﯾﻞ اﻣﺪادي ﺑﺮاي گروه‌های ﺧﺎﺻﻲ از اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز به آنها، اﯾﺠﺎد ﻧﻤﺎﯾﺪ.

ﻣﺎده ٣- اﺻﻮل ﻛﻠﻲ

 اﺻﻮل اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از:

1. اﺣﺘﺮام به‌ﻣﻨﺰﻟﺖ ذاﺗﻲ، ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎري ﻓﺮدي از جمله آزادي اﻧﺘﺨﺎب و اﺳﺘﻘﻼل اﻓﺮاد؛
2. ﻋﺪم ﺗﺒﻌﯿﺾ؛
3. ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﺎﻣﻞ و ﻣﺆﺛﺮ و ورود در جامعه؛
4. اﺣﺘﺮام به تفاوت‌ها و ﭘﺬﯾﺮش اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به‌ﻋﻨﻮان ﺑﺨﺸﻲ از ﺗﻨﻮع اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﺑﺸﺮﯾﺖ؛
5. ﺑﺮاﺑﺮي فرصت‌ها؛
6. دﺳﺘﺮﺳﻲ؛
7. ﺑﺮاﺑﺮي ﺑﯿﻦ زن و ﻣﺮد؛
8. اﺣﺘﺮام به ظرفیت‌های ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻮل ﻛﻮدﻛﺎن داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و اﺣﺘﺮام به ﺣﻘﻮق ﻛﻮدﻛﺎن داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در جهت ﺣﻔﻆ هویت ﺧﻮﯾﺶ؛

ﻣﺎده ٤- تعهدات ﻛﻠﻲ

1. دولت‌های ﻋﻀﻮ متعهد ﻣﻲ‌ﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺤﻘﻖ کلیه ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادی‌های ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را ﺑﺪون هرگونه ﺗﺒﻌﯿﺾ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، ﺗﻀﻤﯿﻦ و ارﺗﻘﺎء دهند. ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر، دولت‌های ﻋﻀﻮ متعهد ﻣﻲ‌ﮔﺮدﻧﺪ:
   1. ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ، اداري و ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺪاﺑﯿﺮ را در جهت اﺟﺮاي ﺣﻘﻮق به‌رﺳﻤﯿﺖ شناخته ﺷﺪه در اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن اﺗﺨﺎذ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ؛
2. ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻘﺘﻀﻲ از جمله ﻗﺎﻧﻮن‌گذاري، به ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎ اﻟﻐﺎء ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﻮﺟﻮد، ﻣﻘﺮرات، آداب و رﺳﻮم و اﻋﻤﺎﻟﻲ که ﻣﻮﺟﺐ اﯾﺠﺎد ﺗﺒﻌﯿﺾ علیه اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻲ‌ﺷﻮد را اﺗﺨﺎذ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ؛
3. ﺣﻤﺎﯾﺖ و ارﺗﻘﺎء ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮي اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را در ﺗﻤﺎﻣﻲ سیاست‌ها و ﺑﺮﻧﺎمه‌ها ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار دهند؛
4. از اﻋﻤﺎل هرگونه اﻗﺪام ﯾﺎ روﺷﻲ که ﻣﻐﺎﯾﺮ ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ، ﺧﻮدداري ﻛﻨﻨﺪ و ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ که ﻣﻘﺎﻣﺎت و نهادهای دوﻟﺘﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻋﻤﻞ ﻣﻲ‌ﮐﻨﻨﺪ؛
5. ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻻزم جهت ﺣﺬف ﺗﺒﻌﯿﺾ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺗﻮﺳﻂ هر ﻓﺮد، ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎ ﺗﺸﻜﯿﻼت ﺷﺨﺼﻲ را به‌ﻛﺎر ﮔﯿﺮﻧﺪ؛
6. ﭘﮋوهش و توسعه ﻛﺎﻻها، ﺧﺪﻣﺎت، تجهیزات و ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﻃﺮاﺣﻲ جهانی را به‌گونه‌اي که در ﻣﺎده ٢ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ، اﻧﺠﺎم دهند ﯾﺎ ارﺗﻘﺎء ﺑﺨﺸﻨﺪ، به‌ﻧﻮﻋﻲ که ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻛﻤﺘﺮﯾﻦ ﺳﺎزﮔﺎري و هزینه در ﺗﺄﻣﯿﻦ نیازهای وﯾﮋه اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺎﺷﺪ، دﺳﺘﺮﺳﻲ و بهره‌ﻣﻨﺪي از آنها را ارﺗﻘﺎء ﺑﺨﺸﯿﺪه و ﻃﺮاﺣﻲ جهانی را در توسعه اﺳﺘﺎﻧﺪاردها و دﺳﺘﻮرالعمل‌ها ارﺗﻘﺎء ﺑﺨﺸﻨﺪ.
7. ﭘﮋوهش و توسعه را اﻧﺠﺎم داده ﯾﺎ ارﺗﻘﺎء ﺑﺨﺸﯿﺪه و دﺳﺘﺮﺳﻲ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺎوری‌های ﺟﺪﯾﺪ از جمله ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت، کمک‌های ﺗﺮددي، وﺳﺎﯾﻞ و ﻓﻨﺎوری‌های اﻣﺪادي جهت اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺎ ﻟﺤﺎظ اوﻟﻮﯾﺖ به ﻓﻨﺎوری‌های ﺑﺎ هزینه ﻣﻨﺎﺳﺐ را ارﺗﻘﺎء ﺑﺨﺸﻨﺪ.
8. اﻃﻼﻋﺎت ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس در ﻣﻮرد کمک‌های ﺗﺮددي، وﺳﺎﯾﻞ و فناوری‌های اﻣﺪادي از جمله فناوری‌های ﻧﻮﯾﻦ و ﻧﯿﺰ ﺳﺎﯾﺮ اﺷﻜﺎل اﻣﺪادي، ﺧﺪﻣﺎت و اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺣﻤﺎﯾﺘﻲ را جهت اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
9. آﻣﻮزش ﻛﺎرﻛﻨﺎن و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻧﻲ که ﺑﺎ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در زمینه ﺣﻘﻮق به‌رﺳﻤﯿﺖ شناخته ﺷﺪه در اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ را به‌ﻣﻨﻈﻮر ارائه ﺧﺪﻣﺎت و کمک‌های ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻘﻮق ﻣﺬﻛﻮر، ارﺗﻘﺎء ﺑﺨﺸﻨﺪ.
10. هر ﯾﻚ از دولت‌های ﻋﻀﻮ در ﻣﻮرد ﺣﻘﻮق فرهنگی، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي متعهد ﻣﻲ‌ﮔﺮدد در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺗﺪاﺑﯿﺮي را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺟﻮد در چهارچوب همکاری‌های ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ، ﺑﺎ ﻧﯿﺖ ﻧﯿﻞ ﺗﺪرﯾﺠﻲ به‌ﺗﺤﻘﻖ ﻛﺎﻣﻞ ﺣﻘﻮق ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺪون خدشه وارد ﻛﺮدن به تعهدات ﻣﻨﺪرج در اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن که بلافاصله ﻃﺒﻖ ﺣﻘﻮق ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻞ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮاء ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ اﺗﺨﺎذ نمایند.
11. دولت‌های ﻋﻀﻮ در توسعه و اﺟﺮاي سیاست‌ها و ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﺳﺎﯾﺮ روندهای تصمیم‌گیری راﺟﻊ به ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط به اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به‌ﻣﻨﻈﻮر اﺟﺮاي اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، از ﻧﺰدﯾﻚ ﺑﺎ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از جمله ﻛﻮدﻛﺎن داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﻃﺮﯾﻖ سازمان‌هایی که ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﻲ آن‌ها را برعهده دارﻧﺪ ﻣﺸﻮرت ﻧﻤﻮده و آن‌ها را به‌ﻃﻮر ﻓﻌﺎل به‌کار خواهند ﮔﺮﻓﺖ.
12. هیچ ﭼﯿﺰ در اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺑﺮ ﻣﻘﺮراﺗﻲ که ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺤﻘﻖ ﻣﻨﺎسب‌تر ﺣﻘﻮق اﻓﺮادي که داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ هستند و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻗﺎﻧﻮن دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ ﯾﺎ ﺣﻘﻮق بین الملل ﻻزم‌اﻻﺟﺮاء در آن ﻛﺸﻮر وﺟﻮد داشته ﺑﺎﺷﺪ، ﺗﺄﺛﯿﺮي نخواهد داﺷﺖ. هیچ‌گونه ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﯾﺎ ﻓﺴﺨﻲ در ﻣﻮرد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادی‌های ﺑﻨﯿﺎدﯾﻨﻲ که ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ به‌رﺳﻤﯿﺖ شناخته ﺷﺪه ﯾﺎ در آن دوﻟﺖ وﺟﻮد دارد ﻧﺴﺒﺖ به اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن به‌ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن، ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن‌ها، ﻣﻘﺮرات ﯾﺎ رﺳﻮم به بهانه این‌که اینﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن آن دسته از ﺣﻘﻮق ﯾﺎ آزادی‌ها را به‌رﺳﻤﯿﺖ نمی‌شناسد ﯾﺎ آن­ها را ﺑﺎ درجه اهمیت ﻛﻤﺘﺮي به‌رﺳﻤﯿﺖ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ، اﻋﻤﺎل نمی‌گردد.
13. ﻣﻔﺎد اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن به‌ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ دولت‌های ﻓﺪرال ﺑﺪون هیچ‌گونه ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﯾﺎ اﺳﺘﺜﻨﺎﯾﻲ ﮔﺴﺘﺮش ﻣﻲ‌ﯾﺎﺑﺪ.

ﻣﺎده ٥- ﺑﺮاﺑﺮي و ﻋﺪم ﺗﺒﻌﯿﺾ

1. دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﺗﺼﺪﯾﻖ ﻣﻲﻧﻤﺎﯾﻨﺪ که ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻓﺮاد در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺴﺎوي هستند و ﺑﺪون هیچ‌گونه ﺗﺒﻌﯿﻀﻲ از ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺑﺮاﺑﺮ و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺮﺧﻮردار باشند.
2. دولت‌های ﻋﻀﻮ ﺗﻤﺎﻣﻲ تبعیض‌ها ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را ﻣﻤﻨﻮع ﻧﻤﻮده و جهت اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮاﺑﺮي و ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﻧﺴﺒﺖ به ﺗﺒﻌﯿﺾ در ﺗﻤﺎﻣﻲ زمینه‌ها را ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻣﻲ‌ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
3. دولت‌های ﻋﻀﻮ به‌ﻣﻨﻈﻮر ارﺗﻘﺎء ﺑﺮاﺑﺮي و رﻓﻊ ﺗﺒﻌﯿﺾ، ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﻨﺎﺳﺐ را جهت ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺗﺄﻣﯿﻦ همسان‌ﺳﺎزي ﻣﺘﻌﺎرف اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد.
4. ﺗﺪاﺑﯿﺮ وﯾﮋه‌اي که ﺑﺮاي ﺗﺴﺮﯾﻊ ﯾﺎ دست‌یابی به ﺑﺮاﺑﺮي ﻋﻤﻠﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺿﺮوري اﺳﺖ، ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺗﺒﻌﯿﺾ ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻤﻲ‌ﮔﺮدد.

ﻣﺎده ٦- زﻧﺎن داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ

ﻣﺎده ٧- ﻛﻮدﻛﺎن داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ

ﻣﺎده ٨ -آﮔﺎه ﺳﺎزي

8.1. دولت‌های ﻋﻀﻮ، متعهد ﻣﻲ‌ﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻓﻮري، ﻣﺆﺛﺮ و ﻣﻨﺎﺳﺐ را در ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺗﺨﺎذ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ:
8.1.1. اﻓﺰاﯾﺶ آگاهی در ﺗﻤﺎﻣﻲ جامعه از جمله در ﺳﻄﺢ ﺧﺎﻧﻮاده در ﻣﻮرد اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و ﺗﺮوﯾﺞ اﺣﺘﺮام و ﻣﻨﺰﻟﺖ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
8.1.2. ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ اﻗﺪاﻣﺎت کلیشه‌اي، جانبدارانه و ﻣﻀﺮ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از جمله آن دسته از ﻣﻮارد ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺟﻨﺴﯿﺖ و ﺳﻦ در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺣﻮزه‌های زﻧﺪﮔﻲ؛
8.1.3. ارﺗﻘﺎء آگاهی در ﻣﻮرد ظرفیت‌ها و ﻣﺸﺎرﻛﺖ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛

8.2. ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻧﯿﻞ به اﯾﻦ هدف ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از:
8.2.1. آﻏﺎز و ﺣﻔﻆ ﺟﺮﯾﺎن آﮔﺎه‌ﺳﺎزي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺆﺛﺮ، ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه جهت:
8.2.1.1. ﺗﻘﻮﯾﺖ ﭘﺬﯾﺮش ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
8.2.1.2. ارﺗﻘﺎء ادراك ﻣﺜﺒﺖ و آگاهی‌های اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﺴﺒﺖ به اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
8.2.1.3. ارﺗﻘﺎء ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ مهارت‌ها، ﺷﺎیستگی‌ها و ﺗﻮاﻧﺎیی‌های اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و ﻣﺸﺎرﻛﺖ آنها در ﻣﺤﯿﻂ ﻛﺎر و ﺑﺎزار ﻛﺎر؛

8.2.2. ﺗﺮوﯾﺞ ﻧﮕﺮش اﺣﺘﺮام به ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻄﻮح ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﻲ از جمله ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻛﻮدﻛﺎن از ﺳﻨﯿﻦ اولیه؛
8.2.3. ﺗﺮﻏﯿﺐ ﺗﻤﺎﻣﻲ ارﮐﺎن رسانه‌اي جهت به ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻛﺸﺎﻧﺪن اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به روﺷﻲ که ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ اهداف اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺑﺎﺷﺪ؛
8.2.4. ارﺗﻘﺎء برنامه‌های آﻣﻮزﺷﻲ آﮔﺎه‌ﺳﺎزي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛

ﻣﺎده ٩- دﺳﺘﺮﺳﻲ

9.1. دولت‌های ﻋﻀﻮ ﺑﺮاي ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزي اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ جهت ﻣﺴﺘﻘﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻤﻮدن و ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﺎﻣﻞ در ﺗﻤﺎﻣﻲ جنبه‌های زﻧﺪﮔﻲ، ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را جهت ﺗﻀﻤﯿﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ به ﻣﺤﯿﻂ ﻓﯿﺰﯾﻜﻲ، ﺗﺮاﺑﺮي، اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت از جمله ﻧﻈﺎم و ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﺳﺎﯾﺮ تسهیلات و ﺧﺪﻣﺎت ارائه ﯾﺎ فراهم ﮔﺮدﯾﺪه جهت ﻋﻤﻮم در ﻣﻨﺎﻃﻖ شهری و روﺳﺘﺎﯾﻲ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد. ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﺬﻛﻮر که در ﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه تشخیص و ﺣﺬف ﻣﻮاﻧﻊ و ﻣﺤﺬورات در دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ از جمله در ﻣﻮارد زﯾﺮ اﻋﻤﺎل خواهد ﺷﺪ:

