ﻣﺎده واﺣﺪه- ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻮرخ ۱۳۸۵/۹/۲۲ هجری ﺷﻤﺴﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ١٣ دﺳﺎﻣﺒﺮ ٢٠٠۶ ﻣﯿﻼدی مشتمل بر ﭘﻨﺠﺎه ﻣﺎده بهشرح ﭘﯿﻮﺳﺖ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻣﻲﮔﺮدد و به دوﻟﺖ جمهوری اﺳﻼﻣﻲ اﯾﺮان اﺟﺎزه ﺗﻮدﯾﻊ اﺳﻨﺎد ﺗﺼﻮﯾﺐ آن ﺑﺎ رﻋﺎﯾﺖ ﺗﺒﺼﺮههای زﯾﺮ داده ﻣﻲﺷﻮد:
ﺗﺒﺼﺮه ١- وزارت رﻓﺎه و ﺗﺄﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ (ﺳﺎزﻣﺎن بهزیستی ﻛﺸﻮر) و ﺑﻨﯿﺎد شهید و اﻣﻮر اﯾﺜﺎرﮔﺮان بهﻋﻨﻮان ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﻠﻲ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺎده (٣٣) ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ هماهنگی ﯾﻜﺪﯾﮕﺮ ﻧﺴﺒﺖ به اﺟﺮاء ﻣﻔﺎد ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن اﻗﺪام ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
ﺗﺒﺼﺮه ٢- باتوجه به ﻣﺎده (۴۶) ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، جمهوری اﺳﻼﻣﻲ اﯾﺮان ﺧﻮد را ﻣﻠﺘﺰم به رﻋﺎﯾﺖ آن دسته از ﻣﻔﺎد ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن که ﻣﻐﺎﯾﺮ ﺑﺎ ﻣﻮازﯾﻦ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺟﺎری ﺧﻮد ﺑﺎﺷﺪ نمیباشد.
عناوین مقاله: (کلیک کنید)
#اصول کلی کنوانسیون– #تعهدات کلی کنوانسیون– #برابری و عدم تبعیض– #زنان دارای معلولیت– #کودکان دارای معلولیت– #آگاهی جامعه نسبت به افراد معلول– #دسترسی افراد معلول به امکانات جامعه- #حق دادخواهی برای افراد معلول– #جلوگیری از استثمار و خشونت نسبت به افراد معلول– #آزادی تردد و تابعیت برای افراد معلول– #حق آزادی بیان و عقیده برای افراد معلول– #احترام به حریم خصوصی افراد معلول– #برخورداری از حقوق مساوی در بین اعضای خانواده– #به رسمیت شناختن حق آموزش برای افراد معلول– #حق دریافت خدمات بهداشتی مانند سایر افراد جامعه– #ایجاد بستر شغلی مناسب و عادلانه برای افراد معلول– #تشکیل کارگروه حقوق برای افراد دارای معلولیت
مقدمه:
دولتهای ﻋﻀﻮ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن:
- ﺑﺎ ﯾﺎدآوری اﺻﻮل اﻋﻼم ﺷﺪه در ﻣﻨﺸﻮر ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ که ﻣﻨﺰﻟﺖ و ارزش ذاﺗﻲ و ﺣﻘﻮق ﺑﺮاﺑﺮ و ﻻﯾﻨﻔﻚ همه اﻋﻀﺎی خانواده ﺑﺸﺮی را بهﻋﻨﻮان ﺑﻨﯿﺎن آزادی، ﻋﺪاﻟﺖ و ﺻﻠﺢ در جهان بهرﺳﻤﯿﺖ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ؛
- ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ اﯾﻦکه ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ در اعلامیه جهانی ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و ﻣﯿﺜﺎقهای ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻋﻼم و ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ که همگان ﺑﺪون هرگونه ﺗﻤﺎﯾﺰی، از ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺣﻘﻮق و آزادیهای ﻣﻨﺪرج در اﺳﻨﺎد ﻣﺬﻛﻮر، ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ؛
- ﺑﺎ ﺗﺎﻛﯿﺪ ﻣﺠﺪد ﺑﺮ جهان ﺷﻤﻮﻟﻲ، ﻋﺪم اﻧﻔﻜﺎک، واﺑﺴﺘﮕﻲ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ و ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادیهای ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ و ﻧﯿﺎز اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به ﺗﻀﻤﯿﻦ بهرهﻣﻨﺪی ﻛﺎﻣﻞ و ﺑﺪون ﺗﺒﻌﯿﺾ آنها؛
- ﺑﺎ ﯾﺎدآوری ﻣﯿﺜﺎق ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق اﻗﺘﺼﺎدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و فرهنگی، ﻣﯿﺜﺎق ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﯿﺎﺳﻲ، ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﺬف ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺷﻜﺎل ﺗﺒﻌﯿﺾ ﻧﮋادی، ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن رﻓﻊ کلیه اﺷﻜﺎل ﺗﺒﻌﯿﺾ ﻧﺴﺒﺖ به زﻧﺎن، ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻣﻨﻊ شکنجه و ﺳﺎﯾﺮ مجازاتها ﯾﺎ رفتارهای ﺗﺤﻘﯿﺮآﻣﯿﺰ ﻏﯿﺮاﻧﺴﺎﻧﻲ و ظالمانه، ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺣﻘﻮق ﻛﻮدک و ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن بین اﻟﻤﻠﻠﻲ حمایت از ﺣﻘﻮق ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻛﺎرﮔﺮان مهاجر و اﻋﻀﺎء ﺧﺎﻧﻮادههای آﻧﺎن؛
- ﺑﺎ اذﻋﺎن به اﯾﻦ که ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ مفهومی ﺗﺤﻮلﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ و اﯾﻦکه ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻨﺘﺞ از ﺗﻌﺎﻣﻞ اﻓﺮاد دارای ﻧﻘﺺ و ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺤﯿﻄﻲ اﺳﺖ که ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﺎﻣﻞ و ﻣﺆﺛﺮ آﻧﺎن در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ در جامعه را ﻣﺎﻧﻊ ﻣﻲﮔﺮدد؛
- ﺑﺎ اذﻋﺎن به اهمیت اﺻﻮل و ﺧﻂ ﻣﺸﻲهای ﻣﻨﺪرج در برنامه جهانی اﻗﺪام در ﻣﻮرد اﻓﺮاد ﻣﻌﻠﻮل و در ﻗﻮاﻋﺪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد در خصوص ﯾﻜﺴﺎنﺳﺎزی فرصتها ﺑﺮای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬاری ﺑﺮ ارﺗﻘﺎء، ﺗﻨﻈﯿﻢ و ارزﯾﺎﺑﻲ سیاستها، طرحها، برنامهها و اﻗﺪاﻣﺎت در ﺳﻄﻮح ﻣﻠﻲ، منطقهای و ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ بهﻣﻨﻈﻮر آنکه فرصتها ﺑﺮای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﯾﻜﺴﺎن ﮔﺮدد؛
- ﺑﺎ ﺗﺎﻛﯿﺪ ﺑﺮ اهمیت ﺟﺮﯾﺎنﺳﺎزی ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ بهﻋﻨﻮان ﺟﺰء ﺟﺪاﯾﻲﻧﺎﭘﺬﯾﺮ راهبردهای ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ توسعه ﭘﺎﯾﺪار؛
- ﺑﺎ اذﻋﺎن به اﯾﻦکه ﺗﺒﻌﯿﺾ علیه هر ﻓﺮد ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺗﺨﻄﻲ از ﻣﻨﺰﻟﺖ و ارزش ذاﺗﻲ هر ﻓﺮد اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ؛
- ﺑﺎ اذﻋﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﺗﻨﻮع ﺑﯿﻦ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
- ﺑﺎ اذﻋﺎن به ﻧﯿﺎز به ارﺗﻘﺎء و ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از جمله آنها که ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺷﺪﯾﺪﺗﺮی ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ؛
- ﺑﺎ ﻧﮕﺮاﻧﻲ از اﯾﻦکه ﻋﻠﻲرﻏﻢ وﺟﻮد اﯾﻦگونه اﺳﻨﺎد و تعهدات، اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻛﻤﺎﻛﺎن ﺑﺎ ﻣﻮاﻧﻌﻲ در ﻣﺸﺎرﻛﺖ بهﻋﻨﻮان ﻋﻀﻮ ﺑﺮاﺑﺮ جامعه و همچنین ﻧﻘﺾ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮی آﻧﺎن در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﻘﺎط جهان مواجه ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ؛
- ﺑﺎ اذﻋﺎن ﺑﺮ اهمیت همکاریهای ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺮای بهبود ﺷﺮاﯾﻂ زﻧﺪﮔﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺗﻤﺎﻣﻲ کشورها بهویژه در کشورهای در ﺣﺎل توسعه؛
- ﺑﺎ اذﻋﺎن به ﻣﺸﺎرکتهای ارزﺷﻤﻨﺪ ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ و ﺑﺎﻟﻘﻮه اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﻣﻮرد رﻓﺎه ﻛﻠﻲ و ﺗﻨﻮع ﺟﻮاﻣﻌﺸﺎن و اینکه ارﺗﻘﺎء بهرهﻣﻨﺪی ﻛﺎﻣﻞ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﻣﻮرد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادیهای ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ و ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﺎﻣﻞ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻨﺘﺞ به ﮔﺴﺘﺮش ﺣﺲ ﺗﻌﻠﻖ و ﭘﯿﺸﺮفتهای مهم در توسعه اﻗﺘﺼﺎدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻧﺴﺎﻧﻲ جامعه و ﻓﻘﺮ زداﯾﻲ ﻣﻲﮔﺮدد؛
- ﺑﺎ اذﻋﺎن به اﯾﻦکه ﺑﺮای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، اﺳﺘﻘﻼل ﻓﺮدی و ﻋﺪم واﺑﺴﺘﮕﻲ از جمله آزادی اﻧﺘﺨﺎب، مهم ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ؛
- ﺑﺎدرﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﯾﻦ که اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖ را داشته ﺑﺎﺷﻨﺪ که فعالانه در روﻧﺪ ﺗﺼﻤﯿﻢگیریها در ﻣﻮرد سیاستها و برنامهها از جمله ﻣﻮاردیکه ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً به آنها ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲﺷﻮد، دﺧﺎﻟﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ؛
- ﺑﺎ اﺑﺮاز ﻧﮕﺮاﻧﻲ از وﺿﻌﯿﺖ دﺷﻮاری که اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ که ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﻧﻮع ﯾﺎ اﺷﻜﺎل ﺗﺸﺪﯾﺪ یافته ﺗﺒﻌﯿﺾ بهواسطه ﻧﮋاد، رﻧﮓ، ﺟﻨﺴﯿﺖ، زﺑﺎن، مذهب، ﻋﻘﺎﯾﺪ ﺳﯿﺎﺳﻲ ﯾﺎ دﯾﮕﺮ ﻋﻘﺎﯾﺪ، ﻣﻨﺸﺄ ﻣﻠﻲ، ﻗﻮﻣﻲ، ﺑﻮﻣﻲ ﯾﺎ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، داراﯾﻲ، ﺗﻮﻟﺪ، ﺳﻦ ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت مواجه ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ؛
- ﺑﺎ اذﻋﺎن به اﯾﻦ که زﻧﺎن و دﺧﺘﺮان دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻏﺎﻟﺒﺎً در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮی هم در درون و هم در ﺑﯿﺮون خانه ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻣﻮرد ﺧﺸﻮﻧﺖ، آﺳﯿﺐ، ﯾﺎ ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده، ﻏﻔﻠﺖ، ﯾﺎ ﺑﺮﺧﻮردهای ناآگانه، ﺳﻮءرﻓﺘﺎر و ﯾﺎ اﺳﺘﺜﻤﺎر واﻗﻊ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ؛
- ﺑﺎ اذﻋﺎن به اﯾﻦکه ﻛﻮدﻛﺎن دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺎﯾﺪ از بهرهﻣﻨﺪی ﻛﺎﻣﻞ از ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادیهای ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺮدﻧﺪ، ﺑﺎ ﯾﺎدآوری تعهدات دولتهای ﻋﻀﻮ در ﻣﻮرد ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺣﻘﻮق ﻛﻮدک؛
- ﺑﺎ ﺗﺎﻛﯿﺪ ﺑﺮ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪن دﯾﺪﮔﺎههای ﺟﻨﺴﯿﺘﻲ در ﺗﻤﺎﻣﻲ تلاشها در جهت ارﺗﻘﺎء بهرهﻣﻨﺪی ﻛﺎﻣﻞ از ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادیهای ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
- ﺑﺎ ﺗﺎﻛﯿﺪ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ که اﻛﺜﺮ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺷﺮاﯾﻂ ﻓﻘﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و در اﯾﻦ ارﺗﺒﺎط، ﺗﺼﺪﯾﻖ ﻧﯿﺎز اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﯿﺎﻣﺪ ﻣﻨﻔﻲ ﻓﻘﺮ ﺑﺮ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
- ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ اﯾﻦکه ﺷﺮاﯾﻂ ﺻﻠﺢ و اﻣﻨﯿﺖ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی اﺣﺘﺮام ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮای اهداف و اﺻﻮل ﻣﻨﺪرج در ﻣﻨﺸﻮر ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ و رﻋﺎﯾﺖ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮی ﺣﺎﻛﻢ جهت ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻛﺎﻣﻞ از اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ بهوﯾﮋه در ﻣﻨﺎزﻋﺎت ﻣﺴﻠﺤانه و اﺷﻐﺎل ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎن ﺿﺮوری ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ؛
- ﺑﺎ اذﻋﺎن به اهمیت دﺳﺘﺮﺳﻲ به ﻣﺤﯿﻂ فرهنگی، اﻗﺘﺼﺎدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﯿﺰﯾﻜﻲ و بهداشت و آﻣﻮزش و اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت در جهت ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در بهرهﻣﻨﺪی ﻛﺎﻣﻞ از ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادیهای ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ؛
- ﺑﺎ وﻗﻮف به اﯾﻦکه ﻓﺮد، ﻧﺴﺒﺖ به ﺳﺎﯾﺮ اﻓﺮاد و ﺟﺎمعهای که به آن ﺗﻌﻠﻖ دارد، دارای وﻇﺎﯾﻔﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و در جهت ارﺗﻘﺎء و رﻋﺎﯾﺖ ﺣﻘﻮق بهرﺳﻤﯿﺖ ﺷﻨﺎخته ﺷﺪه در ﻣﻨﺸﻮر ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ مسئول اﺳﺖ ﺗﻼش ﻧﻤﺎﯾﺪ؛
- ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎد به اﯾﻦکه ﺧﺎﻧﻮاده واﺣﺪ ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ و ﻃﺒﯿﻌﻲ در ﺟﺎمعه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺤﻖ اﺳﺖ که از ﺣﻤﺎﯾﺖ جامعه و دوﻟﺖ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ و اﯾﻦ که بهﻣﻨﻈﻮر آنکه ﺧﺎﻧﻮادهها در جهت ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺑﺮای بهرهﻣﻨﺪی ﻛﺎﻣﻞ و ﯾﻜﺴﺎن از ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﮔﺮدﻧﺪ، ﺑﺎﯾﺪ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و اﻋﻀﺎی ﺧﺎﻧﻮاده آنها از حمایتها و ﻣﺴﺎﻋﺪتهای ﻻزم ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺮدﻧﺪ؛
- ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎد به اﯾﻦ که ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮﻧﻲ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ، ﮐﺎﻣﻞ و ﺟﺎﻣﻊ در جهت ارﺗﻘﺎء و ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، سهم ﻋﻤﺪهای در ﺟﺒﺮان ﻛﻤﺒﻮدهای ﺷﮕﺮف اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و ارﺗﻘﺎء ﻣﺸﺎرﻛﺖ آنها در عرصههای فرهنگی، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، اﻗﺘﺼﺎدی، ﺳﯿﺎﺳﻲ و ﻣﺪﻧﻲ ﺑﺎ فرصتهای ﺑﺮاﺑﺮ در ﻛﺸﻮرهای در ﺣﺎل توسعه و توسعه یافته اﯾﻔﺎء ﻣﻲﻧﻤﺎﯾﺪ؛
بهﺷﺮح زﯾﺮ ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ:
ﻣﺎده ١- هدف
هدف اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، ارﺗﻘﺎء، ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﺗﻀﻤﯿﻦ بهرهﻣﻨﺪی ﺑﺮاﺑﺮ و ﻛﺎﻣﻞ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از کلیه ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادیهای ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ و ارﺗﻘﺎء اﺣﺘﺮام ﻧﺴﺒﺖ بهﻣﻨﺰﻟﺖ ذاﺗﻲ آنها ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ که دارای ﻧﻮاﻗﺺ ﻃﻮیلاﻟﻤﺪت ﻓﯿﺰﯾﻜﻲ، ذهنی، ﻓﻜﺮی ﯾﺎ ﺣﺴﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ که در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﻮاﻧﻊ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﻣﻜﺎن دارد ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﺎﻣﻞ و ﻣﺆﺛﺮ آﻧﺎن در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان در جامعه ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮔﺮدد.
ﻣﺎده ٢- ﺗﻌﺎرﯾﻒ
از ﻧﻈﺮ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن:
ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺷﺎﻣﻞ: زﺑﺎن، ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﺘﻦ، ﺧﻂ ﺑﺮﯾﻞ، ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺣﺴﻲ، ﭼﺎپ درﺷﺖ، روشهای ﭼﻨﺪ رﺳﺎنهای ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس و همچنین روشها و اﺷﻜﺎل ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻲ ﻛﺘﺒﻲ، ﺷﻔﺎهی، زﺑﺎن ﺳﺎده، اﻧﺴﺎن ﺧﻮان و روشهای ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻛﻨﻨﺪه و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ، از جمله ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﻣﻲﮔﺮدد.
“زبان” ﺷﺎﻣﻞ زبانهای ﮔﻔﺘﺎری و اﯾﻤﺎء و اﺷﺎره و ﺳﺎﯾﺮ اﺷﻜﺎل زبانهای ﻏﯿﺮﻛﻼﻣﻲ ﻣﻲﮔﺮدد. “تبعیض ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ” بهﻣﻌﻨﺎی هرگونه ﺗﻤﺎﯾﺰ، اﺳﺘﺜﻨﺎء ﯾﺎ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ اﺳﺖ که هدف ﯾﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ آن، ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ و ﯾﺎ ﻧﻔﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ، بهرهﻣﻨﺪی ﯾﺎ اﻋﻤﺎل کلیه ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادیهای ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان در زمینههای ﻣﺪﻧﻲ، فرهنگی، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، اﻗﺘﺼﺎدی، ﺳﯿﺎﺳﻲ ﯾﺎ هر زمینه دﯾﮕﺮی ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. این اﺻﻄﻼح در ﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه تمامی اﺷﻜﺎل ﺗﺒﻌﯿﺾ از جمله ﻧﻔﻲ همسانسازی ﻣﺘﻌﺎرف ﻧﯿﺰ ﻣﻲﮔﺮدد.
“همسانﺳﺎزی ﻣﺘﻌﺎرف” بهﻣﻌﻨﺎی اﺻﻼﺣﺎت و ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻘﺘﻀﻲ و ﺿﺮوری اﺳﺖ که ﻓﺸﺎر ﺑﻲﻣﻮرد و ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﺳﺒﻲ را در ﺟﺎﯾﻲکه در ﻣﻮرد ﺧﺎﺻﻲ ﻧﯿﺎز ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ، ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻧﻨﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎ بهرهﻣﻨﺪی ﯾﺎ اﻋﻤﺎل کلیه ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادیهای ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ را ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﺪ.
“طراحی جهانی” بهﻣﻌﻨﺎی ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﻮﻟﯿﺪات، ﻣﺤﯿﻂها، برنامهها و ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ اﺳﺖ که ﺗﺎ ﺳﺮﺣﺪ اﻣﻜﺎن، جهت ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻓﺮاد، ﺑﺪون ﻧﯿﺎز به ﺗﻄﺒﯿﻖ ﯾﺎ ﻃﺮاﺣﻲ وﯾﮋه ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﺷﺪ. “ﻃﺮاﺣﻲ جهانی” ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻣﺎﻧﻌﻲ را ﺑﺮای وﺳﺎﯾﻞ اﻣﺪادی ﺑﺮای گروههای ﺧﺎﺻﻲ از اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز به آنها، اﯾﺠﺎد ﻧﻤﺎﯾﺪ.
ﻣﺎده ٣- اﺻﻮل ﻛﻠﻲ
اﺻﻮل اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از:
- اﺣﺘﺮام بهﻣﻨﺰﻟﺖ ذاﺗﻲ، ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎری ﻓﺮدی از جمله آزادی اﻧﺘﺨﺎب و اﺳﺘﻘﻼل اﻓﺮاد؛
- ﻋﺪم ﺗﺒﻌﯿﺾ؛
- ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﺎﻣﻞ و ﻣﺆﺛﺮ و ورود در جامعه؛
- اﺣﺘﺮام به تفاوتها و ﭘﺬﯾﺮش اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ بهﻋﻨﻮان ﺑﺨﺸﻲ از ﺗﻨﻮع اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﺑﺸﺮﯾﺖ؛
- ﺑﺮاﺑﺮی فرصتها؛
- دﺳﺘﺮﺳﻲ؛
- ﺑﺮاﺑﺮی ﺑﯿﻦ زن و ﻣﺮد؛
- اﺣﺘﺮام به ظرفیتهای ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻮل ﻛﻮدﻛﺎن دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و اﺣﺘﺮام به ﺣﻘﻮق ﻛﻮدﻛﺎن دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در جهت ﺣﻔﻆ هویت ﺧﻮﯾﺶ؛
ﻣﺎده ۴- تعهدات ﻛﻠﻲ
- دولتهای ﻋﻀﻮ متعهد ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺤﻘﻖ کلیه ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادیهای ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﺑﺮای ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را ﺑﺪون هرگونه ﺗﺒﻌﯿﺾ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، ﺗﻀﻤﯿﻦ و ارﺗﻘﺎء دهند. ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر، دولتهای ﻋﻀﻮ متعهد ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ:
- ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ، اداری و ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺪاﺑﯿﺮ را در جهت اﺟﺮای ﺣﻘﻮق بهرﺳﻤﯿﺖ شناخته ﺷﺪه در اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن اﺗﺨﺎذ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ؛
- ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻘﺘﻀﻲ از جمله ﻗﺎﻧﻮنگذاری، به ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎ اﻟﻐﺎء ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﻮﺟﻮد، ﻣﻘﺮرات، آداب و رﺳﻮم و اﻋﻤﺎﻟﻲ که ﻣﻮﺟﺐ اﯾﺠﺎد ﺗﺒﻌﯿﺾ علیه اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻲﺷﻮد را اﺗﺨﺎذ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ؛
- ﺣﻤﺎﯾﺖ و ارﺗﻘﺎء ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮی اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را در ﺗﻤﺎﻣﻲ سیاستها و ﺑﺮﻧﺎمهها ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار دهند؛
- از اﻋﻤﺎل هرگونه اﻗﺪام ﯾﺎ روﺷﻲ که ﻣﻐﺎﯾﺮ ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ، ﺧﻮدداری ﻛﻨﻨﺪ و ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ که ﻣﻘﺎﻣﺎت و نهادهای دوﻟﺘﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻋﻤﻞ ﻣﻲﮐﻨﻨﺪ؛
- ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻻزم جهت ﺣﺬف ﺗﺒﻌﯿﺾ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺗﻮﺳﻂ هر ﻓﺮد، ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎ ﺗﺸﻜﯿﻼت ﺷﺨﺼﻲ را بهﻛﺎر ﮔﯿﺮﻧﺪ؛
- ﭘﮋوهش و توسعه ﻛﺎﻻها، ﺧﺪﻣﺎت، تجهیزات و ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﻃﺮاﺣﻲ جهانی را بهگونهای که در ﻣﺎده ٢ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ، اﻧﺠﺎم دهند ﯾﺎ ارﺗﻘﺎء ﺑﺨﺸﻨﺪ، بهﻧﻮﻋﻲ که ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻛﻤﺘﺮﯾﻦ ﺳﺎزﮔﺎری و هزینه در ﺗﺄﻣﯿﻦ نیازهای وﯾﮋه اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺎﺷﺪ، دﺳﺘﺮﺳﻲ و بهرهﻣﻨﺪی از آنها را ارﺗﻘﺎء ﺑﺨﺸﯿﺪه و ﻃﺮاﺣﻲ جهانی را در توسعه اﺳﺘﺎﻧﺪاردها و دﺳﺘﻮرالعملها ارﺗﻘﺎء ﺑﺨﺸﻨﺪ.
- ﭘﮋوهش و توسعه را اﻧﺠﺎم داده ﯾﺎ ارﺗﻘﺎء ﺑﺨﺸﯿﺪه و دﺳﺘﺮﺳﻲ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺎوریهای ﺟﺪﯾﺪ از جمله ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت، کمکهای ﺗﺮددی، وﺳﺎﯾﻞ و ﻓﻨﺎوریهای اﻣﺪادی جهت اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺎ ﻟﺤﺎظ اوﻟﻮﯾﺖ به ﻓﻨﺎوریهای ﺑﺎ هزینه ﻣﻨﺎﺳﺐ را ارﺗﻘﺎء ﺑﺨﺸﻨﺪ.
- اﻃﻼﻋﺎت ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس در ﻣﻮرد کمکهای ﺗﺮددی، وﺳﺎﯾﻞ و فناوریهای اﻣﺪادی از جمله فناوریهای ﻧﻮﯾﻦ و ﻧﯿﺰ ﺳﺎﯾﺮ اﺷﻜﺎل اﻣﺪادی، ﺧﺪﻣﺎت و اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺣﻤﺎﯾﺘﻲ را جهت اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
- آﻣﻮزش ﻛﺎرﻛﻨﺎن و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻧﻲ که ﺑﺎ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در زمینه ﺣﻘﻮق بهرﺳﻤﯿﺖ شناخته ﺷﺪه در اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ را بهﻣﻨﻈﻮر ارائه ﺧﺪﻣﺎت و کمکهای ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻘﻮق ﻣﺬﻛﻮر، ارﺗﻘﺎء ﺑﺨﺸﻨﺪ.
- هر ﯾﻚ از دولتهای ﻋﻀﻮ در ﻣﻮرد ﺣﻘﻮق فرهنگی، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻗﺘﺼﺎدی متعهد ﻣﻲﮔﺮدد در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺗﺪاﺑﯿﺮی را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺟﻮد در چهارچوب همکاریهای ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ، ﺑﺎ ﻧﯿﺖ ﻧﯿﻞ ﺗﺪرﯾﺠﻲ بهﺗﺤﻘﻖ ﻛﺎﻣﻞ ﺣﻘﻮق ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺪون خدشه وارد ﻛﺮدن به تعهدات ﻣﻨﺪرج در اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن که بلافاصله ﻃﺒﻖ ﺣﻘﻮق ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻞ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮاء ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ اﺗﺨﺎذ نمایند.
- دولتهای ﻋﻀﻮ در توسعه و اﺟﺮای سیاستها و ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﺳﺎﯾﺮ روندهای تصمیمگیری راﺟﻊ به ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط به اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ بهﻣﻨﻈﻮر اﺟﺮای اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، از ﻧﺰدﯾﻚ ﺑﺎ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از جمله ﻛﻮدﻛﺎن دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﻃﺮﯾﻖ سازمانهایی که ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﻲ آنها را برعهده دارﻧﺪ ﻣﺸﻮرت ﻧﻤﻮده و آنها را بهﻃﻮر ﻓﻌﺎل بهکار خواهند ﮔﺮﻓﺖ.
- هیچ ﭼﯿﺰ در اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺑﺮ ﻣﻘﺮراﺗﻲ که ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺤﻘﻖ ﻣﻨﺎسبتر ﺣﻘﻮق اﻓﺮادی که دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ هستند و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻗﺎﻧﻮن دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ ﯾﺎ ﺣﻘﻮق بین الملل ﻻزماﻻﺟﺮاء در آن ﻛﺸﻮر وﺟﻮد داشته ﺑﺎﺷﺪ، ﺗﺄﺛﯿﺮی نخواهد داﺷﺖ. هیچگونه ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﯾﺎ ﻓﺴﺨﻲ در ﻣﻮرد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادیهای ﺑﻨﯿﺎدﯾﻨﻲ که ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ بهرﺳﻤﯿﺖ شناخته ﺷﺪه ﯾﺎ در آن دوﻟﺖ وﺟﻮد دارد ﻧﺴﺒﺖ به اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن بهﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن، ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮنها، ﻣﻘﺮرات ﯾﺎ رﺳﻮم به بهانه اینکه اینﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن آن دسته از ﺣﻘﻮق ﯾﺎ آزادیها را بهرﺳﻤﯿﺖ نمیشناسد ﯾﺎ آنها را ﺑﺎ درجه اهمیت ﻛﻤﺘﺮی بهرﺳﻤﯿﺖ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ، اﻋﻤﺎل نمیگردد.
- ﻣﻔﺎد اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن بهﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ دولتهای ﻓﺪرال ﺑﺪون هیچگونه ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﯾﺎ اﺳﺘﺜﻨﺎﯾﻲ ﮔﺴﺘﺮش ﻣﻲﯾﺎﺑﺪ.
ﻣﺎده ۵- ﺑﺮاﺑﺮی و ﻋﺪم ﺗﺒﻌﯿﺾ
- دولتهای ﻋﻀﻮ، ﺗﺼﺪﯾﻖ ﻣﻲﻧﻤﺎﯾﻨﺪ که ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻓﺮاد در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺴﺎوی هستند و ﺑﺪون هیچگونه ﺗﺒﻌﯿﻀﻲ از ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺑﺮاﺑﺮ و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺮﺧﻮردار باشند.
- دولتهای ﻋﻀﻮ ﺗﻤﺎﻣﻲ تبعیضها ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را ﻣﻤﻨﻮع ﻧﻤﻮده و جهت اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮاﺑﺮی و ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﻧﺴﺒﺖ به ﺗﺒﻌﯿﺾ در ﺗﻤﺎﻣﻲ زمینهها را ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻣﻲﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
- دولتهای ﻋﻀﻮ بهﻣﻨﻈﻮر ارﺗﻘﺎء ﺑﺮاﺑﺮی و رﻓﻊ ﺗﺒﻌﯿﺾ، ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﻨﺎﺳﺐ را جهت ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺗﺄﻣﯿﻦ همسانﺳﺎزی ﻣﺘﻌﺎرف اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد.
- ﺗﺪاﺑﯿﺮ وﯾﮋهای که ﺑﺮای ﺗﺴﺮﯾﻊ ﯾﺎ دستیابی به ﺑﺮاﺑﺮی ﻋﻤﻠﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺿﺮوری اﺳﺖ، ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺗﺒﻌﯿﺾ ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻤﻲﮔﺮدد.
ﻣﺎده ۶- زﻧﺎن دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ
دولتهای ﻋﻀﻮ اذﻋﺎن ﻣﻲدارﻧﺪ که زﻧﺎن و دﺧﺘﺮان دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ دﭼﺎر ﺗﺒﻌﯿﻀﺎت چندگانه ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و در اﯾﻦ ارﺗﺒﺎط، ﺗﺪاﺑﯿﺮی را جهت ﺗﻀﻤﯿﻦ بهرهﻣﻨﺪی ﺑﺮاﺑﺮ و ﻛﺎﻣﻞ آنها در ﻣﻮرد ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادیهای ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد.دولتهای ﻋﻀﻮ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ را جهت ﺗﻀﻤﯿﻦ توسعه ﻛﺎﻣﻞ، ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ و ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزی زﻧﺎن بهﻣﻨﻈﻮر ﺗﻀﻤﯿﻦ بهرهﻣﻨﺪی و اﻋﻤﺎل ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادیهای ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﻣﻨﺪرج در اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن از ﺳﻮی آنها خواهند ﻧﻤﻮد
ﻣﺎده ٧- ﻛﻮدﻛﺎن دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ
دولتهای ﻋﻀﻮ، ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻻزم جهت ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦکه ﻛﻮدﻛﺎن دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادیهای ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻛﻮدﻛـﺎن بهرهﻣﻨﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ را اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد.در ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮط بهﻛﻮدﻛﺎن دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، ﻋﺎﻟﻲﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻛﻮدک در اوﻟﻮﯾﺖ ﻧﺨﺴﺖ خواهد ﺑﻮد.دولتهای ﻋﻀﻮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که ﻛﻮدﻛﺎن دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﺣﻖ ﺑﯿﺎن آزادانه ﻧﻈﺮات ﺧﻮد در ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻣﻮر ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﺮ آنها ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻧﻈﺮات آنها ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﻦ و ﺑﻠﻮغ و ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻛﻮدﻛﺎن از ﺳﻨﺠﺶ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﮔﺮدد و در ﺗﺤﻘﻖ ﺣﻘﻮق آنها کمکهای ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺳﻦ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ ارائه ﻣﻲﮔﺮدد.