9.1.1. ساختمان‌ها، ﺟﺎده‌ها، ﺗﺮاﺑﺮي و ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺑﯿﺮوﻧﻲ و دروﻧﻲ از جمله ﻣﺪارس، خانه‌ها، ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﭘﺰﺷﻜﻲ و محیط‌های ﻛﺎر؛
9.1.2. اﻃﻼﻋﺎت، ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﺳﺎﯾﺮ ﺧﺪﻣﺎت از جمله ﺧﺪﻣﺎت اﻟﻜﺘﺮوﻧﯿﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت اورژاﻧﺲ؛

9.2. دولت‌های ﻋﻀﻮ همچنین در ﻣﻮارد زﯾﺮ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد:

9.2.1. توسعه، اﻋﻼم و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﺟﺮاي ﺣﺪاﻗﻞ معیارها و ﺧﻂ ﻣﺸﻲ‌های ﻣﺮﺑﻮط به دﺳﺘﺮﺳﻲ به تسهیلات و ﺧﺪﻣﺎت آزاد ﯾﺎ ارائه ﺷﺪه جهت ﻋﻤﻮم؛
9.2.2. ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦ‌که ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺧﺼﻮﺻﻲ ارائه ﻛﻨﻨﺪه تسهیلات و ﺧﺪﻣﺎت آزاد جهت ﻋﻤﻮم، ﺗﻤﺎﻣﻲ جنبه‌های دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﻣﻲ‌دهند؛
9.2.3. ﺗﺄﻣﯿﻦ آﻣﻮزش جهت ﻣﺮﺗﺒﻄﯿﻦ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
9.2.4. تهیه ﻋﻼﺋﻤﻲ به ﺧﻂ ﺑﺮﯾﻞ و ﺳﺎﯾﺮ اﺷﻜﺎل به سهولت ﻗﺎﺑﻞ فهم و ﺧﻮاﻧﺪن در ساختمان‌ها و ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت آزاد ﺑﺮاي ﻋﻤﻮم؛
9.2.5. ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻧﻮاع کمک‌ها و ﻣﯿﺎﻧﺠﻲ‌گری‌های ﺣﻀﻮري از جمله راهنما، ﻗﺮاﺋﺖ‌ﮔﺮ و ﻣﺘﺮﺟﻤﯿﻦ حرفه‌اي زبان‌های اﯾﻤﺎء و اﺷﺎره جهت تسهیل در دﺳﺘﺮﺳﻲ به ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‌ها و ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت آزاد جهت ﻋﻤﻮم؛
9.2.6. ﺗﺮﻏﯿﺐ ﺳﺎﯾﺮ اﺷﻜﺎل ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﯾﺎري و ﺣﻤﺎﯾﺖ از اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، جهت ﺗﻀﻤﯿﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ آن‌ها به اﻃﻼﻋﺎت؛
9.2.7. ﺗﺮﻏﯿﺐ دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به ﻧﻈﺎم و ﻓﻨﺎوري ﺟﺪﯾﺪ اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت از جمله اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ؛
9.2.8. ﺗﺮﻏﯿﺐ ﻃﺮاﺣﻲ، توسعه، ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺗﻮزﯾﻊ نظام‌ها و فناوری‌های اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس در ﻣﺮاﺣﻞ اولیه به‌گونه‌ای که اﯾﻦ نظام‌ها و فناوری‌ها ﺑﺎ ﻛﻤﺘﺮﯾﻦ هزینه ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﮔﺮدد.

ﻣﺎده ١٠- ﺣﻖ ﺣﯿﺎت

 دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﻣﺠﺪداً ﺗﺎﻛﯿﺪ ﻣﻲ‌ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ که هر اﻧﺴﺎﻧﻲ از ﺣﻖ ذاﺗﻲ ﺣﯿﺎت ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻻزم را ﺑﺮاي ﺗﻀﻤﯿﻦ بهره‌مندی ﻣﺆﺛﺮ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ، اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد.

ﻣﺎده ١١- وضعیت‌های ﻣﺨﺎﻃﺮه‌آﻣﯿﺰ و ﻓﻮریت‌های اﻧﺴﺎﻧﻲ

 دولت‌های ﻋﻀﻮ ﻃﺒﻖ تعهدات ﺧﻮد به‌ﻣﻮﺟﺐ ﺣﻘﻮق ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻞ از جمله ﺣﻘﻮق‌ﺑﺸﺮ دوستانه ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ و ﺣﻘﻮق‌ﺑﺸﺮ ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ، ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻻزم را جهت ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺣﻤﺎﯾﺖ و اﯾﻤﻨﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺨﺎﻃﺮه‌آﻣﯿﺰ از جمله وﺿﻌﯿﺖ مناقشه مسلحانه، فوریت‌های اﻧﺴﺎﻧﻲ و وﻗﻮع ﺑﻼﯾﺎي ﻃﺒﯿﻌﻲ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد.

ﻣﺎده ١٢- ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ ﺑﺮاﺑﺮ در ﭘﯿﺸﮕﺎه ﻗﺎﻧﻮن

1. دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﻣﺠﺪداً ﺗﺎﻛﯿﺪ ﻣﻲ‌ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ که اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﺣﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ در هر ﻛﺠﺎ، به ﻋﻨﻮان اﻓﺮاد در ﭘﯿﺸﮕﺎه ﻗﺎﻧﻮن، ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ.
   1. دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﺗﺼﺪﯾﻖ خواهند ﻧﻤﻮد که اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﺻﻼﺣﯿﺖ اقامه دﻋﻮي ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ در ﺗﻤﺎﻣﻲ جنبه‌های زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ.
   1. دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ را جهت دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به حمایت‌هایی که ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ آنها در اﻋﻤﺎل ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺧﻮد در اقامه دﻋﻮي ﺑﺪان ﻧﯿﺎز داشته ﺑﺎﺷﻨﺪ، اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد.
   1. دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮي که ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺻﻼﺣﯿﺖ اقامه دﻋﻮي ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺮاي پادمان‌های ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺆﺛﺮ ﻃﺒﻖ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ جهت ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﭘﯿﺶ‌ﺑﯿﻨﻲ ﻣﻲ‌ﮔﺮدد. ﭼﻨﯿﻦ ﭘﺎدﻣﺎن‌هایی ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺻﻼﺣﯿﺖ اقامه دﻋﻮي، ﺣﻘﻮق، اراده و رﺟﺤﺎن ﻓﺮد را ﻣﺤﺘﺮم ﺷﻤﺮده، ﻋﺎري از ﺗﻀﺎد ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﺗﺄﺛﯿﺮات ﺑﻲ‌ﻣﻮرد ﺑﻮده، ﻣﻨﻄﺒﻖ و ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﻓﺮد، در کوتاه‌ترین زﻣﺎن ﻣﻤﻜﻦ به اﺟﺮاء درآورده ﻣﻲ‌ﺷﻮد و ﻣﻨﻮط به ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻣﻨﻈﻢ ﺗﻮﺳﻂ رﻛﻦ ﻗﻀﺎﺋﻲ ﯾﺎ مرجع ﺑﻲﻃﺮف، ﻣﺴﺘﻘﻞ و ذيﺻﻼح ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ. این پادمان‌ها ﺑﺎ مراتبی‌که این‌گونه ﺗﺪاﺑﯿﺮ، ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﻲ‌دهد، ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ خواهد ﺑﻮد.
   1. ﺑﺎ رﻋﺎﯾﺖ ﻣﻔﺎد اﯾﻦ ﻣﺎده، دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﺆﺛﺮ و ﻣﻨﺎﺳﺐ را جهت ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺣﻘﻮق ﺑﺮاﺑﺮ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮاي ﺗﻤﻠﻚ ﯾﺎ ﻣﯿﺮاث ﺑﺮدن داراﯾﻲ، ﻛﻨﺘﺮل اﻣﻮر ﻣﺎﻟﻲ ﺧﻮد و دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﺮاﺑﺮ به وام‌های ﺑﺎﻧﻜﻲ، رهن‌ها و ﺳﺎﯾﺮ اﺷﻜﺎل اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺎﻟﻲ اﺗﺨﺎذ و ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به‌ﻃﻮر ﺧﻮدﺳﺮانه از داراﯾﻲ ﺧﻮﯾﺶ ﻣﺤﺮوم ﻧﻤﻲ‌ﮔﺮدﻧﺪ.

ﻣﺎده ١٣- ﺣﻖ دادﺧﻮاهی

13.1. دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﺣﻖ دادﺧﻮاهی ﻣﺆﺛﺮ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ از جمله از ﻃﺮﯾﻖ ﭘﯿﺶ‌ﺑﯿﻨﻲ اﻧﻄﺒﺎق ﺷﻜﻠﻲ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺳﻦ، به‌ﻣﻨﻈﻮر تسهیل ﻧﻘﺶ ﻣﺆﺛﺮ آﻧﺎن به‌ﻋﻨﻮان ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ از جمله به‌ﻋﻨﻮان شهود در کلیه جریان‌های دادرﺳﻲ ﺣﻘﻮﻗﻲ از جمله در ﺑﺎزﺟﻮﯾﻲ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺮاﺣﻞ اولیه رﺳﯿﺪﮔﻲ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد.
13.2. دولت‌های ﻋﻀﻮ، به‌ﻣﻨﻈﻮر ﯾﺎري در ﺗﻀﻤﯿﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﺆﺛﺮ به ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﺮاي اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، آﻣﻮزش ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي اﻓﺮادي که در ﺣﻮزه اﺟﺮاي ﻋﺪاﻟﺖ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ از جمله ﭘﻠﯿﺲ و ﻛﺎرﻛﻨﺎن زندان‌ها را ارﺗﻘﺎء خواهند ﺑﺨﺸﯿﺪ.

ﻣﺎده ١٤- آزادي و اﻣﻨﯿﺖ ﻓﺮدي

14.1. دولت‌های ﻋﻀﻮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ:

14.1.1. از ﺣﻖ آزادي و اﻣﻨﯿﺖ ﻓﺮدي ﺑﺮﺧﻮردار هستند؛
14.1.2. به‌طور ﺧﻮدسرانه ﯾﺎ ﻏﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ از آزادي ﺧﻮد ﻣﺤﺮوم ﻧﻤﻲ‌ﮔﺮدﻧﺪ و اﯾﻦ که هرگونه ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ از آزادي ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ و اﯾﻦ که وﺟﻮد ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به‌هیچوجه ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ از آزادي را توجیه ﻧﻤﻲ‌ﻧﻤﺎﯾﺪ.

14.2. دولت‌های ﻋﻀﻮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد در ﺻﻮرﺗﻲ‌که اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از آزادي در ﻃﻲ هر روﻧﺪي ﻣﺤﺮوم ﮔﺮدﯾﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ، آنها ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ از ضمانت‌های ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﺣﻘﻮق‌ﺑﺸﺮ ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺎ آنها در راﺳﺘﺎي اهداف و اﺻﻮل اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن از جمله در ﻣﻮرد ﺗﺄﻣﯿﻦ همسان‌ﺳﺎزي ﻣﺘﻌﺎرف رﻓﺘﺎر ﻣﻲ‌ﮔﺮدد.

ﻣﺎده ١٥- آزادي از شکنجه ﯾﺎ ﻣﺠﺎزات ﯾﺎ رﻓﺘﺎر ظالمانه، ﻏﯿﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﯾﺎ ﺗﺤﻘﯿﺮآﻣﯿﺰ

15.1. اﺣﺪي ﻣﺴﺘﻮﺟﺐ شکنجه ﯾﺎ ﻣﺠﺎزات ﯾﺎ رﻓﺘﺎر ظالمانه، ﻏﯿﺮاﻧﺴﺎﻧﻲ و ﺗﺤﻘﯿﺮآﻣﯿﺰ ﻧﻤﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ. به‌وﯾﮋه اﺣﺪي ﺑﺪون رﺿﺎﯾﺖ آزادانه ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻋﻠﻤﻲ ﯾﺎ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻗﺮار نمی‌گیرد.
15.2. دولت‌های ﻋﻀﻮ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ، اداري و ﻗﻀﺎﺋﻲ و دﯾﮕﺮ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﺆﺛﺮ را در ﻣﻮرد اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد ﺗﺎ از ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ آﻧﺎن در ﻣﻌﺮض شکنجه ﯾﺎ رﻓﺘﺎر ﺗﺤﻘﯿﺮآﻣﯿﺰ ﯾﺎ ﻏﯿﺮاﻧﺴﺎﻧﻲ ﯾﺎ ظالمانه ﯾﺎ ﻣﺠﺎزات ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي به‌ﻋﻤﻞ آﯾﺪ.

ﻣﺎده ١٦- آزادي از اﺳﺘﺜﻤﺎر، ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده

16.1. دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ، اداري، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و آﻣﻮزﺷﻲ ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ را جهت ﺣﻤﺎﯾﺖ از اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در درون و ﺑﯿﺮون از خانه در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺷﻜﺎل اﺳﺘﺜﻤﺎر، ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده از جمله در ﻣﻮرد جنبه‌های ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺟﻨﺴﯿﺖ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد.
16.2. دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ را جهت ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺷﻜﺎل اﺳﺘﺜﻤﺎر، ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻣﻮاردي از جمله اﺷﻜﺎل ﻣﻨﺎﺳﺐ کمک‌های ﺣﺴﺎس ﺟﻨﺴﯿﺘﻲ و ﺳﻨﻲ و ﺣﻤﺎﯾﺖ از اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و ﺧﺎﻧﻮاده‌ها و ﻣﺮاﻗﺒﯿﻦ آن‌ها از جمله از ﻃﺮﯾﻖ ارائه اﻃﻼﻋﺎت و آﻣﻮزش در ﻣﻮرد ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ پرهیز، ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ و ﮔﺰارش در ﻣﻮرد نمونه‌هایی از اﺳﺘﺜﻤﺎر، ﺧﺸـﻮﻧﺖ و ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﻧﯿﺰ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد. دولت‌های ﻋﻀﻮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که ﺧﺪﻣﺎت ﺣﻤﺎﯾﺘﻲ ﻧﺴﺒﺖ به ﺳﻦ، ﺟﻨﺴﯿﺖ و ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ.
16.3. دولت‌های ﻋﻀﻮ، به‌ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از وﻗﻮع ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺷﻜﺎل اﺳﺘﺜﻤﺎر، ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که ﺗﻤﺎﻣﻲ تسهیلات و برنامه‌های ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺧﺪﻣﺖ به اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به‌طور ﻣﺆﺛﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻧﻈﺎرت ﻣﻲ‌ﮔﺮدد.
16.4. دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ از جمله ارائه ﺧﺪﻣﺎت ﺣﻤﺎﯾﺘﻲ را جهت ارﺗﻘﺎء ﻓﯿﺰﯾﻜﻲ، ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ، بهبود رواﻧﻲ، توانبخشی و ﭘﯿﻮﺳﺘﻦ ﻣﺠﺪد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﻣﻮرد اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ که به‌ﻧﻮﻋﻲ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ اﺳﺘﺜﻤﺎر، ﺧﺸﻮﻧﺖ ﯾﺎ ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪه‌اﻧﺪ، اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد. بهبود و ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ ﻣﺰﺑﻮر در ﻣﺤﯿﻄﻲ به‌وﻗﻮع خواهد ﭘﯿﻮﺳﺖ که بهداشت، رﻓﺎه، ﻋﺰت ﻧﻔﺲ، ﺷﺄن و اﺳﺘﻘﻼل ﻓﺮد را ﭘﺮورش می‌دهد و نیازهای ﺧﺎص ﺟﻨﺴﯿﺘﻲ و ﺳﻨﻲ را در ﻧﻈﺮ ﻣﻲ‌ﮔﯿﺮد.
16.5. دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﻗﻮاﻧﯿﻦ و سیاست‌های ﻣﺆﺛﺮ ﺷﺎﻣﻞ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و سیاست‌های ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺑﺮ زﻧﺎن و ﻛﻮدﻛﺎن را به‌ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦ‌که ﻣﻮاردي از اﺳﺘﺜﻤﺎر، ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﻧﺴﺒﺖ به اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ، رﺳﯿﺪﮔﻲ ﺷﺪه و در ﻣﻮﻗﻊ ﻣﻘﺘﻀﻲ ﻣﻮرد ﭘﯿﮕﺮد ﻗﺮار ﮔﯿﺮد، اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد.