ﻣﺎده ٨ -آﮔﺎه ﺳﺎزی
۸.۱. دولتهای ﻋﻀﻮ، متعهد ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻓﻮری، ﻣﺆﺛﺮ و ﻣﻨﺎﺳﺐ را در ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺗﺨﺎذ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ:
۸.۱.۱. اﻓﺰاﯾﺶ آگاهی در ﺗﻤﺎﻣﻲ جامعه از جمله در ﺳﻄﺢ ﺧﺎﻧﻮاده در ﻣﻮرد اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و ﺗﺮوﯾﺞ اﺣﺘﺮام و ﻣﻨﺰﻟﺖ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
۸.۱.۲. ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ اﻗﺪاﻣﺎت کلیشهای، جانبدارانه و ﻣﻀﺮ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از جمله آن دسته از ﻣﻮارد ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺟﻨﺴﯿﺖ و ﺳﻦ در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺣﻮزههای زﻧﺪﮔﻲ؛
۸.۱.۳. ارﺗﻘﺎء آگاهی در ﻣﻮرد ظرفیتها و ﻣﺸﺎرﻛﺖ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
۸.۲. ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻧﯿﻞ به اﯾﻦ هدف ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از:
۸.۲.۱. آﻏﺎز و ﺣﻔﻆ ﺟﺮﯾﺎن آﮔﺎهﺳﺎزی ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺆﺛﺮ، ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه جهت:
۸.۲.۱.۱. ﺗﻘﻮﯾﺖ ﭘﺬﯾﺮش ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
۸.۲.۱.۲. ارﺗﻘﺎء ادراک ﻣﺜﺒﺖ و آگاهیهای اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﺴﺒﺖ به اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
۸.۲.۱.۳. ارﺗﻘﺎء ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ مهارتها، ﺷﺎیستگیها و ﺗﻮاﻧﺎییهای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و ﻣﺸﺎرﻛﺖ آنها در ﻣﺤﯿﻂ ﻛﺎر و ﺑﺎزار ﻛﺎر؛
۸.۲.۲. ﺗﺮوﯾﺞ ﻧﮕﺮش اﺣﺘﺮام به ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻄﻮح ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﻲ از جمله ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻛﻮدﻛﺎن از ﺳﻨﯿﻦ اولیه؛
۸.۲.۳. ﺗﺮﻏﯿﺐ ﺗﻤﺎﻣﻲ ارﮐﺎن رسانهای جهت به ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻛﺸﺎﻧﺪن اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به روﺷﻲ که ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ اهداف اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺑﺎﺷﺪ؛
۸.۲.۴. ارﺗﻘﺎء برنامههای آﻣﻮزﺷﻲ آﮔﺎهﺳﺎزی ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
ﻣﺎده ٩- دﺳﺘﺮﺳﻲ
۹.۱. دولتهای ﻋﻀﻮ ﺑﺮای ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ جهت ﻣﺴﺘﻘﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻤﻮدن و ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﺎﻣﻞ در ﺗﻤﺎﻣﻲ جنبههای زﻧﺪﮔﻲ، ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را جهت ﺗﻀﻤﯿﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ به ﻣﺤﯿﻂ ﻓﯿﺰﯾﻜﻲ، ﺗﺮاﺑﺮی، اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت از جمله ﻧﻈﺎم و ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﺳﺎﯾﺮ تسهیلات و ﺧﺪﻣﺎت ارائه ﯾﺎ فراهم ﮔﺮدﯾﺪه جهت ﻋﻤﻮم در ﻣﻨﺎﻃﻖ شهری و روﺳﺘﺎﯾﻲ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد. ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﺬﻛﻮر که در ﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه تشخیص و ﺣﺬف ﻣﻮاﻧﻊ و ﻣﺤﺬورات در دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ از جمله در ﻣﻮارد زﯾﺮ اﻋﻤﺎل خواهد ﺷﺪ:
۹.۱.۱. ساختمانها، ﺟﺎدهها، ﺗﺮاﺑﺮی و ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺑﯿﺮوﻧﻲ و دروﻧﻲ از جمله ﻣﺪارس، خانهها، ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﭘﺰﺷﻜﻲ و محیطهای ﻛﺎر؛
۹.۱.۲. اﻃﻼﻋﺎت، ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﺳﺎﯾﺮ ﺧﺪﻣﺎت از جمله ﺧﺪﻣﺎت اﻟﻜﺘﺮوﻧﯿﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت اورژاﻧﺲ؛
۹.۲. دولتهای ﻋﻀﻮ همچنین در ﻣﻮارد زﯾﺮ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد:
۹.۲.۱. توسعه، اﻋﻼم و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﺟﺮای ﺣﺪاﻗﻞ معیارها و ﺧﻂ ﻣﺸﻲهای ﻣﺮﺑﻮط به دﺳﺘﺮﺳﻲ به تسهیلات و ﺧﺪﻣﺎت آزاد ﯾﺎ ارائه ﺷﺪه جهت ﻋﻤﻮم؛
۹.۲.۲. ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦکه ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺧﺼﻮﺻﻲ ارائه ﻛﻨﻨﺪه تسهیلات و ﺧﺪﻣﺎت آزاد جهت ﻋﻤﻮم، ﺗﻤﺎﻣﻲ جنبههای دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﻣﻲدهند؛
۹.۲.۳. ﺗﺄﻣﯿﻦ آﻣﻮزش جهت ﻣﺮﺗﺒﻄﯿﻦ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
۹.۲.۴. تهیه ﻋﻼﺋﻤﻲ به ﺧﻂ ﺑﺮﯾﻞ و ﺳﺎﯾﺮ اﺷﻜﺎل به سهولت ﻗﺎﺑﻞ فهم و ﺧﻮاﻧﺪن در ساختمانها و ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت آزاد ﺑﺮای ﻋﻤﻮم؛
۹.۲.۵. ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻧﻮاع کمکها و ﻣﯿﺎﻧﺠﻲگریهای ﺣﻀﻮری از جمله راهنما، ﻗﺮاﺋﺖﮔﺮ و ﻣﺘﺮﺟﻤﯿﻦ حرفهای زبانهای اﯾﻤﺎء و اﺷﺎره جهت تسهیل در دﺳﺘﺮﺳﻲ به ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنها و ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت آزاد جهت ﻋﻤﻮم؛
۹.۲.۶. ﺗﺮﻏﯿﺐ ﺳﺎﯾﺮ اﺷﻜﺎل ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﯾﺎری و ﺣﻤﺎﯾﺖ از اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، جهت ﺗﻀﻤﯿﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ آنها به اﻃﻼﻋﺎت؛
۹.۲.۷. ﺗﺮﻏﯿﺐ دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به ﻧﻈﺎم و ﻓﻨﺎوری ﺟﺪﯾﺪ اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت از جمله اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ؛
۹.۲.۸. ﺗﺮﻏﯿﺐ ﻃﺮاﺣﻲ، توسعه، ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺗﻮزﯾﻊ نظامها و فناوریهای اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس در ﻣﺮاﺣﻞ اولیه بهگونهای که اﯾﻦ نظامها و فناوریها ﺑﺎ ﻛﻤﺘﺮﯾﻦ هزینه ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﮔﺮدد.
ﻣﺎده ١٠- ﺣﻖ ﺣﯿﺎت
دولتهای ﻋﻀﻮ، ﻣﺠﺪداً ﺗﺎﻛﯿﺪ ﻣﻲﻧﻤﺎﯾﻨﺪ که هر اﻧﺴﺎﻧﻲ از ﺣﻖ ذاﺗﻲ ﺣﯿﺎت ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻻزم را ﺑﺮای ﺗﻀﻤﯿﻦ بهرهمندی ﻣﺆﺛﺮ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ، اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد.
ﻣﺎده ١١- وضعیتهای ﻣﺨﺎﻃﺮهآﻣﯿﺰ و ﻓﻮریتهای اﻧﺴﺎﻧﻲ
دولتهای ﻋﻀﻮ ﻃﺒﻖ تعهدات ﺧﻮد بهﻣﻮﺟﺐ ﺣﻘﻮق ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻞ از جمله ﺣﻘﻮقﺑﺸﺮ دوستانه ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ و ﺣﻘﻮقﺑﺸﺮ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ، ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻻزم را جهت ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺣﻤﺎﯾﺖ و اﯾﻤﻨﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺨﺎﻃﺮهآﻣﯿﺰ از جمله وﺿﻌﯿﺖ مناقشه مسلحانه، فوریتهای اﻧﺴﺎﻧﻲ و وﻗﻮع ﺑﻼﯾﺎی ﻃﺒﯿﻌﻲ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد.
ﻣﺎده ١٢- ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ ﺑﺮاﺑﺮ در ﭘﯿﺸﮕﺎه ﻗﺎﻧﻮن
- دولتهای ﻋﻀﻮ، ﻣﺠﺪداً ﺗﺎﻛﯿﺪ ﻣﻲﻧﻤﺎﯾﻨﺪ که اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﺣﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ در هر ﻛﺠﺎ، به ﻋﻨﻮان اﻓﺮاد در ﭘﯿﺸﮕﺎه ﻗﺎﻧﻮن، ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ.
- دولتهای ﻋﻀﻮ، ﺗﺼﺪﯾﻖ خواهند ﻧﻤﻮد که اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﺻﻼﺣﯿﺖ اقامه دﻋﻮی ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ در ﺗﻤﺎﻣﻲ جنبههای زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ.
- دولتهای ﻋﻀﻮ، ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ را جهت دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به حمایتهایی که ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ آنها در اﻋﻤﺎل ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺧﻮد در اقامه دﻋﻮی ﺑﺪان ﻧﯿﺎز داشته ﺑﺎﺷﻨﺪ، اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد.
- دولتهای ﻋﻀﻮ، ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮی که ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺻﻼﺣﯿﺖ اقامه دﻋﻮی ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺮای پادمانهای ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺆﺛﺮ ﻃﺒﻖ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ جهت ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﻲ ﻣﻲﮔﺮدد. ﭼﻨﯿﻦ ﭘﺎدﻣﺎنهایی ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺻﻼﺣﯿﺖ اقامه دﻋﻮی، ﺣﻘﻮق، اراده و رﺟﺤﺎن ﻓﺮد را ﻣﺤﺘﺮم ﺷﻤﺮده، ﻋﺎری از ﺗﻀﺎد ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﺗﺄﺛﯿﺮات ﺑﻲﻣﻮرد ﺑﻮده، ﻣﻨﻄﺒﻖ و ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﻓﺮد، در کوتاهترین زﻣﺎن ﻣﻤﻜﻦ به اﺟﺮاء درآورده ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﻨﻮط به ﺑﺎزﻧﮕﺮی ﻣﻨﻈﻢ ﺗﻮﺳﻂ رﻛﻦ ﻗﻀﺎﺋﻲ ﯾﺎ مرجع ﺑﻲﻃﺮف، ﻣﺴﺘﻘﻞ و ذیﺻﻼح ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. این پادمانها ﺑﺎ مراتبیکه اینگونه ﺗﺪاﺑﯿﺮ، ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﻲدهد، ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ خواهد ﺑﻮد.
- ﺑﺎ رﻋﺎﯾﺖ ﻣﻔﺎد اﯾﻦ ﻣﺎده، دولتهای ﻋﻀﻮ، ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﺆﺛﺮ و ﻣﻨﺎﺳﺐ را جهت ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺣﻘﻮق ﺑﺮاﺑﺮ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮای ﺗﻤﻠﻚ ﯾﺎ ﻣﯿﺮاث ﺑﺮدن داراﯾﻲ، ﻛﻨﺘﺮل اﻣﻮر ﻣﺎﻟﻲ ﺧﻮد و دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﺮاﺑﺮ به وامهای ﺑﺎﻧﻜﻲ، رهنها و ﺳﺎﯾﺮ اﺷﻜﺎل اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺎﻟﻲ اﺗﺨﺎذ و ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ بهﻃﻮر ﺧﻮدﺳﺮانه از داراﯾﻲ ﺧﻮﯾﺶ ﻣﺤﺮوم ﻧﻤﻲﮔﺮدﻧﺪ.
ﻣﺎده ١٣- ﺣﻖ دادﺧﻮاهی
۱۳.۱. دولتهای ﻋﻀﻮ، ﺣﻖ دادﺧﻮاهی ﻣﺆﺛﺮ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ از جمله از ﻃﺮﯾﻖ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﻲ اﻧﻄﺒﺎق ﺷﻜﻠﻲ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺳﻦ، بهﻣﻨﻈﻮر تسهیل ﻧﻘﺶ ﻣﺆﺛﺮ آﻧﺎن بهﻋﻨﻮان ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ از جمله بهﻋﻨﻮان شهود در کلیه جریانهای دادرﺳﻲ ﺣﻘﻮﻗﻲ از جمله در ﺑﺎزﺟﻮﯾﻲ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺮاﺣﻞ اولیه رﺳﯿﺪﮔﻲ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد.
۱۳.۲. دولتهای ﻋﻀﻮ، بهﻣﻨﻈﻮر ﯾﺎری در ﺗﻀﻤﯿﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﺆﺛﺮ به ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﺮای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، آﻣﻮزش ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای اﻓﺮادی که در ﺣﻮزه اﺟﺮای ﻋﺪاﻟﺖ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ از جمله ﭘﻠﯿﺲ و ﻛﺎرﻛﻨﺎن زندانها را ارﺗﻘﺎء خواهند ﺑﺨﺸﯿﺪ.
ﻣﺎده ١۴- آزادی و اﻣﻨﯿﺖ ﻓﺮدی
۱۴.۱. دولتهای ﻋﻀﻮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ:
۱۴.۱.۱. از ﺣﻖ آزادی و اﻣﻨﯿﺖ ﻓﺮدی ﺑﺮﺧﻮردار هستند؛
۱۴.۱.۲. بهطور ﺧﻮدسرانه ﯾﺎ ﻏﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ از آزادی ﺧﻮد ﻣﺤﺮوم ﻧﻤﻲﮔﺮدﻧﺪ و اﯾﻦ که هرگونه ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ از آزادی ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و اﯾﻦ که وﺟﻮد ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ بههیچوجه ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ از آزادی را توجیه ﻧﻤﻲﻧﻤﺎﯾﺪ.
۱۴.۲. دولتهای ﻋﻀﻮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد در ﺻﻮرﺗﻲکه اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از آزادی در ﻃﻲ هر روﻧﺪی ﻣﺤﺮوم ﮔﺮدﯾﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ، آنها ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ از ضمانتهای ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﺣﻘﻮقﺑﺸﺮ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺎ آنها در راﺳﺘﺎی اهداف و اﺻﻮل اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن از جمله در ﻣﻮرد ﺗﺄﻣﯿﻦ همسانﺳﺎزی ﻣﺘﻌﺎرف رﻓﺘﺎر ﻣﻲﮔﺮدد.
ﻣﺎده ١۵- آزادی از شکنجه ﯾﺎ ﻣﺠﺎزات ﯾﺎ رﻓﺘﺎر ظالمانه، ﻏﯿﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﯾﺎ ﺗﺤﻘﯿﺮآﻣﯿﺰ
۱۵.۱. اﺣﺪی ﻣﺴﺘﻮﺟﺐ شکنجه ﯾﺎ ﻣﺠﺎزات ﯾﺎ رﻓﺘﺎر ظالمانه، ﻏﯿﺮاﻧﺴﺎﻧﻲ و ﺗﺤﻘﯿﺮآﻣﯿﺰ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ. بهوﯾﮋه اﺣﺪی ﺑﺪون رﺿﺎﯾﺖ آزادانه ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻋﻠﻤﻲ ﯾﺎ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻗﺮار نمیگیرد.