ﻣﺎده ١٧- ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺷﺄن ﻓﺮد

 هر ﻓﺮد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﺣﻖ اﺣﺘﺮام به ﺷﺄن ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ و روﺣﻲ ﺧﻮد ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ.

ﻣﺎده ١٨- آزادي ﺗﺮدد و ﺗﺎﺑﻌﯿﺖ

18.1. دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﻣﻮرد آزادي ﺗﺮدد، آزادي اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺤﻞ اﻗﺎﻣﺖ و ﺗﺎﺑﻌﯿﺖ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ را به‌رﺳﻤﯿﺖ خواهند ﺷﻨﺎﺧﺖ از جمله ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦ که اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ:

18.1.2. به‌دﻟﯿﻞ ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﺗﻮاﻧﺎﯾﻲ أﺧﺬ، ﺗﻤﻠﻚ و اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﻨﺎد ﺗﺎﺑﻌﯿﺖ ﺧﻮﯾﺶ ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ اﺳﻨﺎد هویت ﯾﺎ به‌ﻛﺎرﮔﯿﺮي روﻧﺪهای ﻣﺮﺗﺒﻂ، ﻧﻈﯿﺮ روﻧﺪ مهاجرت که ممکن است ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ تسهیل در اﻋﻤﺎل ﺣﻖ آزادي ﺗﺮدد ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺤﺮوم نمی‌گردند؛
18.1.3. آزاد ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ هر ﻛﺸﻮري از جمله ﻛﺸﻮر ﺧﻮد را ﺗﺮك ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ؛
18.1.4. به‌طور ﺧﻮدﺳﺮانه ﯾﺎ به‌دﻟﯿﻞ ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﺣﻖ ورود به ﻛﺸﻮر ﺧﻮد ﻣﺤﺮوم ﻧﻤﻲ‌ﮔﺮدﻧﺪ.
18.2. ﻛﻮدﻛﺎن داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، بلافاصله ﭘﺲ از وﻻدت ﺛﺒﺖ خواهند ﮔﺮدﯾﺪ و از زﻣﺎن وﻻدت داراي ﺣﻖ ﺑﺮﺧﻮرداري از ﻧﺎم، ﺣﻖ أﺧﺬ ﺗﺎﺑﻌﯿﺖ و ﺗﺎ آنجائی‌که ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﺣﻖ ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺗﻮﺳﻂ واﻟﺪﯾﻦ ﺑﺮﺧﻮردار خواهند ﮔﺮدﯾﺪ.

ﻣﺎده ١٩- زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺴﺘﻘﻞ و ﺣﻀﻮر در جامعه

 دولت‌های ﻋﻀﻮ اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، ﺣﻘﻮق ﺑﺮاﺑﺮ را جهت ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﻣﻮرد زﻧﺪﮔﻲ در جامعه ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﺴﺒﺖ به ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ به‌رﺳﻤﯿﺖ خواهند ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺆﺛﺮ را جهت تسهیل در بهره‌ﻣﻨﺪي ﻛﺎﻣﻞ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از اﯾﻦ ﺣﻖ و ﺣﻀﻮر و ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﺎﻣﻞ آنها در جامعه از جمله ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻛﺮد:

19.1. اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ داراي اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ که ﻣﻜﺎن اﻗﺎﻣﺖ ﺧﻮد و ﻣﺤﻞ و اﻓﺮادي که ﻣﻲ‌خواهند ﺑﺎ آنها زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ را ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ ﺑﺮﮔﺰﯾﻨﻨﺪ و ﻣﺠﺒﻮر به زﻧﺪﮔﻲ در ﺷﺮاﯾﻂ زﯾﺴﺘﻲ وﯾﮋه‌اي ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ.
19.2. اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ داراي دﺳﺘﺮﺳﻲ به ﺧﺪﻣﺎت ﺣﻤﺎﯾﺘﻲ ﺧﺎﻧﮕﻲ، ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ و ﺳﺎﯾﺮ ﺧﺪﻣﺎت ﺣﻤﺎﯾﺘﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ از جمله مساعدت‌های ﺷﺨﺼﻲ ﺿﺮوري ﺑﺮاي ﺣﻤﺎﯾﺖ از زﻧﺪﮔﻲ و ﺣﻀﻮر در جامعه و ﭘﺮهیز از اﻧﺰوا ﯾﺎ ﺟﺪاﯾﻲ از اﺟﺘﻤﺎع ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ.
19.3. ﺧﺪﻣﺎت و تسهیلات اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮاي ﻋﻤﻮم، جهت اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ مهیا و ﭘﺎﺳﺨﮕﻮي ﻧﯿﺎزهای آنها ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.

ﻣﺎده ٢٠- ﺗﺤﺮك ﺷﺨﺼﻲ

 دولت‌های ﻋﻀﻮ، جهت ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺗﺤﺮك ﺷﺨﺼﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ اﺳﺘﻘﻼل ﻣﻤﻜﻦ، ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﺆﺛﺮي را از جمله در ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد:

20.1. تسهیل ﺗﺤﺮك ﺷﺨﺼﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به‌ﺷﯿﻮه و در زﻣﺎن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ آن‌ها و ﺑﺎ هزینه ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ؛
20.2. تسهیل دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به کمک‌ها، وﺳﺎﯾﻞ، فناوری‌های ﻛﻤﻜﻲ و اﻧﻮاع مساعدت‌های ﺣﻀﻮري و واسطه‌اي ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻛﯿﻔﻲ از جمله فراهم ﺑﻮدن آﻧﺎن ﺑﺎ هزینه ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ؛
20.3. ارائه آﻣﻮزش در ﻣﻮرد مهارت‌های ﺣﺮﻛﺘﻲ به اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و به ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﺘﺨﺼﺼﻲ که ﺑﺎ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻛﺎر ﻣﻲ‌نمایند.
20.4. ﺗﺮﻏﯿﺐ نهادهایی که کمک‌ها، وﺳﺎﯾﻞ و فناوری‌های ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻛﯿﻔﻲ را ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻲﻧﻤﺎﯾﻨﺪ در جهت ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار دادن ﺗﻤﺎﻣﻲ جنبه‌های ﺣﺮﻛﺘﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛

ﻣﺎده ٢١- آزادي ﺑﯿﺎن و ﻋﻘﯿﺪه و دﺳﺘﺮﺳﻲ به اﻃﻼﻋﺎت

دولت‌های ﻋﻀﻮ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ را اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺣﻖ آزادي ﺑﯿﺎن و ﻋﻘﯿﺪه از جمله آزادي ﺟﺴﺖوﺟﻮ، درﯾﺎﻓﺖ و سهیم ﺷﺪن در اﻃﻼﻋﺎت و ﻋﻘﺎﯾﺪ را ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ و از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺷﻜﺎل ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻲ به اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮد و به‌ﮔﻮنه‌ای که در ﻣﺎده (٢) این ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ، از جمله از راه‌های زﯾﺮ اﻋﻤﺎل ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ:

1. ارائه اﻃﻼﻋﺎت درﻧﻈﺮ گرفته ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم به اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در اﺷﻜﺎل و فناوری‌های ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس و ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ اﻧﻮاع ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، به ﻣﻮﻗﻊ و ﺑﺪون هزینه اضافی؛
2. ﭘﺬﯾﺮش و تسهیل اﺳﺘﻔﺎده از زﺑﺎن اﺷﺎره، ﺑﺮﯾﻞ، روش‌های ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻲ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺷﺪه و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ و ﺳﺎﯾﺮ ﺷﯿﻮه‌ها، روش‌ها و اﺷﻜﺎل ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮدﺷﺎن در ﺗﻌﺎﻣﻼت رﺳﻤﻲ؛
3. ﻣﻠﺰم ﺳﺎﺧﺘﻦ نهادهای ﺧﺼﻮﺻﻲ که ارائه ﻛﻨﻨﺪه ﺧﺪﻣﺎت به ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم از جمله از ﻃﺮﯾﻖ اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ جهت ارائه اﻃﻼﻋﺎت و ﺧﺪﻣﺎت در اﺷﻜﺎل ﻣﻔﯿﺪ و ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﺑﺮاي اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
4. ﺗﺮﻏﯿﺐ رسانه‌های همگانی از جمله ارائه‌ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﻃﻼﻋﺎت از ﻃﺮﯾﻖ اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ جهت ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﻧﻤﻮدن ﺧﺪﻣﺎت ﺧﻮد ﺑﺮاي اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
5. ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ و ﺗﺮوﯾﺞ اﺳﺘﻔﺎده از زبان‌های اﺷﺎره؛

ﻣﺎده ٢٢- اﺣﺘﺮام به ﺣﺮﯾﻢ ﺧﺼﻮﺻﻲ

22.1. هیچ ﻓﺮد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺘﻲ ﺻﺮف‌ﻧﻈﺮ از ﻣﻜﺎن اﻗﺎﻣﺖ ﯾﺎ زﻧﺪﮔﻲ، ﻣﺸﻤﻮل دخالت‌های خودسرانه ﯾﺎ ﻏﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ در اﻣﻮر ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮد، ﺧﺎﻧﻮاده، خانه، ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ اﺷﻜﺎل ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻲ ﯾﺎ حمله ﻏﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ به ﺷﺨﺼﯿﺖ و اﻋﺘﺒﺎرش ﻧﻤﻲ‌ﮔﺮدد. اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﺣﻖ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺪاﺧﻼت ﯾﺎ ﺣﻤﻼﺗﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ.
22.2. دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﺣﺮﯾﻢ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺨﺼﻲ، بهداشتی و ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻗﺮار خواهند داد.

ﻣﺎده ٢٣- اﺣﺘﺮام به خانه و ﺧﺎﻧﻮاده

23.1. دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﺑﺮاي رﻓﻊ ﺗﺒﻌﯿﺾ ﻧﺴﺒﺖ به اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻮارد ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ازدواج، ﺧﺎﻧﻮاده، وﻇﺎﯾﻒ واﻟﺪﯾﻦ و رواﺑﻂ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﺆﺛﺮ و ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را اﺗﺨﺎذ خواهند ﻛﺮد ﺗﺎ ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ که:

23.1.1. ﺣﻘﻮق ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ که به ﺳﻦ ازدواج رﺳﯿﺪه‌اﻧﺪ، جهت ازدواج و ﺗﺸﻜﯿﻞ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي رﺿﺎﯾﺖ ﻛﺎﻣﻞ و آزادانه همسران ﻣﻮردﻧﻈﺮ به‌رﺳﻤﯿﺖ شناخته ﻣﻲﺷﻮد؛
23.1.2. ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ جهت اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﯿﻢ بهﻃﻮر آزادانه و ﻣﺴﺆوﻻنه در ﻣﻮرد ﺗﻌﺪاد و ﻓﺎﺻله ﺑﯿﻦ ﻛﻮدﻛﺎن آن‌ها و برﺧﻮرداري از دﺳﺘﺮﺳﻲ به اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺳﻦ، آﻣﻮزش، ﺗﺸﻜﯿﻞ ﺧﺎﻧﻮاده و ﺑﺎروري به‌رﺳﻤﯿﺖ شناخته ﻣﻲﺷﻮد و روش‌های ﺿﺮوري به‌ﻣﻨﻈﻮر ﻗﺎدر ﺳﺎﺧﺘﻦ آن‌ها جهت اﻋﻤﺎل ﺣﻘﻮق ﻣﺬﻛﻮر ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﻲ‌ﮔﺮدد؛
23.1.3. اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، از جمله ﻛﻮدﻛﺎن، ﺑﺎروري ﺧﻮد را ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ ﺣﻔﻆ ﻣﻲ‌ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.

23.2. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، ﺣﻘﻮق و مسئولیت‌های اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را ﺑﺎ درﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻦ ﻗﯿﻤﻮﻣﺖ، ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ، مسئولیت، ﻓﺮزﻧﺪﺧﻮاﻧﺪﮔﻲ ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ نهادهای مشابه چنانچه اﯾﻦ‌گونه مفاهیم در ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﻠﻲ وﺟﻮد داشته ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد. در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻮارد، ﻋﺎﻟﻲﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻛﻮدك ﺣﺎﺋﺰ اوﻟﻮﯾﺖ ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ. دولت‌های ﻋﻀﻮ کمک‌های ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را جهت اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در اﺟﺮاء مسئولیت‌های ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻛﻮدﻛﺎن آنها ارائه ﻣﻲﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
23.3. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که ﻛﻮدﻛﺎن داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ از ﺣﻘﻮق ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ. دولت‌های ﻋﻀﻮ ﺑﺎ هدف ﺗﺤﻘﻖ ﺣﻘﻮق ﻣﺬﻛﻮر و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از اﺧﺘﻔﺎء، ﺗﺮك، ﻏﻔﻠﺖ و ﺗﻔﻜﯿﻚ ﻛﻮدﻛﺎن داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، تعهد خواهند ﻧﻤﻮد ﺗﺎ اﻃﻼﻋﺎت، ﺧﺪﻣﺎت و حمایت‌های اولیه و ﺟﺎﻣﻊ را به ﻛﻮدﻛﺎن داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و ﺧﺎﻧﻮاده آنها ارائه ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
23.4. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که ﻛﻮدك از واﻟﺪﯾﻦ ﺧﻮد ﺑﺮﺧﻼف اراده آن‌ها ﺟﺪا ﻧﮕﺮدد ﻣﮕﺮ زﻣﺎﻧﻲ که ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺻﺎﻟﺢ به ﺷﺮط ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت دﺳﺘﮕﺎه‌های اﺟﺮاﺋﻲ دوﻟﺘﻲ ﺗﻮﺳﻂ دادﮔﺎه، ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ که ﺑﺮ اﺳﺎسﺗﺸﺮﯾﻔﺎت و ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺣﺎﻛﻢ ﭼﻨﯿﻦ ﺟﺪاﯾﻲ جهت ﻋﺎﻟﻲ‌ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻛﻮدك ﺿﺮوري ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ. در هیچ ﻣﻮردي ﻛﻮدك از واﻟﺪﯾﻦ ﺧﻮد ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻛﻮدك ﯾﺎ ﯾﻜﻲ ﯾﺎ هردوي واﻟﺪﯾﻦ ﺟﺪا ﻧﻤﻲ‌ﮔﺮدد.
23.5. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ چنانچه واﻟﺪﯾﻦ ﺑﻼﻓﺼﻞ ﻗﺎدر ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ از ﻛﻮدك داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، تعهد خواهند ﻧﻤﻮد هرگونه ﺗﻼﺷﻲ را جهت ارائه مراقبت‌های ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ در درون ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺰرﮔ‌ﺘﺮ و در ﺻﻮرت ﻧﺎﻛﺎﻣﻲ، در درون جامعه در ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ به‌عمل آورﻧﺪ.