۱۵.۲. دولتهای ﻋﻀﻮ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ، اداری و ﻗﻀﺎﺋﻲ و دﯾﮕﺮ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﺆﺛﺮ را در ﻣﻮرد اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد ﺗﺎ از ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ آﻧﺎن در ﻣﻌﺮض شکنجه ﯾﺎ رﻓﺘﺎر ﺗﺤﻘﯿﺮآﻣﯿﺰ ﯾﺎ ﻏﯿﺮاﻧﺴﺎﻧﻲ ﯾﺎ ظالمانه ﯾﺎ ﻣﺠﺎزات ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی بهﻋﻤﻞ آﯾﺪ.
ﻣﺎده ١۶- آزادی از اﺳﺘﺜﻤﺎر، ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده
۱۶.۱. دولتهای ﻋﻀﻮ، ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ، اداری، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و آﻣﻮزﺷﻲ ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ را جهت ﺣﻤﺎﯾﺖ از اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در درون و ﺑﯿﺮون از خانه در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺷﻜﺎل اﺳﺘﺜﻤﺎر، ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده از جمله در ﻣﻮرد جنبههای ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺟﻨﺴﯿﺖ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد.
۱۶.۲. دولتهای ﻋﻀﻮ، ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ را جهت ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺷﻜﺎل اﺳﺘﺜﻤﺎر، ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻣﻮاردی از جمله اﺷﻜﺎل ﻣﻨﺎﺳﺐ کمکهای ﺣﺴﺎس ﺟﻨﺴﯿﺘﻲ و ﺳﻨﻲ و ﺣﻤﺎﯾﺖ از اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و ﺧﺎﻧﻮادهها و ﻣﺮاﻗﺒﯿﻦ آنها از جمله از ﻃﺮﯾﻖ ارائه اﻃﻼﻋﺎت و آﻣﻮزش در ﻣﻮرد ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ پرهیز، ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ و ﮔﺰارش در ﻣﻮرد نمونههایی از اﺳﺘﺜﻤﺎر، ﺧﺸـﻮﻧﺖ و ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﻧﯿﺰ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد. دولتهای ﻋﻀﻮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که ﺧﺪﻣﺎت ﺣﻤﺎﯾﺘﻲ ﻧﺴﺒﺖ به ﺳﻦ، ﺟﻨﺴﯿﺖ و ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ.
۱۶.۳. دولتهای ﻋﻀﻮ، بهﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از وﻗﻮع ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺷﻜﺎل اﺳﺘﺜﻤﺎر، ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که ﺗﻤﺎﻣﻲ تسهیلات و برنامههای ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﺮای ﺧﺪﻣﺖ به اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ بهطور ﻣﺆﺛﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻧﻈﺎرت ﻣﻲﮔﺮدد.
۱۶.۴. دولتهای ﻋﻀﻮ، ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ از جمله ارائه ﺧﺪﻣﺎت ﺣﻤﺎﯾﺘﻲ را جهت ارﺗﻘﺎء ﻓﯿﺰﯾﻜﻲ، ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ، بهبود رواﻧﻲ، توانبخشی و ﭘﯿﻮﺳﺘﻦ ﻣﺠﺪد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﻣﻮرد اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ که بهﻧﻮﻋﻲ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ اﺳﺘﺜﻤﺎر، ﺧﺸﻮﻧﺖ ﯾﺎ ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪهاﻧﺪ، اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد. بهبود و ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ ﻣﺰﺑﻮر در ﻣﺤﯿﻄﻲ بهوﻗﻮع خواهد ﭘﯿﻮﺳﺖ که بهداشت، رﻓﺎه، ﻋﺰت ﻧﻔﺲ، ﺷﺄن و اﺳﺘﻘﻼل ﻓﺮد را ﭘﺮورش میدهد و نیازهای ﺧﺎص ﺟﻨﺴﯿﺘﻲ و ﺳﻨﻲ را در ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﯿﺮد.
۱۶.۵. دولتهای ﻋﻀﻮ، ﻗﻮاﻧﯿﻦ و سیاستهای ﻣﺆﺛﺮ ﺷﺎﻣﻞ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و سیاستهای ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺑﺮ زﻧﺎن و ﻛﻮدﻛﺎن را بهﻣﻨﻈﻮر ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦکه ﻣﻮاردی از اﺳﺘﺜﻤﺎر، ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﻧﺴﺒﺖ به اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ، رﺳﯿﺪﮔﻲ ﺷﺪه و در ﻣﻮﻗﻊ ﻣﻘﺘﻀﻲ ﻣﻮرد ﭘﯿﮕﺮد ﻗﺮار ﮔﯿﺮد، اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد.
ﻣﺎده ١٧- ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺷﺄن ﻓﺮد
هر ﻓﺮد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﺣﻖ اﺣﺘﺮام به ﺷﺄن ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ و روﺣﻲ ﺧﻮد ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﺎده ١٨- آزادی ﺗﺮدد و ﺗﺎﺑﻌﯿﺖ
۱۸.۱. دولتهای ﻋﻀﻮ، ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﻣﻮرد آزادی ﺗﺮدد، آزادی اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺤﻞ اﻗﺎﻣﺖ و ﺗﺎﺑﻌﯿﺖ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ را بهرﺳﻤﯿﺖ خواهند ﺷﻨﺎﺧﺖ از جمله ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦ که اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ:
افراد معلول، دارای ﺣﻖ أﺧﺬ و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺗﺎﺑﻌﯿﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و اﯾﻦکه از ﺗﺎﺑﻌﯿﺖ ﺧﻮد بهطور ﺧﻮدسرانه ﯾﺎ بهدﻟﯿﻞ ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، ﻣﺤﺮوم ﻧﻤﻲﮔﺮدﻧﺪ؛
۱۸.۱.۲. بهدﻟﯿﻞ ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﺗﻮاﻧﺎﯾﻲ أﺧﺬ، ﺗﻤﻠﻚ و اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﻨﺎد ﺗﺎﺑﻌﯿﺖ ﺧﻮﯾﺶ ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ اﺳﻨﺎد هویت ﯾﺎ بهﻛﺎرﮔﯿﺮی روﻧﺪهای ﻣﺮﺗﺒﻂ، ﻧﻈﯿﺮ روﻧﺪ مهاجرت که ممکن است ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ تسهیل در اﻋﻤﺎل ﺣﻖ آزادی ﺗﺮدد ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺤﺮوم نمیگردند؛
۱۸.۱.۳. آزاد ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ هر ﻛﺸﻮری از جمله ﻛﺸﻮر ﺧﻮد را ﺗﺮک ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ؛
۱۸.۱.۴. بهطور ﺧﻮدﺳﺮانه ﯾﺎ بهدﻟﯿﻞ ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﺣﻖ ورود به ﻛﺸﻮر ﺧﻮد ﻣﺤﺮوم ﻧﻤﻲﮔﺮدﻧﺪ.
۱۸.۲. ﻛﻮدﻛﺎن دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، بلافاصله ﭘﺲ از وﻻدت ﺛﺒﺖ خواهند ﮔﺮدﯾﺪ و از زﻣﺎن وﻻدت دارای ﺣﻖ ﺑﺮﺧﻮرداری از ﻧﺎم، ﺣﻖ أﺧﺬ ﺗﺎﺑﻌﯿﺖ و ﺗﺎ آنجائیکه ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﺣﻖ ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺗﻮﺳﻂ واﻟﺪﯾﻦ ﺑﺮﺧﻮردار خواهند ﮔﺮدﯾﺪ.
ﻣﺎده ١٩- زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺴﺘﻘﻞ و ﺣﻀﻮر در جامعه
دولتهای ﻋﻀﻮ اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، ﺣﻘﻮق ﺑﺮاﺑﺮ را جهت ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﻣﻮرد زﻧﺪﮔﻲ در جامعه ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﺴﺒﺖ به ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ بهرﺳﻤﯿﺖ خواهند ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺆﺛﺮ را جهت تسهیل در بهرهﻣﻨﺪی ﻛﺎﻣﻞ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از اﯾﻦ ﺣﻖ و ﺣﻀﻮر و ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﺎﻣﻞ آنها در جامعه از جمله ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻛﺮد:
۱۹.۱. اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ دارای اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ که ﻣﻜﺎن اﻗﺎﻣﺖ ﺧﻮد و ﻣﺤﻞ و اﻓﺮادی که ﻣﻲخواهند ﺑﺎ آنها زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ را ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ ﺑﺮﮔﺰﯾﻨﻨﺪ و ﻣﺠﺒﻮر به زﻧﺪﮔﻲ در ﺷﺮاﯾﻂ زﯾﺴﺘﻲ وﯾﮋهای ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ.
۱۹.۲. اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ دارای دﺳﺘﺮﺳﻲ به ﺧﺪﻣﺎت ﺣﻤﺎﯾﺘﻲ ﺧﺎﻧﮕﻲ، ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ و ﺳﺎﯾﺮ ﺧﺪﻣﺎت ﺣﻤﺎﯾﺘﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ از جمله مساعدتهای ﺷﺨﺼﻲ ﺿﺮوری ﺑﺮای ﺣﻤﺎﯾﺖ از زﻧﺪﮔﻲ و ﺣﻀﻮر در جامعه و ﭘﺮهیز از اﻧﺰوا ﯾﺎ ﺟﺪاﯾﻲ از اﺟﺘﻤﺎع ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ.
۱۹.۳. ﺧﺪﻣﺎت و تسهیلات اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮای ﻋﻤﻮم، جهت اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ مهیا و ﭘﺎﺳﺨﮕﻮی ﻧﯿﺎزهای آنها ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﺎده ٢٠- ﺗﺤﺮک ﺷﺨﺼﻲ
دولتهای ﻋﻀﻮ، جهت ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺗﺤﺮک ﺷﺨﺼﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ اﺳﺘﻘﻼل ﻣﻤﻜﻦ، ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﺆﺛﺮی را از جمله در ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد:
۲۰.۱. تسهیل ﺗﺤﺮک ﺷﺨﺼﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ بهﺷﯿﻮه و در زﻣﺎن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ آنها و ﺑﺎ هزینه ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ؛
۲۰.۲. تسهیل دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به کمکها، وﺳﺎﯾﻞ، فناوریهای ﻛﻤﻜﻲ و اﻧﻮاع مساعدتهای ﺣﻀﻮری و واسطهای ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻛﯿﻔﻲ از جمله فراهم ﺑﻮدن آﻧﺎن ﺑﺎ هزینه ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ؛
۲۰.۳. ارائه آﻣﻮزش در ﻣﻮرد مهارتهای ﺣﺮﻛﺘﻲ به اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و به ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﺘﺨﺼﺼﻲ که ﺑﺎ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻛﺎر ﻣﻲنمایند.
۲۰.۴. ﺗﺮﻏﯿﺐ نهادهایی که کمکها، وﺳﺎﯾﻞ و فناوریهای ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻛﯿﻔﻲ را ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻲﻧﻤﺎﯾﻨﺪ در جهت ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار دادن ﺗﻤﺎﻣﻲ جنبههای ﺣﺮﻛﺘﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
ﻣﺎده ٢١- آزادی ﺑﯿﺎن و ﻋﻘﯿﺪه و دﺳﺘﺮﺳﻲ به اﻃﻼﻋﺎت
دولتهای ﻋﻀﻮ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ را اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺣﻖ آزادی ﺑﯿﺎن و ﻋﻘﯿﺪه از جمله آزادی ﺟﺴﺖوﺟﻮ، درﯾﺎﻓﺖ و سهیم ﺷﺪن در اﻃﻼﻋﺎت و ﻋﻘﺎﯾﺪ را ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ و از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺷﻜﺎل ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻲ به اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮد و بهﮔﻮنهای که در ﻣﺎده (٢) این ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ، از جمله از راههای زﯾﺮ اﻋﻤﺎل ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ:
- ارائه اﻃﻼﻋﺎت درﻧﻈﺮ گرفته ﺷﺪه ﺑﺮای ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم به اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در اﺷﻜﺎل و فناوریهای ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس و ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ اﻧﻮاع ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، به ﻣﻮﻗﻊ و ﺑﺪون هزینه اضافی؛
- ﭘﺬﯾﺮش و تسهیل اﺳﺘﻔﺎده از زﺑﺎن اﺷﺎره، ﺑﺮﯾﻞ، روشهای ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻲ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺷﺪه و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ و ﺳﺎﯾﺮ ﺷﯿﻮهها، روشها و اﺷﻜﺎل ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮدﺷﺎن در ﺗﻌﺎﻣﻼت رﺳﻤﻲ؛
- ﻣﻠﺰم ﺳﺎﺧﺘﻦ نهادهای ﺧﺼﻮﺻﻲ که ارائه ﻛﻨﻨﺪه ﺧﺪﻣﺎت به ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم از جمله از ﻃﺮﯾﻖ اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ جهت ارائه اﻃﻼﻋﺎت و ﺧﺪﻣﺎت در اﺷﻜﺎل ﻣﻔﯿﺪ و ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﺑﺮای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
- ﺗﺮﻏﯿﺐ رسانههای همگانی از جمله ارائهﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﻃﻼﻋﺎت از ﻃﺮﯾﻖ اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ جهت ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﻧﻤﻮدن ﺧﺪﻣﺎت ﺧﻮد ﺑﺮای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
- ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ و ﺗﺮوﯾﺞ اﺳﺘﻔﺎده از زبانهای اﺷﺎره؛
ﻣﺎده ٢٢- اﺣﺘﺮام به ﺣﺮﯾﻢ ﺧﺼﻮﺻﻲ
۲۲.۱. هیچ ﻓﺮد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺘﻲ ﺻﺮفﻧﻈﺮ از ﻣﻜﺎن اﻗﺎﻣﺖ ﯾﺎ زﻧﺪﮔﻲ، ﻣﺸﻤﻮل دخالتهای خودسرانه ﯾﺎ ﻏﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ در اﻣﻮر ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮد، ﺧﺎﻧﻮاده، خانه، ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ اﺷﻜﺎل ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻲ ﯾﺎ حمله ﻏﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ به ﺷﺨﺼﯿﺖ و اﻋﺘﺒﺎرش ﻧﻤﻲﮔﺮدد. اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﺣﻖ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺪاﺧﻼت ﯾﺎ ﺣﻤﻼﺗﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ.
۲۲.۲. دولتهای ﻋﻀﻮ، ﺣﺮﯾﻢ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺨﺼﻲ، بهداشتی و ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻗﺮار خواهند داد.