ﻣﺎده ٢٤- آﻣﻮزش

24.1. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، ﺣﻖ آﻣﻮزش را ﺑﺮاي اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به‌رﺳﻤﯿﺖ ﻣﻲ‌ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ. دولت‌های ﻋﻀﻮ از ﻧﻈﺮ ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ ﺣﻖ، ﺑﺪون ﺗﺒﻌﯿﺾ و ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮاﺑﺮ، ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﻲ ﻓﺮاﮔﯿﺮي را در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻄﻮح و به‌ﺻﻮرت آﻣﻮزش ﻣﺎدام‌اﻟﻌﻤﺮ در ﻣﻮارد زﯾﺮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد:

24.1.1. توسعه ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻮاﻧﺎئی‌هاي اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﺣﺲ ﻣﻨﺰﻟﺖ و ﺧﻮد ارزﺷﻲ و ﺗﺤﻜﯿﻢ اﺣﺘﺮام به ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ، آزادی‌های ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ و ﺗﻨﻮع اﻧﺴﺎﻧﻲ؛
24.1.2. توسعه ﺷﺨﺼﯿﺖ، اﺳﺘﻌﺪاد و ﺧﻼﻗﯿﺖ ﺗﻮأم ﺑﺎ ﺗﻮاﻧﺎیی‌هاي ﺟﺴﻤﻲ و ذهنی اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺗﺎ نهایت ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪی‌هاي آن‌ها؛
24.1.3. ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ جهت ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻣﺆﺛﺮ آﻧﺎن در جامعه آزاد؛

24.2. در ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ ﺣﻖ، دولت‌های ﻋﻀﻮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که:

24.2.1. اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﻧﻈﺎم آﻣﻮزش همگانی ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﺴﺘﺜﻨﻲ ﻧﻤﻲ‌ﮔﺮدﻧﺪ و اﯾﻦ‌که ﻛﻮدﻛﺎن داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻧﯿﺰ از آﻣﻮزش اﺟﺒﺎري و راﯾﮕﺎن اﺑﺘﺪاﯾﻲ ﯾﺎ متوسطه ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﺴﺘﺜﻨﻲ ﻧﻤﻲ‌ﮔﺮدﻧﺪ؛
24.2.2. اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻲ‌ﺗﻮاﻧﻨﺪ به آﻣﻮزش اﺑﺘﺪاﯾﻲ و ﻣﺘﻮسطه راﯾﮕﺎن ﺑﺎ ﻛﯿﻔﯿﺖ و ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ در جوامعی که در آن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ‌ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، دﺳﺘﺮﺳﻲ داشته ﺑﺎﺷﻨﺪ؛
24.2.3. همسان‌ﺳﺎزي ﻣﺘﻌﺎرف در ﻣﻮرد نیازهای ﻓﺮدي ارائه ﻣﻲ‌ﮔﺮدد؛
24.2.4. اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻻزم در ﺣﻮزه ﻧﻈﺎم آﻣﻮزش همگانی را به‌ﻣﻨﻈﻮر تسهیل در آﻣﻮزش ﻣﺆﺛﺮ آن‌ها درﯾﺎﻓﺖ ﻣﻲ‌ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ؛
24.2.5. ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﺣﻤﺎﯾﺘﻲ ﻓﺮدي ﻣﺆﺛﺮ در ﻣﺤﯿﻂ‌هایی ارائه ﻣﻲ‌ﮔﺮدد که ﺣﺪاﻛﺜﺮ توسعه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و داﻧﺸﮕﺎهی ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ اهداف ﺣﻀﻮر ﻛﺎﻣﻞ را ﺳﺒﺐ ﮔﺮدد.

24.3. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را ﻗﺎدر خواهند ﺳﺎﺧﺖ که مهارت‌های توسعه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و زﻧﺪﮔﻲ جهت تسهیل در ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﺎﻣﻞ و ﺑﺮاﺑﺮ آنها در اﻣﺮ آﻣﻮزش را به‌ﻋﻨﻮان اﻋﻀﺎي جامعه ﻓﺮا ﮔﯿﺮﻧﺪ. ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر دولت‌های ﻋﻀﻮ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را از جمله در ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد:

24.3.1. تسهیل آﻣﻮزش ﺧﻂ ﺑﺮﯾﻞ و خط‌های ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ، ﺷﯿﻮه‌های ﺗﻘﻮﯾﺘﻲ و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ، روش‌ها و قالب‌های ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻲ و مهارت‌های ﺗﺮددي و جهت‌ﯾﺎﺑﻲ و تسهیل ﺣﻤﺎﯾﺖ و راهنمایی همسان؛
24.3.2. تسهیل در ﯾﺎدﮔﯿﺮي زﺑﺎن اﯾﻤﺎ و اﺷﺎره و ارﺗﻘﺎء هویت زﺑﺎﻧﻲ جامعه ﻧﺎﺷﻨﻮاﯾﺎن؛
24.3.3. ﺗﻀﻤﯿﻦ ارائه آﻣﻮزش به ‌اﻓﺮاد و به‌وﯾﮋه ﻛﻮدﻛﺎﻧﻲ که ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ، ﻧﺎﺷﻨﻮاﻧﺎ ﯾﺎ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ- ﻧﺎﺷﻨﻮا هستند به ﻣﻨﺎسب‌ترﯾﻦ ز‌بان‌ها، ﺷﯿﻮه‌ها و روش‌های ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻲ ﺑﺮاي اﻓﺮاد و در محیط‌هایی که توسعه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و داﻧﺸﮕﺎهی را به ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻲ‌دهد.

24.4. دولت‌های ﻋﻀﻮ به‌ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻤﻚ به ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ ﺣﻖ، ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را به‌ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﺨﺪام ﻣﻌﻠﻤﯿﻦ، از جمله ﻣﻌﻠﻤﯿﻦ داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ که از ﺷﺎﯾﺴﺘﮕﻲ در زﺑﺎن اﯾﻤﺎ و اﺷﺎره و ﯾﺎ ﺧﻂ ﺑﺮﯾﻞ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ و آﻣﻮزش اﻓﺮاد حرفه‌ای و ﻛﺎرﻛﻨﺎﻧﻲ که در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻄﻮح آﻣﻮزﺷﻲ ﻛﺎر ﻣﻲ‌ﻛﻨﻨﺪ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد. ﭼﻨﯿﻦ آموزش‌هایی ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ آگاهی از ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﯿﻮه‌های ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ و ﺗﻘﻮﯾﺘﻲ و روش‌ها و قالب‌های ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻲ، ﻓﻨﻮن آﻣﻮزﺷﻲ و ﻣﻮاد ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز جهت ﺣﻤﺎﯾﺖ از اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ خواهد ﺑﻮد.
24.5. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻗﺎدر هستند به آموزش‌های ﻋﺎﻟﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ، آموزش‌های ﻓﻨﻲ و حرفه‌ای، آﻣﻮزش وﯾﮋه ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن و آموزش‌های ﻣﺎدام‌اﻟﻌﻤﺮ ﺑﺪون ﺗﺒﻌﯿﺾ و ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﭘﯿﺪا ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. ﺑﺪﯾﻦ‌ﻣﻨﻈﻮر، دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﺗﺄﻣﯿﻦ همسان‌ﺳﺎزي ﻣﺘﻌﺎرف ﺑﺮاي اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد.

ﻣﺎده ٢٥- بهداشت

دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، ﺑﺮاي اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، ﺣﻖ ﺑﺮﺧﻮرداري از ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﻌﯿﺎرهای ﻧﺎﯾﻞ ﺷﺪﻧﻲ بهداشتی را ﺑﺪون ﺗﺒﻌﯿﺾ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به‌رﺳﻤﯿﺖ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ را ﺑﺮاي ﺗﻀﻤﯿﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به ﺧﺪﻣﺎت بهداشت که داراي ﺣﺴﺎسیت‌های ﺟﻨﺴﯿﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ، از جمله ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ بهداشت را اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد. به‌وﯾﮋه دولت‌های ﻋﻀﻮ ﻣﻮارد زﯾﺮ را اﻧﺠﺎم خواهند داد:

• ﺑﺮاي اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، همان ﺣﺪ ﻛﯿﻔﯿﺖ و ﻣﻌﯿﺎرهای راﯾﮕﺎن ﯾﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮداﺧﺖ در ﻣﻮرد مراقبت‌ها و ﺑﺮنامه‌های بهداشتی را همانگونه که ﺑﺮاي ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ ارائه ﻣﻲ‌ﮔﺮدد از جمله در زمینه بهداشت ﺟﻨﺴﻲ و ﺑﺎروري و برنامه‌های بهداشت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺟﻤﻌﯿﺖ، فراهم خواهند ﻧﻤﻮد؛
  • ﺧﺪﻣﺎت بهداشتی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به‌وﯾﮋه به‌واسطه ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ آن‌ها از جمله ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ و مداخله زودهنگام در ﺻﻮرت اﻗﺘﻀﺎء و ﺧﺪﻣﺎت، طراحی گردیده ﺑﺮاي به‌ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﻧﺎﺗﻮاﻧﺎئی‌هاي ﺑﯿﺸﺘﺮ از جمله در ﻣﯿﺎن ﻛﻮدﻛﺎن و اﻓﺮاد ﺳﺎﻟ‌ﺨﻮرده را فراهم خواهند ﻧﻤﻮد.
  • اﯾﻦ‌گونه ﺧﺪﻣﺎت بهداﺷﺘﻲ را در ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن در ﻧﺰدیک‌ترﯾﻦ ﻣﺤﻞ به‌ﺟﻮاﻣﻊ آن‌ها از جمله در ﻣﻨﺎﻃﻖ روﺳﺘﺎﯾﻲ فراهم خواهند ﻧﻤﻮد؛
  • ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن بهداشت حرفه‌اي را ﻣﻠﺰم به ارائه ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺑﺎ همان ﻛﯿﻔﯿﺖ ﺑﺮاي ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ به اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﻃﺮﯾﻖ آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞ معیارهای اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺮاي مراقبت‌های بهداشتی ﻓﺮدي و ﻋﻤﻮﻣﻲ از جمله ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي رﺿﺎﯾﺖ آگاهانه و آزادانه ﻧﻈﯿﺮ ارﺗﻘﺎء آﮔﺎهی حقوق ﺑﺸﺮي، ﻣﻨﺰﻟﺖ، اﺳﺘﻘﻼل و اﺣﺘﯿﺎﺟﺎت اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ خواهند ﻛﺮد؛
  • ﺗﺒﻌﯿﺾ علیه اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺗﺄﻣﯿﻦ بیمه درﻣﺎﻧﻲ و بیمه ﻋﻤﺮ را در ﺻﻮرﺗﻲ‌که اﯾﻦ‌گونه بیمه‌ها در ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻠﻲ ﻣﺠﺎز شناخته ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻤﻨﻮع خواهند ﻧﻤﻮد ﺗﺎ آن‌که به‌روﺷﻲ عادلانه و ﻣﻨﻄﻘﻲ ارائه ﮔﺮدﻧﺪ؛
  • از اﻋﻤﺎل ﺗﺒﻌﯿﺾ‌آﻣﯿﺰ مراقبت‌های بهداشتی ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺎت بهداشتی ﯾﺎ ﻏﺬا و ﻣﺎﯾﻌﺎت ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي خواهند ﻧﻤﻮد.

ﻣﺎده ٢٦- ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ و ﺑﺎزﭘﺮوری

26.1. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ جهت ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺆﺛﺮي را از جمله از ﻃﺮﯾﻖ ﺣﻤﺎﯾﺖ از همتایان ﺧﻮد به‌ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺴﺐ و ﺣﻔﻆ ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﺳﺘﻘﻼل، ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺎﯾﻲ حرفه‌اي، ﺟﺴﻤﻲ، ذهنی و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺣﻀﻮر و ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﺎﻣﻞ در ﺗﻤﺎﻣﻲ جنبه‌های زﻧﺪﮔﻲ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻛﺮد. ﺑﺪﯾﻦ‌ﻣﻨﻈﻮر، دولت‌های ﻋﻀﻮ، برنامه‌ها و ﺧﺪﻣﺎت ﺟﺎﻣﻊ ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﻲ را به‌ویژه در ﺣﻮزه بهداشت، اﺳﺘﺨﺪام، آﻣﻮزش و ﺧﺪﻣﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺳﺎﻣﺎن داده، ﺗﺤﻜﯿﻢ ﻧﻤﻮده و ﺗﺪاوم ﻣﻲ‌ﺑﺨﺸﻨﺪ، به‌گونه‌ای که اﯾﻦ‌گونه برنامه‌ها و ﺧﺪﻣﺎت:

26.1.1.  ﺗﺎﺳﺮﺣﺪ اﻣﻜﺎن از ﻣﺮاﺣﻞ اولیه و ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ارزﯾﺎﺑﻲ ﭼﻨﺪ زمینه‌ای نیازها و توانایی‌های ﻓﺮدي آﻏﺎز ﮔﺮدد.
26.1.2. ﻣﺸﺎرﻛﺖ و ﺣﻀﻮر در اﺟﺘﻤﺎع را ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻧﻤﻮده و ﺗﻤﺎﻣﻲ جنبه‌های جامعه داوطلبانه ﺑﻮده و در دﺳﺘﺮس اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد و ﺗﺎ ﺳﺮﺣﺪ اﻣﻜﺎن به اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت آﻧﺎن از جمله در ﻣﻨﺎﻃﻖ روﺳﺘﺎﯾﻲ ﻧﺰدﯾﻚ ﺑﺎﺷﻨﺪ.