ﻣﺎده ٢٣- اﺣﺘﺮام به خانه و ﺧﺎﻧﻮاده
۲۳.۱. دولتهای ﻋﻀﻮ، ﺑﺮای رﻓﻊ ﺗﺒﻌﯿﺾ ﻧﺴﺒﺖ به اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻮارد ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ازدواج، ﺧﺎﻧﻮاده، وﻇﺎﯾﻒ واﻟﺪﯾﻦ و رواﺑﻂ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﺆﺛﺮ و ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را اﺗﺨﺎذ خواهند ﻛﺮد ﺗﺎ ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ که:
۲۳.۱.۱. ﺣﻘﻮق ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ که به ﺳﻦ ازدواج رﺳﯿﺪهاﻧﺪ، جهت ازدواج و ﺗﺸﻜﯿﻞ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی رﺿﺎﯾﺖ ﻛﺎﻣﻞ و آزادانه همسران ﻣﻮردﻧﻈﺮ بهرﺳﻤﯿﺖ شناخته ﻣﻲﺷﻮد؛
۲۳.۱.۲. ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ جهت اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﯿﻢ بهﻃﻮر آزادانه و ﻣﺴﺆوﻻنه در ﻣﻮرد ﺗﻌﺪاد و ﻓﺎﺻله ﺑﯿﻦ ﻛﻮدﻛﺎن آنها و برﺧﻮرداری از دﺳﺘﺮﺳﻲ به اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺳﻦ، آﻣﻮزش، ﺗﺸﻜﯿﻞ ﺧﺎﻧﻮاده و ﺑﺎروری بهرﺳﻤﯿﺖ شناخته ﻣﻲﺷﻮد و روشهای ﺿﺮوری بهﻣﻨﻈﻮر ﻗﺎدر ﺳﺎﺧﺘﻦ آنها جهت اﻋﻤﺎل ﺣﻘﻮق ﻣﺬﻛﻮر ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﻲﮔﺮدد؛
۲۳.۱.۳. اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، از جمله ﻛﻮدﻛﺎن، ﺑﺎروری ﺧﻮد را ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
۲۳.۲. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، ﺣﻘﻮق و مسئولیتهای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را ﺑﺎ درﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻦ ﻗﯿﻤﻮﻣﺖ، ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ، مسئولیت، ﻓﺮزﻧﺪﺧﻮاﻧﺪﮔﻲ ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ نهادهای مشابه چنانچه اﯾﻦگونه مفاهیم در ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﻠﻲ وﺟﻮد داشته ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد. در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻮارد، ﻋﺎﻟﻲﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻛﻮدک ﺣﺎﺋﺰ اوﻟﻮﯾﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. دولتهای ﻋﻀﻮ کمکهای ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را جهت اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در اﺟﺮاء مسئولیتهای ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻛﻮدﻛﺎن آنها ارائه ﻣﻲﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
۲۳.۳. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که ﻛﻮدﻛﺎن دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ از ﺣﻘﻮق ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ. دولتهای ﻋﻀﻮ ﺑﺎ هدف ﺗﺤﻘﻖ ﺣﻘﻮق ﻣﺬﻛﻮر و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از اﺧﺘﻔﺎء، ﺗﺮک، ﻏﻔﻠﺖ و ﺗﻔﻜﯿﻚ ﻛﻮدﻛﺎن دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، تعهد خواهند ﻧﻤﻮد ﺗﺎ اﻃﻼﻋﺎت، ﺧﺪﻣﺎت و حمایتهای اولیه و ﺟﺎﻣﻊ را به ﻛﻮدﻛﺎن دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و ﺧﺎﻧﻮاده آنها ارائه ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
۲۳.۴. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که ﻛﻮدک از واﻟﺪﯾﻦ ﺧﻮد ﺑﺮﺧﻼف اراده آنها ﺟﺪا ﻧﮕﺮدد ﻣﮕﺮ زﻣﺎﻧﻲ که ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺻﺎﻟﺢ به ﺷﺮط ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت دﺳﺘﮕﺎههای اﺟﺮاﺋﻲ دوﻟﺘﻲ ﺗﻮﺳﻂ دادﮔﺎه، ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ که ﺑﺮ اﺳﺎسﺗﺸﺮﯾﻔﺎت و ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺣﺎﻛﻢ ﭼﻨﯿﻦ ﺟﺪاﯾﻲ جهت ﻋﺎﻟﻲﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻛﻮدک ﺿﺮوری ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. در هیچ ﻣﻮردی ﻛﻮدک از واﻟﺪﯾﻦ ﺧﻮد ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻛﻮدک ﯾﺎ ﯾﻜﻲ ﯾﺎ هردوی واﻟﺪﯾﻦ ﺟﺪا ﻧﻤﻲﮔﺮدد.
۲۳.۵. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ چنانچه واﻟﺪﯾﻦ ﺑﻼﻓﺼﻞ ﻗﺎدر ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ از ﻛﻮدک دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، تعهد خواهند ﻧﻤﻮد هرگونه ﺗﻼﺷﻲ را جهت ارائه مراقبتهای ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ در درون ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺰرﮔﺘﺮ و در ﺻﻮرت ﻧﺎﻛﺎﻣﻲ، در درون جامعه در ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ بهعمل آورﻧﺪ.
ﻣﺎده ٢۴- آﻣﻮزش
۲۴.۱. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، ﺣﻖ آﻣﻮزش را ﺑﺮای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ بهرﺳﻤﯿﺖ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ. دولتهای ﻋﻀﻮ از ﻧﻈﺮ ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ ﺣﻖ، ﺑﺪون ﺗﺒﻌﯿﺾ و ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮاﺑﺮ، ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﻲ ﻓﺮاﮔﯿﺮی را در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻄﻮح و بهﺻﻮرت آﻣﻮزش ﻣﺎداماﻟﻌﻤﺮ در ﻣﻮارد زﯾﺮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد:
۲۴.۱.۱. توسعه ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻮاﻧﺎئیهای اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﺣﺲ ﻣﻨﺰﻟﺖ و ﺧﻮد ارزﺷﻲ و ﺗﺤﻜﯿﻢ اﺣﺘﺮام به ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ، آزادیهای ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ و ﺗﻨﻮع اﻧﺴﺎﻧﻲ؛
۲۴.۱.۲. توسعه ﺷﺨﺼﯿﺖ، اﺳﺘﻌﺪاد و ﺧﻼﻗﯿﺖ ﺗﻮأم ﺑﺎ ﺗﻮاﻧﺎییهای ﺟﺴﻤﻲ و ذهنی اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺗﺎ نهایت ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪیهای آنها؛
۲۴.۱.۳. ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ جهت ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻣﺆﺛﺮ آﻧﺎن در جامعه آزاد؛
۲۴.۲. در ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ ﺣﻖ، دولتهای ﻋﻀﻮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که:
۲۴.۲.۱. اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﻧﻈﺎم آﻣﻮزش همگانی ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﺴﺘﺜﻨﻲ ﻧﻤﻲﮔﺮدﻧﺪ و اﯾﻦکه ﻛﻮدﻛﺎن دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻧﯿﺰ از آﻣﻮزش اﺟﺒﺎری و راﯾﮕﺎن اﺑﺘﺪاﯾﻲ ﯾﺎ متوسطه ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﺴﺘﺜﻨﻲ ﻧﻤﻲﮔﺮدﻧﺪ؛
۲۴.۲.۲. اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ به آﻣﻮزش اﺑﺘﺪاﯾﻲ و ﻣﺘﻮسطه راﯾﮕﺎن ﺑﺎ ﻛﯿﻔﯿﺖ و ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ در جوامعی که در آن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، دﺳﺘﺮﺳﻲ داشته ﺑﺎﺷﻨﺪ؛
۲۴.۲.۳. همسانﺳﺎزی ﻣﺘﻌﺎرف در ﻣﻮرد نیازهای ﻓﺮدی ارائه ﻣﻲﮔﺮدد؛
۲۴.۲.۴. اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻻزم در ﺣﻮزه ﻧﻈﺎم آﻣﻮزش همگانی را بهﻣﻨﻈﻮر تسهیل در آﻣﻮزش ﻣﺆﺛﺮ آنها درﯾﺎﻓﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﯾﻨﺪ؛
۲۴.۲.۵. ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﺣﻤﺎﯾﺘﻲ ﻓﺮدی ﻣﺆﺛﺮ در ﻣﺤﯿﻂهایی ارائه ﻣﻲﮔﺮدد که ﺣﺪاﻛﺜﺮ توسعه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و داﻧﺸﮕﺎهی ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ اهداف ﺣﻀﻮر ﻛﺎﻣﻞ را ﺳﺒﺐ ﮔﺮدد.
۲۴.۳. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را ﻗﺎدر خواهند ﺳﺎﺧﺖ که مهارتهای توسعه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و زﻧﺪﮔﻲ جهت تسهیل در ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﺎﻣﻞ و ﺑﺮاﺑﺮ آنها در اﻣﺮ آﻣﻮزش را بهﻋﻨﻮان اﻋﻀﺎی جامعه ﻓﺮا ﮔﯿﺮﻧﺪ. ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر دولتهای ﻋﻀﻮ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را از جمله در ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد:
۲۴.۳.۱. تسهیل آﻣﻮزش ﺧﻂ ﺑﺮﯾﻞ و خطهای ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ، ﺷﯿﻮههای ﺗﻘﻮﯾﺘﻲ و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ، روشها و قالبهای ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻲ و مهارتهای ﺗﺮددی و جهتﯾﺎﺑﻲ و تسهیل ﺣﻤﺎﯾﺖ و راهنمایی همسان؛
۲۴.۳.۲. تسهیل در ﯾﺎدﮔﯿﺮی زﺑﺎن اﯾﻤﺎ و اﺷﺎره و ارﺗﻘﺎء هویت زﺑﺎﻧﻲ جامعه ﻧﺎﺷﻨﻮاﯾﺎن؛
۲۴.۳.۳. ﺗﻀﻤﯿﻦ ارائه آﻣﻮزش به اﻓﺮاد و بهوﯾﮋه ﻛﻮدﻛﺎﻧﻲ که ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ، ﻧﺎﺷﻨﻮاﻧﺎ ﯾﺎ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ- ﻧﺎﺷﻨﻮا هستند به ﻣﻨﺎسبترﯾﻦ زبانها، ﺷﯿﻮهها و روشهای ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻲ ﺑﺮای اﻓﺮاد و در محیطهایی که توسعه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و داﻧﺸﮕﺎهی را به ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻲدهد.
۲۴.۴. دولتهای ﻋﻀﻮ بهﻣﻨﻈﻮر ﻛﻤﻚ به ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ ﺣﻖ، ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را بهﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﺨﺪام ﻣﻌﻠﻤﯿﻦ، از جمله ﻣﻌﻠﻤﯿﻦ دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ که از ﺷﺎﯾﺴﺘﮕﻲ در زﺑﺎن اﯾﻤﺎ و اﺷﺎره و ﯾﺎ ﺧﻂ ﺑﺮﯾﻞ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ و آﻣﻮزش اﻓﺮاد حرفهای و ﻛﺎرﻛﻨﺎﻧﻲ که در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻄﻮح آﻣﻮزﺷﻲ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد. ﭼﻨﯿﻦ آموزشهایی ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ آگاهی از ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﯿﻮههای ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ و ﺗﻘﻮﯾﺘﻲ و روشها و قالبهای ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻲ، ﻓﻨﻮن آﻣﻮزﺷﻲ و ﻣﻮاد ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز جهت ﺣﻤﺎﯾﺖ از اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ خواهد ﺑﻮد.
۲۴.۵. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻗﺎدر هستند به آموزشهای ﻋﺎﻟﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ، آموزشهای ﻓﻨﻲ و حرفهای، آﻣﻮزش وﯾﮋه ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن و آموزشهای ﻣﺎداماﻟﻌﻤﺮ ﺑﺪون ﺗﺒﻌﯿﺾ و ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﭘﯿﺪا ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. ﺑﺪﯾﻦﻣﻨﻈﻮر، دولتهای ﻋﻀﻮ، ﺗﺄﻣﯿﻦ همسانﺳﺎزی ﻣﺘﻌﺎرف ﺑﺮای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد.
ﻣﺎده ٢۵- بهداشت
دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، ﺑﺮای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، ﺣﻖ ﺑﺮﺧﻮرداری از ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﻌﯿﺎرهای ﻧﺎﯾﻞ ﺷﺪﻧﻲ بهداشتی را ﺑﺪون ﺗﺒﻌﯿﺾ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ بهرﺳﻤﯿﺖ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ را ﺑﺮای ﺗﻀﻤﯿﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به ﺧﺪﻣﺎت بهداشت که دارای ﺣﺴﺎسیتهای ﺟﻨﺴﯿﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ، از جمله ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ بهداشت را اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد. بهوﯾﮋه دولتهای ﻋﻀﻮ ﻣﻮارد زﯾﺮ را اﻧﺠﺎم خواهند داد:
- ﺑﺮای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، همان ﺣﺪ ﻛﯿﻔﯿﺖ و ﻣﻌﯿﺎرهای راﯾﮕﺎن ﯾﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮداﺧﺖ در ﻣﻮرد مراقبتها و ﺑﺮنامههای بهداشتی را همانگونه که ﺑﺮای ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ ارائه ﻣﻲﮔﺮدد از جمله در زمینه بهداشت ﺟﻨﺴﻲ و ﺑﺎروری و برنامههای بهداشت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺟﻤﻌﯿﺖ، فراهم خواهند ﻧﻤﻮد؛
- ﺧﺪﻣﺎت بهداشتی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ بهوﯾﮋه بهواسطه ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ آنها از جمله ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ و مداخله زودهنگام در ﺻﻮرت اﻗﺘﻀﺎء و ﺧﺪﻣﺎت، طراحی گردیده ﺑﺮای بهﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﻧﺎﺗﻮاﻧﺎئیهای ﺑﯿﺸﺘﺮ از جمله در ﻣﯿﺎن ﻛﻮدﻛﺎن و اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﺨﻮرده را فراهم خواهند ﻧﻤﻮد.
- اﯾﻦگونه ﺧﺪﻣﺎت بهداﺷﺘﻲ را در ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن در ﻧﺰدیکترﯾﻦ ﻣﺤﻞ بهﺟﻮاﻣﻊ آنها از جمله در ﻣﻨﺎﻃﻖ روﺳﺘﺎﯾﻲ فراهم خواهند ﻧﻤﻮد؛
- ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن بهداشت حرفهای را ﻣﻠﺰم به ارائه ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺑﺎ همان ﻛﯿﻔﯿﺖ ﺑﺮای ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ به اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از ﻃﺮﯾﻖ آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞ معیارهای اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺮای مراقبتهای بهداشتی ﻓﺮدی و ﻋﻤﻮﻣﻲ از جمله ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی رﺿﺎﯾﺖ آگاهانه و آزادانه ﻧﻈﯿﺮ ارﺗﻘﺎء آﮔﺎهی حقوق ﺑﺸﺮی، ﻣﻨﺰﻟﺖ، اﺳﺘﻘﻼل و اﺣﺘﯿﺎﺟﺎت اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ خواهند ﻛﺮد؛
- ﺗﺒﻌﯿﺾ علیه اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺗﺄﻣﯿﻦ بیمه درﻣﺎﻧﻲ و بیمه ﻋﻤﺮ را در ﺻﻮرﺗﻲکه اﯾﻦگونه بیمهها در ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻠﻲ ﻣﺠﺎز شناخته ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻤﻨﻮع خواهند ﻧﻤﻮد ﺗﺎ آنکه بهروﺷﻲ عادلانه و ﻣﻨﻄﻘﻲ ارائه ﮔﺮدﻧﺪ؛
- از اﻋﻤﺎل ﺗﺒﻌﯿﺾآﻣﯿﺰ مراقبتهای بهداشتی ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺎت بهداشتی ﯾﺎ ﻏﺬا و ﻣﺎﯾﻌﺎت ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی خواهند ﻧﻤﻮد.
ﻣﺎده ٢۶- ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ و ﺑﺎزﭘﺮوری
۲۶.۱. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ جهت ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺆﺛﺮی را از جمله از ﻃﺮﯾﻖ ﺣﻤﺎﯾﺖ از همتایان ﺧﻮد بهﻣﻨﻈﻮر ﻛﺴﺐ و ﺣﻔﻆ ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﺳﺘﻘﻼل، ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺎﯾﻲ حرفهای، ﺟﺴﻤﻲ، ذهنی و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺣﻀﻮر و ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﺎﻣﻞ در ﺗﻤﺎﻣﻲ جنبههای زﻧﺪﮔﻲ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻛﺮد. ﺑﺪﯾﻦﻣﻨﻈﻮر، دولتهای ﻋﻀﻮ، برنامهها و ﺧﺪﻣﺎت ﺟﺎﻣﻊ ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﻲ را بهویژه در ﺣﻮزه بهداشت، اﺳﺘﺨﺪام، آﻣﻮزش و ﺧﺪﻣﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺳﺎﻣﺎن داده، ﺗﺤﻜﯿﻢ ﻧﻤﻮده و ﺗﺪاوم ﻣﻲﺑﺨﺸﻨﺪ، بهگونهای که اﯾﻦگونه برنامهها و ﺧﺪﻣﺎت:
۲۶.۱.۱. ﺗﺎﺳﺮﺣﺪ اﻣﻜﺎن از ﻣﺮاﺣﻞ اولیه و ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ارزﯾﺎﺑﻲ ﭼﻨﺪ زمینهای نیازها و تواناییهای ﻓﺮدی آﻏﺎز ﮔﺮدد.
۲۶.۱.۲. ﻣﺸﺎرﻛﺖ و ﺣﻀﻮر در اﺟﺘﻤﺎع را ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻧﻤﻮده و ﺗﻤﺎﻣﻲ جنبههای جامعه داوطلبانه ﺑﻮده و در دﺳﺘﺮس اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد و ﺗﺎ ﺳﺮﺣﺪ اﻣﻜﺎن به اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت آﻧﺎن از جمله در ﻣﻨﺎﻃﻖ روﺳﺘﺎﯾﻲ ﻧﺰدﯾﻚ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
۲۶.۲. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، توسعه آﻣﻮزش اولیه و ﻣﺴﺘﻤﺮ اﻓﺮاد حرفهای و ﻛﺎرﻛﻨﺎﻧﻲ که ﺑﺎ ﺧﺪﻣﺎت ﺗﻮاﻧﺎﯾﻲ و ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ را ارﺗﻘﺎء خواهند ﺑﺨﺸﯿﺪ.
۲۶.۳. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، دﺳﺘﺮﺳﻲ داﻧﺶ و اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﯾﻞ و ﻓﻨﺎوریهای اﻣﺪادی ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﺮدﯾﺪه ﺑﺮای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را همانگونه که به ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ و ﺑﺎزﭘﺮوری ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ، ارﺗﻘﺎء خواهند ﺑﺨﺸﯿﺪ.
ﻣﺎده ٢٧- ﻛﺎر و اﺳﺘﺨﺪام
۲۷.۱. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، ﺣﻖ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را جهت ﻛﺎر ﻛﺮدن ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ بهرﺳﻤﯿﺖ خواهند ﺷﻨﺎﺧﺖ و اﯾﻦ اﻣﺮ ﺷﺎﻣﻞ ﺣﻖ ﺑﺮﺧﻮرداری از ﻓﺮﺻﺖ اﻣﺮار ﻣﻌﺎش از ﻃﺮﯾﻖ ﻛﺎر آزادانه اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه و پذیرفته ﺷﺪه در ﺑﺎزار ﻛﺎر و ﻣﺤﯿﻂ ﻛﺎری ﻣﻲﮔﺮدد که ﺑﺮای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺎز، ﻓﺮاﮔﯿﺮ و ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﺪ. دولتهای ﻋﻀﻮ از ﺗﺤﻘﻖ ﺣﻖ ﻛﺎر از جمله ﺑﺮای آن دسته از اﻓﺮادی که ﻃﻲ دوران اﺷﺘﻐﺎل دﭼﺎر ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ از ﻃﺮﯾﻖ اﺗﺨﺎذ اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﻨﺎﺳﺐ از جمله ﻗﺎﻧﻮنگذاری ﺑﺮای ﻣﻮارد زﯾﺮ ﺻﯿﺎﻧﺖ ﻧﻤﻮده و آن را ارﺗﻘﺎء خواهند ﺑﺨﺸﯿﺪ:
ﻣﻤﻨﻮﻋﯿﺖ ﺗﺒﻌﯿﺾ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺎ توجه به ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻮارد ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺷﻜﺎل اﺳﺘﺨﺪام، از جمله ﺷﺮاﯾﻂ ﺟﺬب، اﺳﺘﺨﺪام و اﺷﺘﻐﺎل، ﺗﺪاوم اﺷﺘﻐﺎل، ﭘﯿﺸﺒﺮد حرفهای و ﺷﺮاﯾﻂ ﻛﺎری بهداشتی و اﯾﻤﻨﻲ؛
۲۷.۱.۲. ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ ﺑﺮای ﺑﺮﺧﻮرداری از ﺷﺮاﯾﻂ ﻛﺎری ﻣﻨﺎﺳﺐ و عادلانه از جمله فرصتهای ﺑﺮاﺑﺮ و دﺳﺘﻤﺰد ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺮای کارهای دارای ارزش، ﺷﺮاﯾﻂ ﻛﺎری بهداشتی و اﯾﻤﻨﻲ ﺑﺮاﺑﺮ از جمله ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از آزار و اذﯾﺖ و ﻓﺮﯾﺎدرﺳﻲ از آﻻم؛
۲۷.۱.۳. ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺗﻮاﻧﺎﯾﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮای اﻋﻤﺎل ﺣﻘﻮق اتحادیه ﺗﺠﺎری و ﻛﺎرﮔﺮی ﺧﻮد ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ؛
۲۷.۱.۴. ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮای دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﺆﺛﺮ به برنامههای ﻋﻤﻮﻣﻲ آﺷﻨﺎﯾﻲ ﻓﻨﻲ و حرفهای، ﺧﺪﻣﺎتﻛﺎرﯾﺎﺑﻲ و آموزشهای حرفهای و ﻣﺴﺘﻤﺮ؛
۲۷.۱.۵. ﺗﺮﻏﯿﺐ ﻓﺮصتهای ﺷﻐﻠﻲ و ﭘﯿﺸﺮفتهای ﺣﺮفهای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺑﺎزار ﻛﺎر و همچنین ﯾﺎری در ﯾﺎﻓﺘﻦ، ﻛﺴﺐ، ﺣﻔﻆ و ﺑﺎزﮔﺸﺖ به اﺷﺘﻐﺎل؛
۲۷.۱.۶. ﺗﺮﻏﯿﺐ فرصتهای ﻣﺮﺑﻮط به ﺧﻮد اﺷﺘﻐﺎﻟﻲ، ﻛﺎرآﻓﺮﯾﻨﻲ، توسعه تعاونیها و ﺷﺮوع ﺧﻮدپیشهﮔﻲ؛
۲۷.۱.۷. اﺳﺘﺨﺪام اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺑﺨﺶ دوﻟﺘﻲ؛
۲۷.۱.۸. ﺗﺮﻏﯿﺐ اﺳﺘﺨﺪام اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻲ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺪاﺑﯿﺮ و سیاستهای ﻣﻨﺎﺳﺐ که ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه برنامههای اﻗﺪام ﺗﺮﺟﯿﺤﻲ، ﺗﺸﻮﯾﻘﻲ و ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﮔﺮدد؛
۲۷.۱.۹. تضمین ارائه ﺟﺎ و مکان ﻣﺘﻌﺎرف به اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در محیط ﻛﺎری؛
۲۷.۱.۱۰. ﺗﺮﻏﯿﺐ ﻛﺴﺐ تجربه در ﺑﺎزار ﻛﺎر آزاد ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
۲۷.۱.۱۱. ﺗﺮﻏﯿﺐ ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ حرفهای و ﺗﺨﺼﺼﻲ، اﺑﻘﺎء ﺷﻐﻠﻲ و برنامههای ﺑﺎزﮔﺸﺖ به ﻛﺎر ﺑﺮای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
۲۷.۲. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد که اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به ﺑﺮدﮔﻲ ﯾﺎ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﻛﺸﯿﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻛﺎر ﺑﺎ اﺟﺒﺎر و اﻛﺮاه ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﯾﺖ واﻗﻊ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ.
ﻣﺎده ٢٨- ﻣﻌﯿﺎر ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮای زﻧﺪﮔﻲ و ﺣﻤﺎﯾﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ
۲۸.۱. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، ﺣﻖ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﻣﻮرد ﻣﻌﯿﺎر ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮای زﻧﺪﮔﻲ آنها و خانوادههایشان از جمله، ﻏﺬا، ﭘﻮﺷﺎک و ﻣﺴﻜﻦ ﻣﻜﻔﻲ، و ﺗﺪاوم بهبود ﺷﺮاﯾﻂ زﻧﺪﮔﻲ را بهرﺳﻤﯿﺖ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را جهت ﭘﺎﺳﺪاری و ارﺗﻘﺎء ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ ﺣﻖ، ﺑﺪون ﺗﺒﻌﯿﺾ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد.
۲۸.۲. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، ﺣﻖ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ را در ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﯾﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و بهرهﻣﻨﺪی از اﯾﻦ ﺣﻖ ﺑﺪون ﺗﺒﻌﯿﺾ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ بهرﺳﻤﯿﺖ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را ﺑﺮای ﭘﺎﺳﺪاری و ارﺗﻘﺎء ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ ﺣﻖ از جمله اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ در ﻣﻮارد زﯾﺮ را اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد:
۲۸.۲.۱. ﺗﻀﻤﯿﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﺮاﺑﺮ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به ﺧﺪﻣﺎت آبهای بهداشتی و دﺳﺘﺮﺳﻲ به ﺧﺪﻣﺎت و وﺳﺎﯾﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮداﺧﺖ و ﺳﺎﯾﺮ کمکهای ﻣﺮﺑﻮط به نیازهای ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ؛
۲۸.۲.۲. ﺗﻀﻤﯿﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ بهوﯾﮋه زﻧﺎن و دﺧﺘﺮان دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﺨﻮرده دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به برنامههای اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺣﻤﺎﯾﺘﻲ و برنامههای ﻓﻘﺮزداﯾﻲ؛
۲۸.۲.۳. تضمین دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و خانوادهها یا آنها که در ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻲ بهﺳﺮﻣﻲﺑﺮﻧﺪ به کمکهای دوﻟﺘﻲ ﻣﺮﺑﻮط به هزینههای ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، از جمله اﺳﺘﺮاﺣﺖهای ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ، کمکهای ﻣﺎﻟﻲ، ﻣﺸﺎوره و آموزشهای ﻛﺎﻓﻲ؛
۲۸.۲.۴. ﺗﻀﻤﯿﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به برنامههای ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﻜﺎن؛
۲۸.۲.۵. تضمین دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﺮاﺑﺮ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به برنامهها و ﻣﺰاﯾﺎی ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﻲ؛
ﻣﺎده ٢٩- ﻣﺸﺎرﻛﺖ در زﻧﺪﮔﻲ ﺳﯿﺎﺳﻲ و ﻋﻤﻮﻣﻲ
دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ ﺑﺮای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، ﺣﻘﻮق ﺳﯿﺎﺳـﻲ و ﻓﺮﺻﺖ بهرهﻣﻨﺪی از آنها ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ را ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد و متعهد خواهند ﺷﺪ که:
۲۹.۱. ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ بهطور ﻣﺆﺛﺮ و ﻛﺎﻣﻞ در زﻧﺪﮔﻲ ﺳﯿﺎﺳﻲ و ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ، ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﯾﺎ از ﻃﺮﯾﻖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎﻧﻲ که آزادانه ﺑﺮﮔﺰﯾﺪهاﻧﺪ از جمله ﺣﻖ و ﻓﺮﺻﺖ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ جهت رأی دادن و ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه ﺷﺪن، ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، از جمله از ﻃﺮیق:
۲۹.۱.۱. ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦ که روﻧﺪ، تسهیلات و اﺑﺰار رأیﮔﯿﺮی، ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس و بهسهولت ﻗﺎﺑﻞ فهم و بهرهﮔﯿﺮی ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ؛
۲۹.۱.۲. ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺣﻖ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ جهت رأی دادن بهﻃﻮر ﻣﺨﻔﻲ و ﺑﺪون هراس در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت و همه ﭘﺮﺳﻲهای ﻋﻤﻮﻣﻲ، ﻧﺎﻣﺰد اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺷﺪن، ﺗﺼﺪی ﻣﺆﺛﺮ و اﯾﻔﺎء ﺗﻤﺎﻣﻲ وﻇﺎﯾﻒ ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻄﻮح دوﻟﺘﻲ و تسهیل اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺎوریهای ﺟﺪﯾﺪ و ﻛﻤﻜﻲ در ﺻﻮرت اﻗﺘﻀﺎء؛
۲۹.۱.۳. ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺑﯿﺎن آزادانه اراده اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ بهﻋﻨﻮان رأی دهنده و در اﯾﻦ جهت و در ﺟﺎﯾﻲکه ﺿﺮوری ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ درﺧﻮاﺳﺖ آﻧﺎن اﺟﺎزه ﯾﺎری در رأیﮔﯿﺮی به ﻓﺮد ﻣﻮرد اﻧﺘﺨﺎب آنها؛
۲۹.۲. بهﻃﻮر ﻓﻌﺎل ﻣﺤﯿﻄﻲ را که اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ بهطور ﻣﺆﺛﺮ و ﻛﺎﻣﻞ، ﺑﺪون ﺗﺒﻌﯿﺾ و ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ، در چهارچوب اﻣﻮر ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ را ارﺗﻘﺎء ﺑﺨﺸﻨﺪ و ﻣﺸﺎرﻛﺖ آﻧﺎن را در اﻣﻮر ﻋﻤﻮﻣﻲ از جمله ﻣﻮارد زﯾﺮ ﺗﺮﻏﯿﺐ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ:
۲۹.۲.۱. ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﻣﺠﺎﻣﻊ و سازمانهای ﻏﯿﺮدوﻟﺘﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﺳﯿﺎﺳﻲ و ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﺸﻮر و در فعالیتها و اداره اﺣﺰاب ﺳﯿﺎﺳﻲ؛
۲۹.۲.۲. شکلدهی و ﻋﻀﻮﯾﺖ سازمانهای وﯾﮋه اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ جهت ﻣﻌﺮﻓﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺳﻄﻮح ﻣﺤﻠﻲ، منطقهای، ﻣﻠﻲ و ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ؛
ﻣﺎده ٣٠- ﻣﺸﺎرﻛﺖ در زﻧﺪﮔﻲ فرهنگی، ﺗﻔﺮﯾﺢ، ﻓﺮاﻏﺖ و ورزش
۳۰.۱. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، ﺣﻖ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در جهت ﻣﺸﺎرﻛﺖ در زﻧﺪﮔﻲ فرهنگی ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ را بهرسمیت ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ را اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ که اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ:
۳۰.۱.۱. از دﺳﺘﺮﺳﻲ به اﻗﻼم فرهنگی به ﺻﻮرت ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ؛
از دﺳﺘﺮﺳﻲ به برنامههای ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮﻧﻲ، ﻓﯿﻠﻢ، ﺗﺌﺎﺗﺮ و ﺳﺎﯾﺮ فعالیتهای فرهنگی بهﺻﻮرت ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ؛
۳۰.۱.۳. از دﺳﺘﺮﺳﻲ به اﻣﺎﻛﻦ اﺟﺮاء برنامهها ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺎت فرهنگی ﻧﻈﯿﺮ ﺗﺌﺎﺗﺮ، ﻣﻮزه، ﺳﯿﻨﻤﺎ، کتابخانه و ﺧﺪﻣﺎت ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ و ﺗﺎ ﺳﺮﺣﺪ اﻣﻜﺎن از دﺳﺘﺮﺳﻲ به یادمانها و اﻣﺎﻛﻨﻲ که از ﻧﻈﺮ ﻣﻠﻲ- فرهنگی ﺣﺎﺋﺰ اهمیت ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ.
۳۰.۲. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را ﺑﺮای ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ جهت ﺑﺮﺧﻮرداری از ﻓﺮﺻﺖ توسعه و بهرهﮔﯿﺮی از ﺗﻮاﻧﺎﯾﻲهای ﺑﺎﻟﻘﻮه خلاقه، ﻓﻜﺮی و هنری آنها نه تنها بهواسطه اﻧﺘﻔﺎع شخصی آنها بلکه جهت اﻏﻨﺎی ﺟﺎمعه، اﺗﺨﺎذ خواهند نمود.
۳۰.۳. دولتهای ﻋﻀﻮ، ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را ﻃﺒﻖ ﺣﻘﻮق ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻞ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ که ﺣﻘﻮق ﻣﺎﻟﻜﯿﺖ ﻣﻌﻨﻮی، ﻣﺎﻧﻌﻲ ﺗﺒﻌﯿﺾآﻣﯿﺰ ﯾﺎ ﻏﯿﺮﻣﻨﻄﻘﻲ را در دﺳﺘﯿﺎﺑﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ به اﻗﻼم فرهنگی اﯾﺠﺎد ﻧﻤﻲﻧﻤﺎید.
۳۰.۴. اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ از ﺣﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ و ﺣﻤﺎﯾﺖ از هویت زﺑﺎﻧﻲ و فرهنگی ﻣﺨﺘﺺ به ﺧﻮد از جمله زﺑﺎن اﯾﻤﺎ و اﺷﺎره و فرهنگ ﻧﺎﺷﻨﻮاﯾﺎن ﺑﺮﺧﻮردار خواهند ﺑﻮد.