26.2. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، توسعه آﻣﻮزش اولیه و ﻣﺴﺘﻤﺮ اﻓﺮاد حرفه‌اي و ﻛﺎرﻛﻨﺎﻧﻲ که ﺑﺎ ﺧﺪﻣﺎت ﺗﻮاﻧﺎﯾﻲ و ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ ﻛﺎر ﻣﻲ‌ﻛﻨﻨﺪ را ارﺗﻘﺎء خواهند ﺑﺨﺸﯿﺪ.
26.3. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، دﺳﺘﺮﺳﻲ داﻧﺶ و اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﯾﻞ و ﻓﻨﺎوری‌های اﻣﺪادي ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﺮدﯾﺪه ﺑﺮاي اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را همان‌گونه که به ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ و ﺑﺎزﭘﺮوري ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﻲ‌ﮔﺮدﻧﺪ، ارﺗﻘﺎء خواهند ﺑﺨﺸﯿﺪ.

ﻣﺎده ٢٧- ﻛﺎر و اﺳﺘﺨﺪام

27.1. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، ﺣﻖ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را جهت ﻛﺎر ﻛﺮدن ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ به‌رﺳﻤﯿﺖ خواهند ﺷﻨﺎﺧﺖ و اﯾﻦ اﻣﺮ ﺷﺎﻣﻞ ﺣﻖ ﺑﺮﺧﻮرداري از ﻓﺮﺻﺖ اﻣﺮار ﻣﻌﺎش از ﻃﺮﯾﻖ ﻛﺎر آزادانه اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه و پذیرفته ﺷﺪه در ﺑﺎزار ﻛﺎر و ﻣﺤﯿﻂ ﻛﺎري ﻣﻲ‌ﮔﺮدد که ﺑﺮاي اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺎز، ﻓﺮاﮔﯿﺮ و ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﺪ. دولت‌های ﻋﻀﻮ از ﺗﺤﻘﻖ ﺣﻖ ﻛﺎر از جمله ﺑﺮاي آن دسته از اﻓﺮادي که ﻃﻲ دوران اﺷﺘﻐﺎل دﭼﺎر ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻲ‌ﮔﺮدﻧﺪ از ﻃﺮﯾﻖ اﺗﺨﺎذ اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﻨﺎﺳﺐ از جمله ﻗﺎﻧﻮن‌گذاري ﺑﺮاي ﻣﻮارد زﯾﺮ ﺻﯿﺎﻧﺖ ﻧﻤﻮده و آن را ارﺗﻘﺎء خواهند ﺑﺨﺸﯿﺪ:

27.1.2. ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻮرداري از ﺷﺮاﯾﻂ ﻛﺎري ﻣﻨﺎﺳﺐ و عادلانه از جمله فرصت‌های ﺑﺮاﺑﺮ و دﺳﺘﻤﺰد ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺮاي کارهای داراي ارزش، ﺷﺮاﯾﻂ ﻛﺎري بهداشتی و اﯾﻤﻨﻲ ﺑﺮاﺑﺮ از جمله ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از آزار و اذﯾﺖ و ﻓﺮﯾﺎدرﺳﻲ از آﻻم؛
27.1.3. ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺗﻮاﻧﺎﯾﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮاي اﻋﻤﺎل ﺣﻘﻮق اتحادیه ﺗﺠﺎري و ﻛﺎرﮔﺮي ﺧﻮد ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ؛
27.1.4. ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮاي دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﺆﺛﺮ به برنامه‌های ﻋﻤﻮﻣﻲ آﺷﻨﺎﯾﻲ ﻓﻨﻲ و حرفه‌اي، ﺧﺪﻣﺎتﻛﺎرﯾﺎﺑﻲ و آموزش‌های حرفه‌ای و ﻣﺴﺘﻤﺮ؛
27.1.5. ﺗﺮﻏﯿﺐ ﻓﺮصت‌های ﺷﻐﻠﻲ و ﭘﯿﺸﺮفت‌های ﺣﺮفه‌اي اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺑﺎزار ﻛﺎر و همچنین ﯾﺎري در ﯾﺎﻓﺘﻦ، ﻛﺴﺐ، ﺣﻔﻆ و ﺑﺎزﮔﺸﺖ به اﺷﺘﻐﺎل؛
27.1.6. ﺗﺮﻏﯿﺐ فرصت‌های ﻣﺮﺑﻮط به ﺧﻮد اﺷﺘﻐﺎﻟﻲ، ﻛﺎرآﻓﺮﯾﻨﻲ، توسعه تعاونی‌ها و ﺷﺮوع ﺧﻮدپیشه‌ﮔﻲ؛
27.1.7. اﺳﺘﺨﺪام اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺑﺨﺶ دوﻟﺘﻲ؛
27.1.8. ﺗﺮﻏﯿﺐ اﺳﺘﺨﺪام اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻲ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺪاﺑﯿﺮ و سیاست‌های ﻣﻨﺎﺳﺐ که ﻣﻲ‌ﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه برنامه‌های اﻗﺪام ﺗﺮﺟﯿﺤﻲ، ﺗﺸﻮﯾﻘﻲ و ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﮔﺮدد؛
27.1.9. تضمین ارائه ﺟﺎ و مکان ﻣﺘﻌﺎرف به اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در محیط ﻛﺎري؛
27.1.10. ﺗﺮﻏﯿﺐ ﻛﺴﺐ تجربه در ﺑﺎزار ﻛﺎر آزاد ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
27.1.11. ﺗﺮﻏﯿﺐ ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ حرفه‌اي و ﺗﺨﺼﺼﻲ، اﺑﻘﺎء ﺷﻐﻠﻲ و برنامه‌های ﺑﺎزﮔﺸﺖ به ﻛﺎر ﺑﺮاي اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛

27.2. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به ﺑﺮدﮔﻲ ﯾﺎ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﻛﺸﯿﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻛﺎر ﺑﺎ اﺟﺒﺎر و اﻛﺮاه ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﯾﺖ واﻗﻊ ﻣﻲ‌ﮔﺮدﻧﺪ.

ﻣﺎده ٢٨- ﻣﻌﯿﺎر ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﻲ و ﺣﻤﺎﯾﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ

28.1. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، ﺣﻖ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﻣﻮرد ﻣﻌﯿﺎر ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﻲ آنها و خانواده‌هایشان از جمله، ﻏﺬا، ﭘﻮﺷﺎك و ﻣﺴﻜﻦ ﻣﻜﻔﻲ، و ﺗﺪاوم بهبود ﺷﺮاﯾﻂ زﻧﺪﮔﻲ را به‌رﺳﻤﯿﺖ ﻣﻲ‌ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را جهت ﭘﺎﺳﺪاري و ارﺗﻘﺎء ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ ﺣﻖ، ﺑﺪون ﺗﺒﻌﯿﺾ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد.
28.2. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، ﺣﻖ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را در ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﯾﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و بهره‌ﻣﻨﺪي از اﯾﻦ ﺣﻖ ﺑﺪون ﺗﺒﻌﯿﺾ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به‌رﺳﻤﯿﺖ ﻣﻲ‌ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺪاري و ارﺗﻘﺎء ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ ﺣﻖ از جمله اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ در ﻣﻮارد زﯾﺮ را اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد:

28.2.1. ﺗﻀﻤﯿﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﺮاﺑﺮ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به ﺧﺪﻣﺎت آب‌های بهداشتی و دﺳﺘﺮﺳﻲ به ﺧﺪﻣﺎت و وﺳﺎﯾﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮداﺧﺖ و ﺳﺎﯾﺮ کمک‌های ﻣﺮﺑﻮط به نیازهای ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
28.2.2. ﺗﻀﻤﯿﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به‌وﯾﮋه زﻧﺎن و دﺧﺘﺮان داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﺨﻮرده داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به برنامه‌های اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺣﻤﺎﯾﺘﻲ و برنامه‌های ﻓﻘﺮزداﯾﻲ؛
28.2.3. تضمین دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و خانواده‌ها یا آنها که در ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﻨﮕ‌ﺪﺳﺘﻲ به‌ﺳﺮﻣﻲ‌ﺑﺮﻧﺪ به کمک‌های دوﻟﺘﻲ ﻣﺮﺑﻮط به هزینه‌های ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، از جمله اﺳﺘﺮاﺣﺖ‌های ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ، کمک‌های ﻣﺎﻟﻲ، ﻣﺸﺎوره و آموزش‌های ﻛﺎﻓﻲ؛
28.2.4.  ﺗﻀﻤﯿﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به برنامه‌های ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﻜﺎن؛
28.2.5. تضمین دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﺮاﺑﺮ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به برنامه‌ها و ﻣﺰاﯾﺎي ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﻲ؛

ﻣﺎده ٢٩- ﻣﺸﺎرﻛﺖ در زﻧﺪﮔﻲ ﺳﯿﺎﺳﻲ و ﻋﻤﻮﻣﻲ

 دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ ﺑﺮاي اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، ﺣﻘﻮق ﺳﯿﺎﺳـﻲ و ﻓﺮﺻﺖ بهره‌ﻣﻨﺪي از آن‌ها ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ را ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد و متعهد خواهند ﺷﺪ که:

29.1. ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻲ‌ﺗﻮاﻧﻨﺪ به‌طور ﻣﺆﺛﺮ و ﻛﺎﻣﻞ در زﻧﺪﮔﻲ ﺳﯿﺎﺳﻲ و ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ، ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﯾﺎ از ﻃﺮﯾﻖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎﻧﻲ که آزادانه ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه‌اﻧﺪ از جمله ﺣﻖ و ﻓﺮﺻﺖ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ جهت رأي دادن و ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه ﺷﺪن، ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، از جمله از ﻃﺮیق:

29.1.1. ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦ که روﻧﺪ، تسهیلات و اﺑﺰار رأيﮔﯿﺮي، ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس و به‌سهولت ﻗﺎﺑﻞ فهم و بهره‌ﮔﯿﺮي ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ؛
29.1.2. ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺣﻖ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ جهت رأي دادن به‌ﻃﻮر ﻣﺨﻔﻲ و ﺑﺪون هراس در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت و همه ﭘﺮﺳﻲ‌های ﻋﻤﻮﻣﻲ، ﻧﺎﻣﺰد اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺷﺪن، ﺗﺼﺪي ﻣﺆﺛﺮ و اﯾﻔﺎء ﺗﻤﺎﻣﻲ وﻇﺎﯾﻒ ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻄﻮح دوﻟﺘﻲ و تسهیل اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺎوري‌های ﺟﺪﯾﺪ و ﻛﻤﻜﻲ در ﺻﻮرت اﻗﺘﻀﺎء؛

29.1.3. ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺑﯿﺎن آزادانه اراده اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به‌ﻋﻨﻮان رأي دهنده و در اﯾﻦ جهت و در ﺟﺎﯾﻲ‌که ﺿﺮوري ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ درﺧﻮاﺳﺖ آﻧﺎن اﺟﺎزه ﯾﺎري در رأي‌ﮔﯿﺮي به ﻓﺮد ﻣﻮرد اﻧﺘﺨﺎب آن‌ها؛

29.2. به‌ﻃﻮر ﻓﻌﺎل ﻣﺤﯿﻄﻲ را که اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻲ‌ﺗﻮاﻧﻨﺪ به‌طور ﻣﺆﺛﺮ و ﻛﺎﻣﻞ، ﺑﺪون ﺗﺒﻌﯿﺾ و ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ، در چهارچوب اﻣﻮر ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ را ارﺗﻘﺎء ﺑﺨﺸﻨﺪ و ﻣﺸﺎرﻛﺖ آﻧﺎن را در اﻣﻮر ﻋﻤﻮﻣﻲ از جمله ﻣﻮارد زﯾﺮ ﺗﺮﻏﯿﺐ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ:

29.2.1. ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﻣﺠﺎﻣﻊ و سازمان‌های ﻏﯿﺮدوﻟﺘﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﺳﯿﺎﺳﻲ و ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﺸﻮر و در فعالیت‌ها و اداره اﺣﺰاب ﺳﯿﺎﺳﻲ؛
29.2.2. شکل‌دهی و ﻋﻀﻮﯾﺖ سازمان‌های وﯾﮋه اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ جهت ﻣﻌﺮﻓﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺳﻄﻮح ﻣﺤﻠﻲ، منطقه‌اي، ﻣﻠﻲ و ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ؛

ﻣﺎده ٣٠- ﻣﺸﺎرﻛﺖ در زﻧﺪﮔﻲ فرهنگی، ﺗﻔﺮﯾﺢ، ﻓﺮاﻏﺖ و ورزش

30.1. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، ﺣﻖ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در جهت ﻣﺸﺎرﻛﺖ در زﻧﺪﮔﻲ فرهنگی ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ را به‌رسمیت ﻣﻲ‌ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ را اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ که اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ:

30.1.1. از دﺳﺘﺮﺳﻲ به اﻗﻼم فرهنگی به ﺻﻮرت ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲ‌ﮔﺮدﻧﺪ؛

30.1.3. از دﺳﺘﺮﺳﻲ به اﻣﺎﻛﻦ اﺟﺮاء برنامه‌ها ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺎت فرهنگی ﻧﻈﯿﺮ ﺗﺌﺎﺗﺮ، ﻣﻮزه، ﺳﯿﻨﻤﺎ، کتابخانه و ﺧﺪﻣﺎت ﮔﺮدﺷ‌ﮕﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ و ﺗﺎ ﺳﺮﺣﺪ اﻣﻜﺎن از دﺳﺘﺮﺳﻲ به یادمان‌ها و اﻣﺎﻛﻨﻲ که از ﻧﻈﺮ ﻣﻠﻲ- فرهنگی ﺣﺎﺋﺰ اهمیت ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ.

30.2. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را ﺑﺮاي ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ جهت ﺑﺮﺧﻮرداري از ﻓﺮﺻﺖ توسعه و بهره‌ﮔﯿﺮي از ﺗﻮاﻧﺎﯾﻲ‌های ﺑﺎﻟﻘﻮه خلاقه، ﻓﻜﺮي و هنری آنها نه تنها به‌واسطه اﻧﺘﻔﺎع شخصی آنها بلکه جهت اﻏﻨﺎي ﺟﺎمعه، اﺗﺨﺎذ خواهند نمود.
30.3. دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را ﻃﺒﻖ ﺣﻘﻮق ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻞ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ که ﺣﻘﻮق ﻣﺎﻟﻜﯿﺖ ﻣﻌﻨﻮي، ﻣﺎﻧﻌﻲ ﺗﺒﻌﯿﺾ‌آﻣﯿﺰ ﯾﺎ ﻏﯿﺮﻣﻨﻄﻘﻲ را در دﺳﺘﯿﺎﺑﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به اﻗﻼم فرهنگی اﯾﺠﺎد ﻧﻤﻲ‌ﻧﻤﺎید.
30.4. اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ از ﺣﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ و ﺣﻤﺎﯾﺖ از هویت زﺑﺎﻧﻲ و فرهنگی ﻣﺨﺘﺺ به ﺧﻮد از جمله زﺑﺎن اﯾﻤﺎ و اﺷﺎره و فرهنگ ﻧﺎﺷﻨﻮاﯾﺎن ﺑﺮﺧﻮردار خواهند ﺑﻮد.
30.5. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، ﺑﺎ ﻧﯿﺖ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در جهت ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ در فعالیت‌های ﺗﻔﺮﯾﺤﻲ، ﻓﺮاﻏﺘﻲ و ورزﺷﻲ، ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را در ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻛﺮد:

30.5.1. ﺗﺮﻏﯿﺐ و ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﺸﺎرﻛﺖ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺗﺎ ﺳﺮﺣﺪ اﻣﻜﺎن در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻄﻮح فعالیت‌های ﻋﻤﺪه‌ﺳﺎزي ورزﺷﻲ؛
30.5.2. ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦ‌که اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، از ﻓﺮﺻﺖ ﺳﺎﻣﺎن‌دهی، توسعه و ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ورزش‌ها و فعالیت‌های ﺗﻔﺮﯾﺤﻲ وﯾﮋه ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﻦ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ، و ﺑﺪﯾﻦ‌ﻣﻨﻈﻮر، ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ، ﺗﺮﻏﯿﺐ ﺗﺪارك ﺗﻌﻠﯿﻢ، آﻣﻮزش و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ؛
30.5.3. ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦ‌که اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از دﺳﺘﺮﺳﻲ به اﻣﺎﻛﻦ ورزﺷﻲ، ﺗﻔﺮﯾﺤﻲ و ﮔﺮدﺷﮕﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ؛
30.5.4. ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦ‌که ﻛﻮدﻛﺎن داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻛﻮدﻛﺎن به ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﺑﺎزي، ﺗﻔﺮﯾﺢ و ﻓﻌﺎلیت‌های ورزﺷﻲ و ﻓﺮاﻏﺘﻲ از جمله فعالیت‌های درون ﻧﻈﺎم ﻣﺪارس ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ؛
30.5.5. ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦ‌که، اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از دﺳﺘﺮﺳﻲ به ﺧﺪﻣﺎت آن‌هایی که به ﺳﺎزﻣﺎن‌دهی فعالیت‌های ورزﺷﻲ، ﻓﺮاﻏﺘﻲ، ﮔﺮدﺷﮕﺮي و ﺗﻔﺮﯾﺤﻲ اﺷﺘﻐﺎل دارﻧﺪ، ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ﻣﺎده٣١- ﺟﻤﻊ‌آوري آﻣﺎر و داده‌ها

31.1. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ متعهد ﻣﻲ‌ﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻨﺎﺳﺐ از جمله داده‌های ﭘﮋوهشی و آﻣﺎري را در جهت ﻗﺎدر ﺳﺎﺧﺘﻦ آن‌ها ﺑﺮاي ﺗﻨﻈﯿﻢ و اﺟﺮاء سیاست‌ها ﺑﺮاي اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ به اینﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، ﺟﻤﻊ‌آوري ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺟﻤﻊ‌آوري و ﺣﻔﻆ اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎﯾﺪ:

31.1.1. ﭘﺎدﻣﺎن‌های پذیرفته ﺷﺪه ﺣﻘﻮﻗﻲ از جمله ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﺮﺑﻮط به ﺣﻔﻆ داده‌ها را در جهت ﺗﻀﻤﯿﻦ محرمانه ﺑﻮدن آن‌ها و اﺣﺘﺮام به ﺣﺮﯾﻢ ﺷﺨﺼﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ رﻋﺎﯾﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ؛  
31.1.2. در جهت ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادی‌های ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ و اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ، در ﺟﻤﻊ‌آوري و اﺳﺘﻔﺎده از آﻣﺎر، هنجارهای پذیرفته ﺷﺪه ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ را رﻋﺎﯾﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ؛

31.2. اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻊ‌آوري ﺷﺪه ﻃﺒﻖ اﯾﻦ ﻣﺎده، در ﺻﻮرت اﻗﺘﻀﺎء به ﺗﻔﻜﯿﻚ ارائه خواهد ﺷﺪ و در جهت ﻛﻤﻚ به ارزﯾﺎﺑﻲ اﺟﺮاي تعهدات دولت‌های ﻋﻀﻮ به ﻣﻮﺟﺐ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد و ﻣﻮاﻧﻌﻲ‌که اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در اﻋﻤﺎل ﺣﻘﻮﻗﺸﺎن ﺑﺎ آن‌ها مواجه ﻣﻲ‌ﮔﺮدﻧﺪ را ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﯾﺪ.
31.3. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، مسئولیت ﻧﺸﺮ اﯾﻦ‌گونه آﻣﺎر را به‌عهده خواهند ﮔﺮﻓﺖ و دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و دﯾﮕﺮان به آن‌ها را ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد.

ﻣﺎده ٣٢- همکاری‌های ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ

32.1. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، اهمیت همکاری‌های ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ و ارﺗﻘﺎء آن در ﺣﻤﺎﯾﺖ از تلاش‌های ﻣﻠﻲ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ اهداف و ﻣﻘﺎﺻﺪ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن را به‌رﺳﻤﯿﺖ ﻣﻲ‌ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺆﺛﺮي را ﻣﯿﺎن دولت‌ها و در ﺻﻮرت اﻗﺘﻀﺎء در ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺑﺎ جامعه ﻣﺪﻧﻲ، سازمان‌های ﻣﺮﺗﺒﻂ منطقه‌اي و ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ به‌وﯾﮋه ﺳﺎزﻣﺎن‌های ﻣﺮﺑﻮط به اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، اﺗﺨﺎذ خواهند کرد. ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﺬﻛﻮر ﻣﻲ‌ﺗﻮاﻧﺪ، از جمله در ﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه ﻣﻮارد زﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ:

32.1.1. ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦ‌که همکاری‌های ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ از جمله برنامه‌های توسعه ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ درﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه و ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ؛
32.1.2. تسهیل و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻇﺮﻓﯿﺖ‌ﺳﺎزي از جمله از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺒﺎدل و ﺗﻘﺴﯿﻢ اﻃﻼﻋﺎت، ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت، برنامه‌های آﻣﻮزﺷﻲ و رویه‌های ﻣﻨﺎﺳﺐ؛
32.1.3. تسهیل همکاری ﭘﮋوهشی و دﺳﺘﺮﺳﻲ به داﻧﺶ ﻓﻨﻲ و ﻋﻠﻤﻲ؛
32.1.4. در ﺻﻮرت اﻗﺘﻀﺎء ﺗﺄﻣﯿﻦ کمک‌های اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﻨﻲ از جمله از ﻃﺮﯾﻖ تسهیل دﺳﺘﺮﺳﻲ و تسهیم فناوری‌های ﻣﺪدي و ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس و ﻧﯿﺰ از ﻃﺮﯾﻖ اﻧﺘﻘﺎل ﻓﻨﺎوری؛

32.2. ﻣﻔﺎد اﯾﻦ ﻣﺎده خدشه‌اي به تعهدات هر دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ در اﯾﻔﺎء تعهدات ﺧﻮد به ﻣﻮﺟﺐ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن وارد نمی‌نماید.

ﻣﺎده ٣٣- ﻧﻈﺎرت و اﺟﺮاء ملی

33.1. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﻧﻈﺎم ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺧﻮد، ﯾﻚ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻠﻲ درون دوﻟﺘﻲ را ﺑﺮاي ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺟﺮاء اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺗﻌﯿﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد و توجه ﻛﺎﻓﻲ را به اﯾﺠﺎد ﯾﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺳﺎزوﻛﺎرهای هماهنگی در درون دوﻟﺖ به‌ﻣﻨﻈﻮر تسهیل در اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ در بخش‌های ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن و ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺒﺬول خواهند ﻛﺮد.
33.2. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺎم اداري و ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺧﻮد، در درون دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ، چهارﭼﻮﺑﻲ از جمله ﯾﻚ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎزوﻛﺎر ﻣﺴﺘﻘﻞ را در ﺻﻮرت اﻗﺘﻀﺎء به‌ﻣﻨﻈﻮر ارﺗﻘﺎء، ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﺟﺮاي اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن اﯾﺠﺎد، ﺗﻌﯿﯿﻦ، ﺗﺤﻜﯿﻢ ﯾﺎ ﺣﻔﻆ ﻣﻲ‌ﻧﻤﺎید. دولت‌های ﻋﻀﻮ در ﺻﻮرت ﺗﻌﯿﯿﻦ ﯾﺎ اﯾﺠﺎد ﭼﻨﯿﻦ ﺳﺎزوﻛﺎري، اﺻﻮل ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ وﺿﻌﯿﺖ و ﻛﺎرﻛﺮد نهادهای ﻣﻠﻲ در ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﯾﺖ و ارﺗﻘﺎء ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ را ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار خواهند داد.
33.3. جامعه ﻣﺪﻧﻲ و به‌وﯾﮋه اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و سازمان‌هایی که ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه آن‌ها ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻧﻈﺎرﺗﻲ، به‌ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺸﺎرﻛﺖ و مداخله خواهند ﻧﻤﻮد.

ﻣﺎده ٣٤- ﮐﺎرﮔﺮوه ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ

34.1. کارﮔﺮوهی در ﻣﻮرد ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، که از اﯾﻦ ﭘﺲ “ﮐﺎرﮔﺮوه” ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﻲ‌ﺷﻮد، اﯾﺠﺎد خواهد ﮔﺮدﯾﺪ که وظایف زیر را اﻧﺠﺎم خواهد داد.
34.2. ﮐﺎرﮔﺮوه در زﻣﺎن ﻻزم‌اﻻﺟﺮاء ﺷﺪن اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، ﻣﺮﻛﺐ از دوازده ﻛﺎرﺷﻨﺎس خواهد ﺑﻮد. ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﯾﺐ ﯾﺎ اﻟﺤﺎق ﺷﺼﺖ دوﻟﺖ دﯾﮕﺮ به اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، ﻋﻀﻮﯾﺖ در ﮐﺎرﮔﺮوه ﺗﺎ ﺷﺶ ﻋﻀﻮ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻲ‌ﯾﺎﺑﺪ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ به هجده ﻋﻀﻮ ﺑﺎﻟﻎ ﻣﻲ‌ﮔﺮدد.
34.3. اﻋﻀﺎء ﮐﺎرﮔﺮوه ﺑﺎ ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮد به اﻧﺠﺎم وظیفه خواهند ﭘﺮداﺧﺖ و از ﺟﺎﯾﮕﺎه واﻻي اﺧﻼﻗﻲ، ﺣﺴﻦ تجربه و ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪي در زمینه ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ این ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺑﺮﺧﻮردار خواهند ﺑﻮد. از دولت‌های ﻋﻀﻮ به هنگام ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﺎﻣﺰدهای ﺧﻮد، دﻋﻮت خواهد ﮔﺮدﯾﺪ ﺗﺎ توجه ﻛﺎﻓﻲ را به ﻣﻔﺎد ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ٣ (ﻣﺎده (٤) اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻣﺒﺬول ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
34.4. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، ﺑﺎدرﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﻲ ﯾﻜﺴﺎن، درﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪﮔﻲ اﺷﻜﺎل ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن تمدن‌ها، نظام‌های ﺣﻘﻮﻗﻲ اﺳﺎﺳﻲ، ﺣﻀﻮر ﺟﻨﺴﯿﺘﻲ ﻣﺘﻮازن و ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، اﻋﻀﺎي ﮐﺎرﮔﺮوه را ﺑﺮﻣﻲ‌ﮔﺰﯾﻨﻨﺪ.
34.5. اﻋﻀﺎء ﮐﺎرﮔﺮوه ﺑﺎ رأي ﻣﺨﻔﻲ، ﻃﻲ ﺟﻠﺴﺎت ﮔﺮدهمایی دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، از ﻣﯿﺎن فهرست ﻧﺎﻣﺰدهای دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ که از ﻣﯿﺎن اﺗﺒﺎع ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه‌اﻧﺪ، اﻧﺘﺨﺎب خواهند ﺷﺪ. در ﺟﻠﺴﺎت ﻣﺬﻛﻮر، که ﺑﺎ ﺣﻀﻮر دو ﺳﻮم دولت‌های ﻋﻀﻮ رﺳﻤﯿﺖ خواهد ﯾﺎﻓﺖ، اﻓﺮادي‌که ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﻌﺪاد آراء و اﻛﺜﺮﯾﺖ ﻣﻄﻠﻖ آراي ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﺣﺎﺿﺮ و رأي دهنده دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ را به‌دﺳﺖ آورﻧﺪ، به‌ﻋﻀﻮﯾﺖ ﮐﺎرﮔﺮوه اﻧﺘﺨﺎب خواهند ﺷﺪ.
34.6. اوﻟﯿﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﮐﺎرﮔﺮوه ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻇﺮف ﺷﺶ ﻣﺎه ﭘﺲ از ﻻزم‌اﻻﺟﺮاء ﺷﺪن اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺑﺮﮔﺰار خواهد ﺷﺪ. ﺣﺪاﻗﻞ چهار ﻣﺎه ﭘﯿﺶ از ﺑﺮﮔﺰاري هریک از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت، دﺑﯿﺮ ﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﻃﻲ نامه‌اي ﺧﻄﺎب به دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، از آﻧﺎن دﻋﻮت خواهد ﻛﺮد ﻇﺮف دو ﻣﺎه ﻧﺎﻣﺰدهای ﺧﻮد را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. دﺑﯿﺮ ﻛﻞ ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎً فهرستی از اﺳﺎﻣﻲ همه ﻧﺎﻣﺰدها، به ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺣﺮوف اﻟﻔﺒﺎ و ﺑﺎ ذﻛﺮ ﻧﺎم دوﻟﺖ ﻋﻀﻮي که آن‌ها را ﻧﺎﻣﺰد ﻧﻤﻮده اﺳﺖ، تهیه و به دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺗﺴﻠﯿﻢ خواهد ﻛﺮد.
34.7. اﻋﻀﺎء ﮐﺎرﮔﺮوه ﺑﺮاي ﯾﻚ دوره چهارساله اﻧﺘﺨﺎب خواهند ﺷﺪ و تنها ﺑﺮاي ﯾﻚ ﺑﺎر دﯾﮕﺮ واﺟﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ. در هر ﺣﺎل دوره ﻋﻀﻮﯾﺖ ﺷﺶ ﻧﻔﺮ از اﻋﻀﺎء ﻣﻨﺘﺨﺐ در اوﻟﯿﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت، در ﭘﺎﯾﺎن دو ﺳﺎل خاتمه خواهد ﯾﺎﻓﺖ. ﺑﻼﻓﺎصله ﭘﺲ از اوﻟﯿﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت، اﺳﺎﻣﻲ اﯾﻦ ﺷﺶ ﻧﻔﺮ از ﻃﺮﯾﻖ قرعه‌ﻛﺸﻲ ﺗﻮﺳﻂ رﺋﯿﺲ جلسه ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻨﺪ ٥ اﯾﻦ ﻣﺎده ﺗﻌﯿﯿﻦ خواهد ﺷﺪ.
34.8. اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺶ ﻋﻀﻮ دﯾﮕﺮ، ﻃﻲ ﺑﺮﭘﺎﯾﻲ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﻨﻈﻢ و ﻃﺒﻖ ﻣﻔﺎد ﻣﺮﺗﺒﻂ اﯾﻦ ﻣﺎده ﺻﻮرت ﻣﻲ‌ﮔﯿﺮد.
34.9. در ﺻﻮرﺗﻲ‌که ﯾﻜﻲ از اﻋﻀﺎء ﮐﺎرﮔﺮوه ﻓﻮت ﻛﻨﺪ ﯾﺎ اﺳﺘﻌﻔﺎء دهد، ﯾﺎ به هر دﻟﯿﻠﻲ اﻋﻼم ﻧﻤﺎﯾﺪ که دﯾﮕﺮ ﻗﺎدر به اﻧﺠﺎم وظیفه ﻧﻤﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ، دوﻟﺖ ﻋﻀﻮي که اﯾﻦ ﻋﻀﻮ را ﻧﺎﻣﺰد ﻛﺮده اﺳﺖ، ﻛﺎرﺷﻨﺎس دﯾﮕﺮي که داراي ﺷﺎﯾﺴﺘﮕﻲ و واﺟﺪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻨﺪرج در ﻣﻔﺎد ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﺎده ﺑﺎﺷﺪ را ﻣﻨﺼﻮب خواهد ﻛﺮد ﺗﺎ در ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه دوره، اﻧﺠﺎم وظیفه ﻧﻤﺎﯾﺪ.
34.10. ﮐﺎرﮔﺮوه، آﺋﯿﻦ ﻛﺎر ﺧﻮد را ﺗﻨﻈﯿﻢ خواهد ﻛﺮد.
34.11. دﺑﯿﺮﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ، ﻛﺎرﻛﻨﺎن و تجهیزات ﻻزم را ﺑﺮاي اﯾﻔﺎي ﻣﺆﺛﺮ وﻇﺎﯾﻒ ﮐﺎرﮔﺮوه، به ﻣﻮﺟﺐ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن فراهم خواهد ﻧﻤﻮد و جلسه ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ آن را ﺑﺮﮔﺰار خواهد ﻛﺮد.
34.12. ﺑﺎ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻣﺠﻤﻊ ﻋﻤﻮﻣﻲ، اﻋﻀﺎء ﮐﺎرﮔﺮوهی که به‌ﻣﻮﺟﺐ اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺗﺸﻜﯿﻞ ﻣﻲ‌ﺷﻮد از ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ، ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﺮاﯾﻂ و ﻣﻘﺘﻀﯿﺎﺗﻲ که ﻣﺠﻤﻊ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اهمیت مسئولیت‌های ﮐﺎرﮔﺮوه، ﻣﻘﺮري درﯾﺎﻓﺖ خواهند ﻧﻤﻮد.
34.13. اﻋﻀﺎء ﮐﺎرﮔﺮوه از تسهیلات، ﻣﺰاﯾﺎ و ﻣﺼﻮنیت‌های ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن در ﻣﺄﻣﻮرﯾﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ، ﻣﻨﺪرج در بخش‌های ذيرﺑﻂ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻣﺰاﯾﺎ و ﻣﺼﻮنیت‌هاي ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ، ﺑﺮﺧﻮردار خواهند ﮔﺮدﯾﺪ.