۳۰.۵. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، ﺑﺎ ﻧﯿﺖ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در جهت ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ در فعالیتهای ﺗﻔﺮﯾﺤﻲ، ﻓﺮاﻏﺘﻲ و ورزﺷﻲ، ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را در ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺗﺨﺎذ خواهند ﻛﺮد:
۳۰.۵.۱. ﺗﺮﻏﯿﺐ و ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﺸﺎرﻛﺖ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺗﺎ ﺳﺮﺣﺪ اﻣﻜﺎن در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻄﻮح فعالیتهای ﻋﻤﺪهﺳﺎزی ورزﺷﻲ؛
۳۰.۵.۲. ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦکه اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، از ﻓﺮﺻﺖ ﺳﺎﻣﺎندهی، توسعه و ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ورزشها و فعالیتهای ﺗﻔﺮﯾﺤﻲ وﯾﮋه ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﻦ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ، و ﺑﺪﯾﻦﻣﻨﻈﻮر، ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ، ﺗﺮﻏﯿﺐ ﺗﺪارک ﺗﻌﻠﯿﻢ، آﻣﻮزش و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ؛
۳۰.۵.۳. ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦکه اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از دﺳﺘﺮﺳﻲ به اﻣﺎﻛﻦ ورزﺷﻲ، ﺗﻔﺮﯾﺤﻲ و ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ؛
۳۰.۵.۴. ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦکه ﻛﻮدﻛﺎن دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻛﻮدﻛﺎن به ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﺑﺎزی، ﺗﻔﺮﯾﺢ و ﻓﻌﺎلیتهای ورزﺷﻲ و ﻓﺮاﻏﺘﻲ از جمله فعالیتهای درون ﻧﻈﺎم ﻣﺪارس ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ؛
۳۰.۵.۵. ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦکه، اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ از دﺳﺘﺮﺳﻲ به ﺧﺪﻣﺎت آنهایی که به ﺳﺎزﻣﺎندهی فعالیتهای ورزﺷﻲ، ﻓﺮاﻏﺘﻲ، ﮔﺮدﺷﮕﺮی و ﺗﻔﺮﯾﺤﻲ اﺷﺘﻐﺎل دارﻧﺪ، ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﻣﺎده٣١- ﺟﻤﻊآوری آﻣﺎر و دادهها
۳۱.۱. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ متعهد ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻨﺎﺳﺐ از جمله دادههای ﭘﮋوهشی و آﻣﺎری را در جهت ﻗﺎدر ﺳﺎﺧﺘﻦ آنها ﺑﺮای ﺗﻨﻈﯿﻢ و اﺟﺮاء سیاستها ﺑﺮای اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ به اینﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، ﺟﻤﻊآوری ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺟﻤﻊآوری و ﺣﻔﻆ اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎﯾﺪ:
۳۱.۱.۱. ﭘﺎدﻣﺎنهای پذیرفته ﺷﺪه ﺣﻘﻮﻗﻲ از جمله ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﺮﺑﻮط به ﺣﻔﻆ دادهها را در جهت ﺗﻀﻤﯿﻦ محرمانه ﺑﻮدن آنها و اﺣﺘﺮام به ﺣﺮﯾﻢ ﺷﺨﺼﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ رﻋﺎﯾﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ؛
۳۱.۱.۲. در جهت ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادیهای ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ و اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ، در ﺟﻤﻊآوری و اﺳﺘﻔﺎده از آﻣﺎر، هنجارهای پذیرفته ﺷﺪه ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ را رﻋﺎﯾﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ؛
۳۱.۲. اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻊآوری ﺷﺪه ﻃﺒﻖ اﯾﻦ ﻣﺎده، در ﺻﻮرت اﻗﺘﻀﺎء به ﺗﻔﻜﯿﻚ ارائه خواهد ﺷﺪ و در جهت ﻛﻤﻚ به ارزﯾﺎﺑﻲ اﺟﺮای تعهدات دولتهای ﻋﻀﻮ به ﻣﻮﺟﺐ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد و ﻣﻮاﻧﻌﻲکه اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در اﻋﻤﺎل ﺣﻘﻮﻗﺸﺎن ﺑﺎ آنها مواجه ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ را ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﯾﺪ.
۳۱.۳. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، مسئولیت ﻧﺸﺮ اﯾﻦگونه آﻣﺎر را بهعهده خواهند ﮔﺮﻓﺖ و دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و دﯾﮕﺮان به آنها را ﺗﻀﻤﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد.
ﻣﺎده ٣٢- همکاریهای ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ
۳۲.۱. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، اهمیت همکاریهای ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ و ارﺗﻘﺎء آن در ﺣﻤﺎﯾﺖ از تلاشهای ﻣﻠﻲ ﺑﺮای ﺗﺤﻘﻖ اهداف و ﻣﻘﺎﺻﺪ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن را بهرﺳﻤﯿﺖ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺆﺛﺮی را ﻣﯿﺎن دولتها و در ﺻﻮرت اﻗﺘﻀﺎء در ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺑﺎ جامعه ﻣﺪﻧﻲ، سازمانهای ﻣﺮﺗﺒﻂ منطقهای و ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ بهوﯾﮋه ﺳﺎزﻣﺎنهای ﻣﺮﺑﻮط به اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، اﺗﺨﺎذ خواهند کرد. ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﺬﻛﻮر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ، از جمله در ﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه ﻣﻮارد زﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ:
۳۲.۱.۱. ﺗﻀﻤﯿﻦ اﯾﻦکه همکاریهای ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ از جمله برنامههای توسعه ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ درﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه و ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ؛
۳۲.۱.۲. تسهیل و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻇﺮﻓﯿﺖﺳﺎزی از جمله از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺒﺎدل و ﺗﻘﺴﯿﻢ اﻃﻼﻋﺎت، ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت، برنامههای آﻣﻮزﺷﻲ و رویههای ﻣﻨﺎﺳﺐ؛
۳۲.۱.۳. تسهیل همکاری ﭘﮋوهشی و دﺳﺘﺮﺳﻲ به داﻧﺶ ﻓﻨﻲ و ﻋﻠﻤﻲ؛
۳۲.۱.۴. در ﺻﻮرت اﻗﺘﻀﺎء ﺗﺄﻣﯿﻦ کمکهای اﻗﺘﺼﺎدی و ﻓﻨﻲ از جمله از ﻃﺮﯾﻖ تسهیل دﺳﺘﺮﺳﻲ و تسهیم فناوریهای ﻣﺪدی و ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس و ﻧﯿﺰ از ﻃﺮﯾﻖ اﻧﺘﻘﺎل ﻓﻨﺎوری؛
۳۲.۲. ﻣﻔﺎد اﯾﻦ ﻣﺎده خدشهای به تعهدات هر دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ در اﯾﻔﺎء تعهدات ﺧﻮد به ﻣﻮﺟﺐ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن وارد نمینماید.
ﻣﺎده ٣٣- ﻧﻈﺎرت و اﺟﺮاء ملی
۳۳.۱. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﻧﻈﺎم ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺧﻮد، ﯾﻚ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻠﻲ درون دوﻟﺘﻲ را ﺑﺮای ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺟﺮاء اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺗﻌﯿﯿﻦ خواهند ﻧﻤﻮد و توجه ﻛﺎﻓﻲ را به اﯾﺠﺎد ﯾﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺳﺎزوﻛﺎرهای هماهنگی در درون دوﻟﺖ بهﻣﻨﻈﻮر تسهیل در اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ در بخشهای ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن و ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺒﺬول خواهند ﻛﺮد.
۳۳.۲. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺎم اداری و ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺧﻮد، در درون دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ، چهارﭼﻮﺑﻲ از جمله ﯾﻚ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎزوﻛﺎر ﻣﺴﺘﻘﻞ را در ﺻﻮرت اﻗﺘﻀﺎء بهﻣﻨﻈﻮر ارﺗﻘﺎء، ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﺟﺮای اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن اﯾﺠﺎد، ﺗﻌﯿﯿﻦ، ﺗﺤﻜﯿﻢ ﯾﺎ ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻧﻤﺎید. دولتهای ﻋﻀﻮ در ﺻﻮرت ﺗﻌﯿﯿﻦ ﯾﺎ اﯾﺠﺎد ﭼﻨﯿﻦ ﺳﺎزوﻛﺎری، اﺻﻮل ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ وﺿﻌﯿﺖ و ﻛﺎرﻛﺮد نهادهای ﻣﻠﻲ در ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﯾﺖ و ارﺗﻘﺎء ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ را ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار خواهند داد.
۳۳.۳. جامعه ﻣﺪﻧﻲ و بهوﯾﮋه اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ و سازمانهایی که ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه آنها ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻧﻈﺎرﺗﻲ، بهﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺸﺎرﻛﺖ و مداخله خواهند ﻧﻤﻮد.
ﻣﺎده ٣۴- ﮐﺎرﮔﺮوه ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ
۳۴.۱. کارﮔﺮوهی در ﻣﻮرد ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، که از اﯾﻦ ﭘﺲ “ﮐﺎرﮔﺮوه” ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﻲﺷﻮد، اﯾﺠﺎد خواهد ﮔﺮدﯾﺪ که وظایف زیر را اﻧﺠﺎم خواهد داد.
۳۴.۲. ﮐﺎرﮔﺮوه در زﻣﺎن ﻻزماﻻﺟﺮاء ﺷﺪن اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، ﻣﺮﻛﺐ از دوازده ﻛﺎرﺷﻨﺎس خواهد ﺑﻮد. ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﯾﺐ ﯾﺎ اﻟﺤﺎق ﺷﺼﺖ دوﻟﺖ دﯾﮕﺮ به اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، ﻋﻀﻮﯾﺖ در ﮐﺎرﮔﺮوه ﺗﺎ ﺷﺶ ﻋﻀﻮ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻲﯾﺎﺑﺪ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ به هجده ﻋﻀﻮ ﺑﺎﻟﻎ ﻣﻲﮔﺮدد.
۳۴.۳. اﻋﻀﺎء ﮐﺎرﮔﺮوه ﺑﺎ ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮد به اﻧﺠﺎم وظیفه خواهند ﭘﺮداﺧﺖ و از ﺟﺎﯾﮕﺎه واﻻی اﺧﻼﻗﻲ، ﺣﺴﻦ تجربه و ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪی در زمینه ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ این ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺑﺮﺧﻮردار خواهند ﺑﻮد. از دولتهای ﻋﻀﻮ به هنگام ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﺎﻣﺰدهای ﺧﻮد، دﻋﻮت خواهد ﮔﺮدﯾﺪ ﺗﺎ توجه ﻛﺎﻓﻲ را به ﻣﻔﺎد ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ٣ (ﻣﺎده (۴) اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻣﺒﺬول ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
۳۴.۴. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، ﺑﺎدرﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﻲ ﯾﻜﺴﺎن، درﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪﮔﻲ اﺷﻜﺎل ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن تمدنها، نظامهای ﺣﻘﻮﻗﻲ اﺳﺎﺳﻲ، ﺣﻀﻮر ﺟﻨﺴﯿﺘﻲ ﻣﺘﻮازن و ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ، اﻋﻀﺎی ﮐﺎرﮔﺮوه را ﺑﺮﻣﻲﮔﺰﯾﻨﻨﺪ.
۳۴.۵. اﻋﻀﺎء ﮐﺎرﮔﺮوه ﺑﺎ رأی ﻣﺨﻔﻲ، ﻃﻲ ﺟﻠﺴﺎت ﮔﺮدهمایی دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، از ﻣﯿﺎن فهرست ﻧﺎﻣﺰدهای دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ که از ﻣﯿﺎن اﺗﺒﺎع ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺰﯾﺪهاﻧﺪ، اﻧﺘﺨﺎب خواهند ﺷﺪ. در ﺟﻠﺴﺎت ﻣﺬﻛﻮر، که ﺑﺎ ﺣﻀﻮر دو ﺳﻮم دولتهای ﻋﻀﻮ رﺳﻤﯿﺖ خواهد ﯾﺎﻓﺖ، اﻓﺮادیکه ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﻌﺪاد آراء و اﻛﺜﺮﯾﺖ ﻣﻄﻠﻖ آرای ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﺣﺎﺿﺮ و رأی دهنده دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ را بهدﺳﺖ آورﻧﺪ، بهﻋﻀﻮﯾﺖ ﮐﺎرﮔﺮوه اﻧﺘﺨﺎب خواهند ﺷﺪ.
۳۴.۶. اوﻟﯿﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﮐﺎرﮔﺮوه ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻇﺮف ﺷﺶ ﻣﺎه ﭘﺲ از ﻻزماﻻﺟﺮاء ﺷﺪن اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺑﺮﮔﺰار خواهد ﺷﺪ. ﺣﺪاﻗﻞ چهار ﻣﺎه ﭘﯿﺶ از ﺑﺮﮔﺰاری هریک از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت، دﺑﯿﺮ ﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﻃﻲ نامهای ﺧﻄﺎب به دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، از آﻧﺎن دﻋﻮت خواهد ﻛﺮد ﻇﺮف دو ﻣﺎه ﻧﺎﻣﺰدهای ﺧﻮد را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. دﺑﯿﺮ ﻛﻞ ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎً فهرستی از اﺳﺎﻣﻲ همه ﻧﺎﻣﺰدها، به ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺣﺮوف اﻟﻔﺒﺎ و ﺑﺎ ذﻛﺮ ﻧﺎم دوﻟﺖ ﻋﻀﻮی که آنها را ﻧﺎﻣﺰد ﻧﻤﻮده اﺳﺖ، تهیه و به دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺗﺴﻠﯿﻢ خواهد ﻛﺮد.
۳۴.۷. اﻋﻀﺎء ﮐﺎرﮔﺮوه ﺑﺮای ﯾﻚ دوره چهارساله اﻧﺘﺨﺎب خواهند ﺷﺪ و تنها ﺑﺮای ﯾﻚ ﺑﺎر دﯾﮕﺮ واﺟﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. در هر ﺣﺎل دوره ﻋﻀﻮﯾﺖ ﺷﺶ ﻧﻔﺮ از اﻋﻀﺎء ﻣﻨﺘﺨﺐ در اوﻟﯿﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت، در ﭘﺎﯾﺎن دو ﺳﺎل خاتمه خواهد ﯾﺎﻓﺖ. ﺑﻼﻓﺎصله ﭘﺲ از اوﻟﯿﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت، اﺳﺎﻣﻲ اﯾﻦ ﺷﺶ ﻧﻔﺮ از ﻃﺮﯾﻖ قرعهﻛﺸﻲ ﺗﻮﺳﻂ رﺋﯿﺲ جلسه ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻨﺪ ۵ اﯾﻦ ﻣﺎده ﺗﻌﯿﯿﻦ خواهد ﺷﺪ.
۳۴.۸. اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺶ ﻋﻀﻮ دﯾﮕﺮ، ﻃﻲ ﺑﺮﭘﺎﯾﻲ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﻨﻈﻢ و ﻃﺒﻖ ﻣﻔﺎد ﻣﺮﺗﺒﻂ اﯾﻦ ﻣﺎده ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﯿﺮد.
۳۴.۹. در ﺻﻮرﺗﻲکه ﯾﻜﻲ از اﻋﻀﺎء ﮐﺎرﮔﺮوه ﻓﻮت ﻛﻨﺪ ﯾﺎ اﺳﺘﻌﻔﺎء دهد، ﯾﺎ به هر دﻟﯿﻠﻲ اﻋﻼم ﻧﻤﺎﯾﺪ که دﯾﮕﺮ ﻗﺎدر به اﻧﺠﺎم وظیفه ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ، دوﻟﺖ ﻋﻀﻮی که اﯾﻦ ﻋﻀﻮ را ﻧﺎﻣﺰد ﻛﺮده اﺳﺖ، ﻛﺎرﺷﻨﺎس دﯾﮕﺮی که دارای ﺷﺎﯾﺴﺘﮕﻲ و واﺟﺪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻨﺪرج در ﻣﻔﺎد ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﺎده ﺑﺎﺷﺪ را ﻣﻨﺼﻮب خواهد ﻛﺮد ﺗﺎ در ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه دوره، اﻧﺠﺎم وظیفه ﻧﻤﺎﯾﺪ.
۳۴.۱۰. ﮐﺎرﮔﺮوه، آﺋﯿﻦ ﻛﺎر ﺧﻮد را ﺗﻨﻈﯿﻢ خواهد ﻛﺮد.
۳۴.۱۱. دﺑﯿﺮﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ، ﻛﺎرﻛﻨﺎن و تجهیزات ﻻزم را ﺑﺮای اﯾﻔﺎی ﻣﺆﺛﺮ وﻇﺎﯾﻒ ﮐﺎرﮔﺮوه، به ﻣﻮﺟﺐ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن فراهم خواهد ﻧﻤﻮد و جلسه ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ آن را ﺑﺮﮔﺰار خواهد ﻛﺮد.