ﻣﺎده ٣٥- ﮔﺰارش دولتهای ﻋﻀﻮ

35.1. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، از ﻃﺮﯾﻖ دﺑﯿﺮﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ، ﮔﺰارش ﺟﺎﻣﻌﻲ از ﺗﺪاﺑﯿﺮ اﺗﺨﺎذ ﮔﺮدﯾﺪه درﺧﺼﻮص به ﻣﻮرد اﺟﺮاء ﮔﺬاﺷﺘﻦ تعهدات، به‌ﻣﻮﺟﺐ این ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن و همچنین ﭘﯿﺸﺮفت‌های حاصله در اﯾﻦ زمینه را ﻇﺮف دو ﺳﺎل پس از لازم‌الاجراء ﺷﺪن اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺑﺮاي دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ ﻣﺮﺑﻮط به ﮐﺎرﮔﺮوه ﺗﺴﻠﯿﻢ خواهند ﻧﻤﻮد.
35.2. ﭘﺲ از آن، دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، ﮔﺰارش‌های آﺗﻲ را ﺣﺪاﻗﻞ هر ٤ ﺳﺎل ﯾﻚﺑﺎر و ﭘﺲ از آن هرﮔﺎه که ﮐﺎرﮔﺮوه درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻨﺪ، ﺗﺴﻠﯿﻢ خواهند ﻧﻤود.
35.3. کارﮔﺮوه، درﺧﺼﻮص هرگونه دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﻣﺤﺘﻮاي ﮔﺰارش‌ها تصمیم‌گیری خواهد ﻧﻤﻮد.
35.4. دوﻟﺖ ﻋﻀﻮي که ﮔﺰارش اولیه ﺟﺎﻣﻊ را به ﮐﺎرﮔﺮوه ﺗﺴﻠﯿﻢ ﻛﺮده اﺳﺖ، ﻧﯿﺎز ﻧﯿﺴﺖ در ﮔﺰارش‌های ﺑﻌﺪي ﺧﻮد، اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ را که ﻗﺒﻼً ارائه ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﺗﻜﺮار ﻧﻤﺎﯾﺪ.
به هنگام تهیه ﮔﺰارش ﺑﺮاي ﮐﺎرﮔﺮوه، از دولت‌های ﻋﻀﻮ درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻲ‌ﮔﺮدد که اﯾﻦ ﻋﻤﻞ را در روﻧﺪي ﺷﻔﺎف و ﺑﺎز اﻧﺠﺎم داده و توجه ﻛﺎﻓﻲ را به ﻣﻔﺎد ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ٣ ﻣﺎده ٤ اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻣﺒﺬول ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
35.5. ﻣﻲ‌ﺗﻮان در گزارش‌ها ﻋﻮاﻣﻞ و ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ که ﺑﺮمیزان اﺟﺮاء تعهدات ﻧﺎﺷﻲ از اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻲ‌ﮔﺬارﻧﺪ را ﻣﺸﺨﺺ ﺳﺎﺧﺖ.

ﻣﺎده ٣٦- ﺑﺮرﺳﻲ گزارش‌ها

36.1. هرﯾﻚ از ﮔﺰارش‌ها ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎرﮔﺮوه ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار خواهد ﮔﺮﻓﺖ و در ﺻﻮرﺗﻲ‌که ﻣﻘﺘﻀﻲ ﺑﺪاﻧﺪ پیشنهادات و توصیه‌های ﻛﻠﻲ را در ﻣﻮرد ﮔﺰارش ارائه و به دوﻟﺖ ذي‌رﺑﻂ اﺑﻼغ خواهد ﻧﻤﻮد. دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ ﻣﻲ‌ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ هرگونه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ که ﺧﻮد ﺑﺮﻣﻲ‌ﮔﺰﯾﻨﺪ به ﮐﺎرﮔﺮوه ﭘﺎﺳﺦ دهد. ﮐﺎرﮔﺮوه ﻣﻲ‌ﺗﻮاﻧﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮي را از دولت‌های ﻋﻀﻮ ذي‌رﺑﻂ در ﻣﻮرد اﺟﺮاء اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ.
36.2. در ﺻﻮرﺗﻲ‌که دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ ﺗﺄﺧﯿﺮ ﻋﻤﺪه‌اي در ارائه ﮔﺰارش ﺧﻮد ﻧﻤﺎﯾﺪ، ﮐﺎرﮔﺮوه ﻣﻲ‌ﺗﻮاﻧﺪ به دوﻟﺖ ذي‌رﺑﻂ ﺿﺮورت ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺤﻮه اﺟﺮاء اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن در آن دوﻟﺖ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد و ﻣﻮﺛﻖ در اﺧﺘﯿﺎر ﮐﺎرﮔﺮوه را اﺑﻼغ ﻧﻤﺎﯾﺪ. اﮔﺮ ﮔﺰارش ﻣﺮﺑﻮط ﻇﺮف ﻣﺪت سه ﻣﺎه ﭘﺲ از اﺑﻼغ، ﺗﺴﻠﯿﻢ ﮐﺎرﮔﺮوه ﻧﮕﺮدد، ﮐﺎرﮔﺮوه از دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ  ذيرﺑﻂ دﻋﻮت خواهد ﻧﻤﻮد که در ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺰﺑﻮر ﻣﺸﺎرﻛﺖ ورزد. در ﺻﻮرﺗﻲ‌که دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ ذي‌رﺑﻂ ﺑﺎ ارائه ﮔﺰارش ﻣﺮﺑﻮط به ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﻲ ﺑﭙﺮدازد، ﻣﻔﺎد ﺑﻨﺪ ١ اﯾﻦ ﻣﺎده اﻋﻤﺎل خواهد ﺷﺪ.
36.3. دﺑﯿﺮ ﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ، گزارش‌ها را در اﺧﺘﯿﺎر ﺗﻤﺎﻣﻲ دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ قرار خواهد داد.
36.4. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، ﮔﺰارش‌های ﺧﻮد را به‌ﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮده، در کشورهای ﺧﻮﯾﺶ در اﺧﺘﯿﺎر ﻋﻤﻮم ﻗﺮار داده و دﺳﺘﺮﺳﻲ به پیشنهادات و توصیه‌های ﻛﻠﻲ ﻣﺮﺑﻮط به اﯾﻦ ﮔﺰارﺷﺎت را تسهیل ﻣﻲ‌ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
36.5. ﮐﺎرﮔﺮوه در ﺻﻮرﺗﻲ‌که ﻣﻘﺘﻀﻲ ﺑﺪاﻧﺪ گزارش‌های دولت‌های ﻋﻀﻮ که ﺣﺎوي درﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺮاي ﻣﺸﺎوره ﯾﺎ ﻣﺴﺎﻋﺪت ﻓﻨﻲ ﯾﺎ ﻧﻤﺎﯾﺎن‌گر ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ را همراه ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﺎت و توصیه‌هایی که ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﮐﺎرﮔﺮوه در اﯾﻦ زمینه داشته ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺮاي آژاﻧﺲ‌های ﺗﺨﺼﺼﻲ، ﺻﻨﺪوق‌ها و برنامه‌های ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ و ﺳﺎﯾﺮ نهادهای صلاحیت‌دار ارﺳﺎل خواهد ﻧﻤﻮد.

ﻣﺎده ٣٧- همکاری بین دولت‌های ﻋﻀﻮ و ﮐﺎرﮔﺮوه

37.1. هرﯾﻚ از دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ ﺑﺎ ﮐﺎرﮔﺮوه همکاری و به اﻋﻀﺎء آن در اﯾﻔﺎي وﻇﺎﯾﻔﺸﺎن ﯾﺎري خواهد ﻧﻤﻮد.
37.2. ﮐﺎرﮔﺮوه در رابطه ﺧﻮد ﺑﺎ دولت‌های ﻋﻀﻮ، توجه ﻛﺎﻓﻲ را به راه‌ها و روش‌های ﮔﺴﺘﺮش ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻣﻠﻲ ﺑﺮاي اﺟﺮاء اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن از جمله از ﻃﺮﯾﻖ همکاری‌های ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﺒﺬول خواهد ﻧﻤﻮد.

ﻣﺎده ٣٨- ارﺗﺒﺎط ﮐﺎرﮔﺮوه ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ نهادها

 بهﻣﻨﻈﻮر ﭘﯿﺸﺒﺮد اﺟﺮاي ﻣﺆﺛﺮ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن و ﺗﺮﻏﯿﺐ همکاری‌های ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﻲ در زمینه‌های ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن:

38.1. آژانس‌های ﺗﺨﺼﺼﻲ و ﺳﺎﯾﺮ نهادهای ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ از ﺣﻖ ﺣﻀﻮر در ﺑﺮرﺳﻲ اﺟﺮاء ﻣﻔﺎد اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺗﺎ آﻧﺠﺎﯾﻲ‌که در ﺣﻮزه وﻇﺎﯾﻒ آن‌ها ﻗﺮار ﻣﻲ‌ﮔﯿﺮد، ﺑﺮﺧﻮردار خواهند ﮔﺮدﯾﺪ. ﮐﺎرﮔﺮوه ﻣﻲ‌ﺗﻮاﻧﺪ درﺻﻮرﺗﻲ‌که ﻣﻘﺘﻀﻲ ﺑﺪاﻧﺪ از آژانس‌های ﺗﺨﺼﺼﻲ و ﺳﺎﯾﺮ نهادهای ﺻﻼﺣﯿﺖ‌دار جهت ارائه توصیه‌های کارشناسانه در ﻣﻮرد اﺟﺮاء ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن در زمینه‌هایی که در ﺣﻮزه وﻇﺎﯾﻒ آن‌ها ﻗﺮار ﻣﻲ‌ﮔﯿﺮد دﻋﻮت ﻧﻤﺎﯾﺪ. ﮐﺎرﮔﺮوه ﻣﻲ‌ﺗﻮاﻧﺪ از آژاﻧﺲ‌های ﺗﺨﺼﺼﻲ و ﺳﺎﯾﺮ نهادهای ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺑﺮاي ارائه ﮔﺰارش در ﻣﻮرد اﺟﺮاي ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن در زمینه‌هایی که در ﺣﻮزه فعالیت‌های آن‌ها ﻗﺮار ﻣﻲﮔﯿﺮد، دﻋﻮت ﻧﻤﺎﯾﺪ. 
38.2. ﮐﺎرﮔﺮوه در ﺻﻮرت اﻗﺘﻀﺎء در اﺟﺮاي وﻇﺎﯾﻒ ﺧﻮد ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ نهادهای ذي‌رﺑﻂ که به‌ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻌﺎهدات ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮي بین‌المللی ﺗﺄﺳﯿﺲ ﮔﺮدﯾﺪه‌اﻧﺪ، از ﻧﻈﺮ ﺗﻀﻤﯿﻦ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﻲ در دﺳﺘﻮرالعمل‌های ﮔﺰارش‌دهی، پیشنهادات و توصیه‌های ﻛﻠﻲ ﻣﺮﺑﻮط و پرهیز از دوﺑﺎره‌ﻛﺎري و هم‌ﭘﻮﺷﺎﻧﻲ در اﺟﺮاي وﻇﺎﯾﻒ آﻧﺎن، ﻣﺸﻮرت خواهد ﻧﻤﻮد.

ﻣﺎده ٣٩- ﮔﺰارش ﮐﺎرﮔﺮوه

ﮐﺎرﮔﺮوه هر دو ﺳﺎل ﯾﻚﺑﺎر به ﻣﺠﻤﻊ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺷﻮراي اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﻣﻮرد ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‌های ﺧﻮد ﮔﺰارش خواهد داد و ﻣﻲ‌ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮرﺳﻲ گزارش‌ها و اﻃﻼﻋﺎت واصله از دولت‌های ﻋﻀﻮ، پیشنهادات و توصیه‌های ﻛﻠﻲ را ارائه ﻧﻤﺎﯾﺪ. در ﮔﺰارش ﮐﺎرﮔﺮوه، ﭼﻨﯿﻦ پیشنهادات و توصیه‌های ﻛﻠﻲ ﺗﻮأم ﺑﺎ ﻧﻈﺮات دولت‌های ﻋﻀﻮ “در ﺻﻮرت وﺟﻮد” درج خواهد ﮔﺮدﯾﺪ.

ﻣﺎده ٤٠- فراهمایی دولت‌های ﻋﻀﻮ

40.1. دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، به‌ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ هر ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺟﺮاء اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، به‌ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ در فراهمایی دولت‌های ﻋﻀﻮ گردهم ﻣﻲ‌آﯾﻨﺪ.
40.2. فراهمایی دولت‌های ﻋﻀﻮ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺷﺶ ﻣﺎه ﭘﺲ از ﻻزم­اﻻﺟﺮاء ﺷﺪن اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، ﺗﻮﺳﻂ دﺑﯿﺮﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺑﺮﮔﺰار خواهد ﺷﺪ. نشست‌های آﺗﻲ ﺗﻮﺳﻂ دﺑﯿﺮ ﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ به‌ﺻﻮرت هر دو ﺳﺎل ﯾﻚﺑﺎر ﯾﺎ ﺑﻨﺎ به ﺗﺼﻤﯿﻢ فراهمایی دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﺑﺮﮔﺰار خواهد ﺷﺪ.

ﻣﺎده ٤١- اﻣﯿﻦ (اﺳﻨﺎد)

 دﺑﯿﺮﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ، اﻣﯿﻦ (اﺳﻨﺎد) اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن خواهد ﺑﻮد.

ﻣﺎده ٤٢- اﻣﻀﺎء

 اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺑﺮاي اﻣﻀﺎء ﺗﻤﺎﻣﻲ دولت‌ها و سازمان‌های همگرایی منطقه‌اي در ﻣﻘﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ در ﻧﯿﻮﯾﻮرك از ﺗﺎرﯾﺦ ٣٠ ﻣﺎرس 2007 (1386.01.10) ﻣﻔﺘﻮح ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ.

ﻣﺎده ٤٣- رﺿﺎﯾﺖ به ﻣﻠﺘﺰم ﺷﺪن

 اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻣﻨﻮط به ﺗﺼﻮﯾﺐ دولت‌های اﻣﻀﺎء ﻛﻨﻨﺪه و ﺗﺄﯾﯿﺪ رﺳﻤﻲ سازمان‌های هم‌گرایی منطقه‌اي اﻣﻀﺎء ﻛﻨﻨﺪه خواهد ﺑﻮد. ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺑﺮاي اﻟﺤﺎق هر دوﻟﺖ ﯾﺎ ﺳﺎزﻣﺎن هم‌گرایی منطقه‌اي که ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن را اﻣﻀﺎء ﻧﻨﻤﻮده اﺳﺖ، ﻣﻔﺘﻮح خواهد ﺑﻮد.

ﻣﺎده ٤٤- سازمانهای همگرایی منطقه اي

44.1. “ﺳﺎزﻣﺎن هم‌گرایی منطقه‌ای” به ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد که ﺗﻮﺳﻂ دولت‌های ﺣﺎﻛﻢ در ﯾﻚ منطقه ﻣﺸﺨﺺ ﺗﺄﺳﯿﺲ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ و دولت‌های ﻋﻀﻮ آن، ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺧﻮد را در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد ﺣﻜﻢ در اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن به آن ﺗﻔﻮﯾﺾ ﻧﻤﻮده‌اﻧﺪ. ﭼﻨﯿﻦ سازمان‌هایی در اﺳﻨﺎد اﻟﺤﺎق ﯾﺎ ﺗﺄﯾﯿﺪ رﺳﻤﻲ ﺧﻮد، ﻣﺤﺪوده ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺧﻮﯾﺶ را در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد ﺣﻜﻢ در اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن اﻋﻼم خواهند ﻧﻤﻮد. ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎً آن‌ها اﻣﯿﻦ اﺳﻨﺎد را از هرگونه ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺳﺎﺳﻲ در ﻣﺤﺪوده ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺧﻮد ﻣﻄﻠﻊ خواهند ﺳﺎﺧﺖ.
44.2. در اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، ارﺟﺎع به “دولت‌های ﻋﻀﻮ” در ﻣﻮرد ﭼﻨﯿﻦ سازمان‌هایی در ﻣﺤﺪوده ﺻﻼﺣﯿﺖ آﻧﺎن اﻋﻤﺎل خواهد ﺷﺪ.
44.3. از ﻧﻈﺮ ﺑﻨﺪ (١) ﻣﺎده (٤٥) و بندهای (٢) و (٣) ﻣﺎده (٤٧) هرگونه ﺳﻨﺪ ﺗﻮدﯾﻊ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ سازمان‌های هم‌گرایی منطقه‌ای در ﺷﻤﺎرش، در ﻧﻈﺮ گرفته نخواهد شد.
44.4. سازمان‌های هم‌گرایی منطقه‌ای ﻣﻲ‌ﺗﻮاﻧﻨﺪ در زمینه ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت در حیطه ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺧﻮﯾﺶ، ﺣﻖ رأي ﺧﻮد در فراهمایی دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ را ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد آراء ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ آن‌ها که ﻋﻀﻮ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻧﯿﺰ ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ، اﻋﻤﺎل ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. در ﺻﻮرﺗﻲ‌که هرﯾﻚ از دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺬﻛﻮر، ﺣﻖ رأي ﺧﻮد را اﻋﻤﺎل ﻧﻤﺎﯾﺪ، ﭼﻨﯿﻦ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺣﻖ رأي ﺧﻮد را اﻋﻤﺎل نخواهد ﮐﺮد و بالعکس؛

ﻣﺎده ٤٥- ﻻزم اﻻﺟﺮاء ﺷﺪن

45.1. اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، ﺳﻲ روز ﭘﺲ از ﺳﭙﺮده ﺷﺪن ﺑﯿﺴﺘﻤﯿﻦ ﺳﻨﺪ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﯾﺎ اﻟﺤﺎق ﻻزم‌اﻻﺟﺮاء خواهد ﺷﺪ.
45.2. اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن در ﻣﻮرد هردوﻟﺖ ﯾﺎ ﺳﺎزﻣﺎن هم‌گرایی منطقه‌ای که ﭘﺲ از ﺳﭙﺮده ﺷﺪن ﺑﯿﺴﺘﻤﯿﻦ ﺳﻨﺪ ﺗﺼﻮﯾﺐ، ﺗﺄﯾﯿﺪ رﺳﻤﻲ ﯾﺎ اﻟﺤﺎق، ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن را ﺗﺼﻮﯾﺐ ﯾﺎ رﺳﻤﺎً ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻣﻲ‌ﻛﻨﺪ ﯾﺎ به آن ﻣﻠﺤﻖ ﻣﻲ‌ﺷﻮد، ﺳﻲ روز ﭘﺲ از ﺗﺎرﯾﺦ ﺳﭙﺮدن ﺳﻨﺪ ﻣﺰﺑﻮر آن، ﻻزم‌اﻻﺟﺮاء خواهد ﺷﺪ.

ﻣﺎده ٤٦- ﻗﯿﻮد ﺗﺤﺪﯾﺪ تعهد

46.1. ﻗﯿﻮد ﺗﺤﺪﯾﺪ تعهدی که ﺑﺎ هدف و ﻣﻘﺼﻮد اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻣﻐﺎﯾﺮت داشته ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﺠﺎز نخواهد ﺑﻮد.
46.2. ﻗﯿﻮد ﺗﺤﺪﯾﺪ تعهد در هر زﻣﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎزﭘﺲ‌ﮔﯿﺮي اﺳﺖ.

ﻣﺎده ٤٧- اصلاحیه ها

47.1. هرﯾﻚ از دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ ﻣﻲ‌ﺗﻮاﻧﺪ اصلاحیه‌اي را در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن پیشنهاد ﻧﻤﻮده و آن‌را به دﺑﯿﺮﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﻧﻤﺎﯾﺪ. دﺑﯿﺮﻛﻞ، اصلاحیه پیشنهادی را ﺑﺮاي دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ ارﺳﺎل خواهد ﻧﻤﻮد و از آن‌ها درﺧﻮاﺳﺖ خواهد ﻛﺮد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را درﺑﺎره ﺑﺮﮔﺰاري فراهمایی دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ به‌ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺼﻤﯿﻢ در ﻣﻮرد پیشنهادات، اﻋﻼم ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. چنانچه ﻇﺮف چهارﻣﺎه از ﺗﺎرﯾﺦ مکاتبه ﻣﺬﻛﻮر، ﺣﺪاﻗﻞ ﯾﻚ ﺳﻮم دولت‌های ﻋﻀﻮ، ﻣﻮاﻓﻖ ﭼﻨﯿﻦ فراهمایی ﺑﺎﺷﻨﺪ، دﺑﯿﺮﻛﻞ فراهمایی را ﺑﺎ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺑﺮﮔﺰار خواهد ﻛﺮد. هر اصلاحیه‌اي که به ﺗﺼﻮﯾﺐ اﻛﺜﺮﯾﺖ دو ﺳﻮم دولت‌های ﻋﻀﻮ ﺣﺎﺿﺮ و رأي دهنده ﺑﺮﺳﺪ، ﺗﻮﺳﻂ دﺑﯿﺮ ﻛﻞ به ﻣﺠﻤﻊ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺑﺮاي ﺗﺼﻮﯾﺐ و ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎً جهت ﺗﻤﺎﻣﻲ دولت‌های ﻋﻀﻮ ﺑﺮاي ﭘﺬﯾﺮش، ﺗﺴﻠﯿﻢ خواهد ﺷﺪ.
47.2. اصلاحیه‌اي که ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﻨﺪ (١) اﯾﻦ ﻣﺎده ﻣﻮرد ﭘﺬﯾﺮش و ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻗﺮار گرفته ﺑﺎﺷﺪ، ﺳﻲ روز ﭘﺲ از اﯾﻦ‌که ﺗﻌﺪاد اﺳﻨﺎد ﺳﭙﺮده ﺷﺪه ﭘﺬﯾﺮش به دو ﺳﻮم ﺗﻌﺪاد دولت‌های ﻋﻀﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﺼﻮﯾﺐ اصلاحیه ﺑﺎﻟﻎ ﮔﺮدد، ﻻزم‌اﻻﺟﺮاء خواهد ﺷﺪ. ﭘﺲ از آن، اصلاحیه ﺑﺮاي هر دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ ﺳﻲ روز ﭘﺲ از ﺳﭙﺮدن ﺳﻨﺪ ﭘﺬﯾﺮش آن، ﻻزم‌اﻻﺟﺮاء خواهد ﺷﺪ. هر اصلاحیه‌ای تنها ﺑﺮاي آن دسته از دولت‌های ﻋﻀﻮ که آن را پذیرفته‌اﻧﺪ اﻟﺰام‌آور اﺳﺖ.
47.3. درﺻﻮرﺗﻲ‌که فراهمایی دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ به اﺗﻔﺎق آراء ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮد، اصلاحیه‌اي که ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﻨﺪ (١) اﯾﻦ ﻣﺎده ﺗﺼﻮﯾﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ و اﻧﺤﺼﺎراً ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻮاد (٣٩) (٣٨) (٣٤) و (٤٠) ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻣﻲ دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ، ﺳﻲ روز ﭘﺲ از اینکه ﺗﻌﺪاد اﺳﻨﺎد ﺳﭙﺮده ﺷﺪه ﭘﺬﯾﺮش به دو ﺳﻮم ﺗﻌﺪاد دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﺼﻮﯾﺐ اصلاحیه ﺑﺎﻟﻎ ﮔﺮدد، ﻻزم‌اﻻﺟﺮاء خواهد ﺷﺪ.

ﻣﺎده ٤٨- ﺧﺮوج از ﻋﻀﻮﯾﺖ در ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن

 هرﯾﻚ از دوﻟﺖ‌های ﻋﻀﻮ ﻣﻲ‌ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ارﺳﺎل اطلاعیه ﻛﺘﺒﻲ به دﺑﯿﺮﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ از ﻋﻀﻮﯾﺖ در ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺧﺎرج ﮔﺮدد. ﺧﺮوج از ﻋﻀﻮﯾﺖ، ﯾﻚ ﺳﺎل ﭘﺲ از ﺗﺎرﯾﺦ درﯾﺎﻓﺖ اطلاعیه ﺗﻮﺳﻂ دﺑﯿﺮ ﻛﻞ ﺻﻮرت ﻣﻲ‌ﭘﺬﯾﺮد.

ﻣﺎده ٤٩- قالب‌های ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس

ﻣﺘﻦ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن در قالب‌های ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ارائه خواهد ﺷﺪ.

ﻣﺎده ٥٠- ﻣﺘﻮن اﺻﻠﻲ

متون ﻋﺮﺑﻲ، ﭼﯿﻨﻲ، اﻧﮕﻠﯿﺴﻲ، ﻓﺮاﻧﺴﻮي، روﺳﻲ و اﺳﭙﺎﻧﯿﺎﯾﻲ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن از اﻋﺘﺒﺎر ﯾﻜﺴﺎن ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ. ﺑﺮاي گواهی ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﺎﻻ اﻣﻀﺎء ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺗﺎم‌اﻻﺧﺘﯿﺎر اﻣﻀﺎء ﻛﻨﻨﺪه زﯾﺮ که از ﻃﺮف دولت‌های ﻣﺘﺒﻮع ﺧﻮد ﺑﺮاي اﯾﻦ اﻣﺮ به‌ﻃﻮر ﻣﻘﺘﻀﻲ ﻣﺠﺎز ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ، اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن را اﻣﻀﺎء ﻧﻤﻮده‌اﻧﺪ .

 ﻗﺎﻧﻮن ﻓﻮق ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮﻣﺎده واﺣﺪه ﻣﻨﻀﻢ به ﻣﺘﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺷﺎﻣﻞ مقدمه و ﭘﻨﺠﺎه ﻣﺎده در جلسه ﻋﻠﻨﻲ روز چهارشنبه ﻣﻮرخ سیزدهم آذرﻣﺎه یک‌هزار و ﺳﯿﺼﺪ و هشتاد و هفت ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي اﺳﻼﻣﻲ ﺗﺼﻮﯾﺐ و در ﺗﺎرﯾﺦ 1387.10.04 به ﺗﺄﯾﯿﺪ ﺷﻮراي نگهبان رسید.