۳۴.۱۲. ﺑﺎ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻣﺠﻤﻊ ﻋﻤﻮﻣﻲ، اﻋﻀﺎء ﮐﺎرﮔﺮوهی که بهﻣﻮﺟﺐ اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺗﺸﻜﯿﻞ ﻣﻲﺷﻮد از ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ، ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﺮاﯾﻂ و ﻣﻘﺘﻀﯿﺎﺗﻲ که ﻣﺠﻤﻊ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اهمیت مسئولیتهای ﮐﺎرﮔﺮوه، ﻣﻘﺮری درﯾﺎﻓﺖ خواهند ﻧﻤﻮد.
۳۴.۱۳. اﻋﻀﺎء ﮐﺎرﮔﺮوه از تسهیلات، ﻣﺰاﯾﺎ و ﻣﺼﻮنیتهای ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن در ﻣﺄﻣﻮرﯾﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ، ﻣﻨﺪرج در بخشهای ذیرﺑﻂ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻣﺰاﯾﺎ و ﻣﺼﻮنیتهای ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ، ﺑﺮﺧﻮردار خواهند ﮔﺮدﯾﺪ.
ﻣﺎده ٣۵- ﮔﺰارش دولتهای ﻋﻀﻮ
۳۵.۱. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، از ﻃﺮﯾﻖ دﺑﯿﺮﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ، ﮔﺰارش ﺟﺎﻣﻌﻲ از ﺗﺪاﺑﯿﺮ اﺗﺨﺎذ ﮔﺮدﯾﺪه درﺧﺼﻮص به ﻣﻮرد اﺟﺮاء ﮔﺬاﺷﺘﻦ تعهدات، بهﻣﻮﺟﺐ این ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن و همچنین ﭘﯿﺸﺮفتهای حاصله در اﯾﻦ زمینه را ﻇﺮف دو ﺳﺎل پس از لازمالاجراء ﺷﺪن اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺑﺮای دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ ﻣﺮﺑﻮط به ﮐﺎرﮔﺮوه ﺗﺴﻠﯿﻢ خواهند ﻧﻤﻮد.
۳۵.۲. ﭘﺲ از آن، دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، ﮔﺰارشهای آﺗﻲ را ﺣﺪاﻗﻞ هر ۴ ﺳﺎل ﯾﻚﺑﺎر و ﭘﺲ از آن هرﮔﺎه که ﮐﺎرﮔﺮوه درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻨﺪ، ﺗﺴﻠﯿﻢ خواهند ﻧﻤود.
۳۵.۳. کارﮔﺮوه، درﺧﺼﻮص هرگونه دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﻣﺤﺘﻮای ﮔﺰارشها تصمیمگیری خواهد ﻧﻤﻮد.
۳۵.۴. دوﻟﺖ ﻋﻀﻮی که ﮔﺰارش اولیه ﺟﺎﻣﻊ را به ﮐﺎرﮔﺮوه ﺗﺴﻠﯿﻢ ﻛﺮده اﺳﺖ، ﻧﯿﺎز ﻧﯿﺴﺖ در ﮔﺰارشهای ﺑﻌﺪی ﺧﻮد، اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ را که ﻗﺒﻼً ارائه ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﺗﻜﺮار ﻧﻤﺎﯾﺪ.
به هنگام تهیه ﮔﺰارش ﺑﺮای ﮐﺎرﮔﺮوه، از دولتهای ﻋﻀﻮ درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻲﮔﺮدد که اﯾﻦ ﻋﻤﻞ را در روﻧﺪی ﺷﻔﺎف و ﺑﺎز اﻧﺠﺎم داده و توجه ﻛﺎﻓﻲ را به ﻣﻔﺎد ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ٣ ﻣﺎده ۴ اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻣﺒﺬول ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
۳۵.۵. ﻣﻲﺗﻮان در گزارشها ﻋﻮاﻣﻞ و ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ که ﺑﺮمیزان اﺟﺮاء تعهدات ﻧﺎﺷﻲ از اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ را ﻣﺸﺨﺺ ﺳﺎﺧﺖ.
ﻣﺎده ٣۶- ﺑﺮرﺳﻲ گزارشها
۳۶.۱. هرﯾﻚ از ﮔﺰارشها ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎرﮔﺮوه ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار خواهد ﮔﺮﻓﺖ و در ﺻﻮرﺗﻲکه ﻣﻘﺘﻀﻲ ﺑﺪاﻧﺪ پیشنهادات و توصیههای ﻛﻠﻲ را در ﻣﻮرد ﮔﺰارش ارائه و به دوﻟﺖ ذیرﺑﻂ اﺑﻼغ خواهد ﻧﻤﻮد. دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ هرگونه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ که ﺧﻮد ﺑﺮﻣﻲﮔﺰﯾﻨﺪ به ﮐﺎرﮔﺮوه ﭘﺎﺳﺦ دهد. ﮐﺎرﮔﺮوه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮی را از دولتهای ﻋﻀﻮ ذیرﺑﻂ در ﻣﻮرد اﺟﺮاء اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ.
۳۶.۲. در ﺻﻮرﺗﻲکه دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ ﺗﺄﺧﯿﺮ ﻋﻤﺪهای در ارائه ﮔﺰارش ﺧﻮد ﻧﻤﺎﯾﺪ، ﮐﺎرﮔﺮوه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ به دوﻟﺖ ذیرﺑﻂ ﺿﺮورت ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺤﻮه اﺟﺮاء اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن در آن دوﻟﺖ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد و ﻣﻮﺛﻖ در اﺧﺘﯿﺎر ﮐﺎرﮔﺮوه را اﺑﻼغ ﻧﻤﺎﯾﺪ. اﮔﺮ ﮔﺰارش ﻣﺮﺑﻮط ﻇﺮف ﻣﺪت سه ﻣﺎه ﭘﺲ از اﺑﻼغ، ﺗﺴﻠﯿﻢ ﮐﺎرﮔﺮوه ﻧﮕﺮدد، ﮐﺎرﮔﺮوه از دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ ذیرﺑﻂ دﻋﻮت خواهد ﻧﻤﻮد که در ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺰﺑﻮر ﻣﺸﺎرﻛﺖ ورزد. در ﺻﻮرﺗﻲکه دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ ذیرﺑﻂ ﺑﺎ ارائه ﮔﺰارش ﻣﺮﺑﻮط به ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﻲ ﺑﭙﺮدازد، ﻣﻔﺎد ﺑﻨﺪ ١ اﯾﻦ ﻣﺎده اﻋﻤﺎل خواهد ﺷﺪ.
۳۶.۳. دﺑﯿﺮ ﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ، گزارشها را در اﺧﺘﯿﺎر ﺗﻤﺎﻣﻲ دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ قرار خواهد داد.
۳۶.۴. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، ﮔﺰارشهای ﺧﻮد را بهﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮده، در کشورهای ﺧﻮﯾﺶ در اﺧﺘﯿﺎر ﻋﻤﻮم ﻗﺮار داده و دﺳﺘﺮﺳﻲ به پیشنهادات و توصیههای ﻛﻠﻲ ﻣﺮﺑﻮط به اﯾﻦ ﮔﺰارﺷﺎت را تسهیل ﻣﻲﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
۳۶.۵. ﮐﺎرﮔﺮوه در ﺻﻮرﺗﻲکه ﻣﻘﺘﻀﻲ ﺑﺪاﻧﺪ گزارشهای دولتهای ﻋﻀﻮ که ﺣﺎوی درﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺮای ﻣﺸﺎوره ﯾﺎ ﻣﺴﺎﻋﺪت ﻓﻨﻲ ﯾﺎ ﻧﻤﺎﯾﺎنگر ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ را همراه ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﺎت و توصیههایی که ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﮐﺎرﮔﺮوه در اﯾﻦ زمینه داشته ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺮای آژاﻧﺲهای ﺗﺨﺼﺼﻲ، ﺻﻨﺪوقها و برنامههای ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ و ﺳﺎﯾﺮ نهادهای صلاحیتدار ارﺳﺎل خواهد ﻧﻤﻮد.
ﻣﺎده ٣٧- همکاری بین دولتهای ﻋﻀﻮ و ﮐﺎرﮔﺮوه
۳۷.۱. هرﯾﻚ از دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ ﺑﺎ ﮐﺎرﮔﺮوه همکاری و به اﻋﻀﺎء آن در اﯾﻔﺎی وﻇﺎﯾﻔﺸﺎن ﯾﺎری خواهد ﻧﻤﻮد.
۳۷.۲. ﮐﺎرﮔﺮوه در رابطه ﺧﻮد ﺑﺎ دولتهای ﻋﻀﻮ، توجه ﻛﺎﻓﻲ را به راهها و روشهای ﮔﺴﺘﺮش ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻣﻠﻲ ﺑﺮای اﺟﺮاء اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن از جمله از ﻃﺮﯾﻖ همکاریهای ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﺒﺬول خواهد ﻧﻤﻮد.
ﻣﺎده ٣٨- ارﺗﺒﺎط ﮐﺎرﮔﺮوه ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ نهادها
بهﻣﻨﻈﻮر ﭘﯿﺸﺒﺮد اﺟﺮای ﻣﺆﺛﺮ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن و ﺗﺮﻏﯿﺐ همکاریهای ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ در زمینههای ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن:
۳۸.۱. آژانسهای ﺗﺨﺼﺼﻲ و ﺳﺎﯾﺮ نهادهای ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ از ﺣﻖ ﺣﻀﻮر در ﺑﺮرﺳﻲ اﺟﺮاء ﻣﻔﺎد اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺗﺎ آﻧﺠﺎﯾﻲکه در ﺣﻮزه وﻇﺎﯾﻒ آنها ﻗﺮار ﻣﻲﮔﯿﺮد، ﺑﺮﺧﻮردار خواهند ﮔﺮدﯾﺪ. ﮐﺎرﮔﺮوه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ درﺻﻮرﺗﻲکه ﻣﻘﺘﻀﻲ ﺑﺪاﻧﺪ از آژانسهای ﺗﺨﺼﺼﻲ و ﺳﺎﯾﺮ نهادهای ﺻﻼﺣﯿﺖدار جهت ارائه توصیههای کارشناسانه در ﻣﻮرد اﺟﺮاء ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن در زمینههایی که در ﺣﻮزه وﻇﺎﯾﻒ آنها ﻗﺮار ﻣﻲﮔﯿﺮد دﻋﻮت ﻧﻤﺎﯾﺪ. ﮐﺎرﮔﺮوه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از آژاﻧﺲهای ﺗﺨﺼﺼﻲ و ﺳﺎﯾﺮ نهادهای ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺑﺮای ارائه ﮔﺰارش در ﻣﻮرد اﺟﺮای ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن در زمینههایی که در ﺣﻮزه فعالیتهای آنها ﻗﺮار ﻣﻲﮔﯿﺮد، دﻋﻮت ﻧﻤﺎﯾﺪ.
۳۸.۲. ﮐﺎرﮔﺮوه در ﺻﻮرت اﻗﺘﻀﺎء در اﺟﺮای وﻇﺎﯾﻒ ﺧﻮد ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ نهادهای ذیرﺑﻂ که بهﻣﻮﺟﺐ ﻣﻌﺎهدات ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮی بینالمللی ﺗﺄﺳﯿﺲ ﮔﺮدﯾﺪهاﻧﺪ، از ﻧﻈﺮ ﺗﻀﻤﯿﻦ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﻲ در دﺳﺘﻮرالعملهای ﮔﺰارشدهی، پیشنهادات و توصیههای ﻛﻠﻲ ﻣﺮﺑﻮط و پرهیز از دوﺑﺎرهﻛﺎری و همﭘﻮﺷﺎﻧﻲ در اﺟﺮای وﻇﺎﯾﻒ آﻧﺎن، ﻣﺸﻮرت خواهد ﻧﻤﻮد.
ﻣﺎده ٣٩- ﮔﺰارش ﮐﺎرﮔﺮوه
ﮐﺎرﮔﺮوه هر دو ﺳﺎل ﯾﻚﺑﺎر به ﻣﺠﻤﻊ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺷﻮرای اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﻣﻮرد ﻓﻌﺎﻟﯿﺖهای ﺧﻮد ﮔﺰارش خواهد داد و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺑﺮرﺳﻲ گزارشها و اﻃﻼﻋﺎت واصله از دولتهای ﻋﻀﻮ، پیشنهادات و توصیههای ﻛﻠﻲ را ارائه ﻧﻤﺎﯾﺪ. در ﮔﺰارش ﮐﺎرﮔﺮوه، ﭼﻨﯿﻦ پیشنهادات و توصیههای ﻛﻠﻲ ﺗﻮأم ﺑﺎ ﻧﻈﺮات دولتهای ﻋﻀﻮ “در ﺻﻮرت وﺟﻮد” درج خواهد ﮔﺮدﯾﺪ.
ﻣﺎده ۴٠- فراهمایی دولتهای ﻋﻀﻮ
۴۰.۱. دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، بهﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ هر ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺟﺮاء اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، بهﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ در فراهمایی دولتهای ﻋﻀﻮ گردهم ﻣﻲآﯾﻨﺪ.
۴۰.۲. فراهمایی دولتهای ﻋﻀﻮ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺷﺶ ﻣﺎه ﭘﺲ از ﻻزماﻻﺟﺮاء ﺷﺪن اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، ﺗﻮﺳﻂ دﺑﯿﺮﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺑﺮﮔﺰار خواهد ﺷﺪ. نشستهای آﺗﻲ ﺗﻮﺳﻂ دﺑﯿﺮ ﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ بهﺻﻮرت هر دو ﺳﺎل ﯾﻚﺑﺎر ﯾﺎ ﺑﻨﺎ به ﺗﺼﻤﯿﻢ فراهمایی دولتهای ﻋﻀﻮ، ﺑﺮﮔﺰار خواهد ﺷﺪ.
ﻣﺎده ۴١- اﻣﯿﻦ (اﺳﻨﺎد)
دﺑﯿﺮﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ، اﻣﯿﻦ (اﺳﻨﺎد) اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن خواهد ﺑﻮد.
ﻣﺎده ۴٢- اﻣﻀﺎء
اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺑﺮای اﻣﻀﺎء ﺗﻤﺎﻣﻲ دولتها و سازمانهای همگرایی منطقهای در ﻣﻘﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ در ﻧﯿﻮﯾﻮرک از ﺗﺎرﯾﺦ ٣٠ ﻣﺎرس ۲۰۰۷ (۱۳۸۶.۰۱.۱۰) ﻣﻔﺘﻮح ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﺎده ۴٣- رﺿﺎﯾﺖ به ﻣﻠﺘﺰم ﺷﺪن
اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻣﻨﻮط به ﺗﺼﻮﯾﺐ دولتهای اﻣﻀﺎء ﻛﻨﻨﺪه و ﺗﺄﯾﯿﺪ رﺳﻤﻲ سازمانهای همگرایی منطقهای اﻣﻀﺎء ﻛﻨﻨﺪه خواهد ﺑﻮد. ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺑﺮای اﻟﺤﺎق هر دوﻟﺖ ﯾﺎ ﺳﺎزﻣﺎن همگرایی منطقهای که ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن را اﻣﻀﺎء ﻧﻨﻤﻮده اﺳﺖ، ﻣﻔﺘﻮح خواهد ﺑﻮد.
ﻣﺎده ۴۴- سازمانهای همگرایی منطقه ای
۴۴.۱. “ﺳﺎزﻣﺎن همگرایی منطقهای” به ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد که ﺗﻮﺳﻂ دولتهای ﺣﺎﻛﻢ در ﯾﻚ منطقه ﻣﺸﺨﺺ ﺗﺄﺳﯿﺲ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ و دولتهای ﻋﻀﻮ آن، ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺧﻮد را در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد ﺣﻜﻢ در اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن به آن ﺗﻔﻮﯾﺾ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ. ﭼﻨﯿﻦ سازمانهایی در اﺳﻨﺎد اﻟﺤﺎق ﯾﺎ ﺗﺄﯾﯿﺪ رﺳﻤﻲ ﺧﻮد، ﻣﺤﺪوده ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺧﻮﯾﺶ را در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد ﺣﻜﻢ در اﯾﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن اﻋﻼم خواهند ﻧﻤﻮد. ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎً آنها اﻣﯿﻦ اﺳﻨﺎد را از هرگونه ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺳﺎﺳﻲ در ﻣﺤﺪوده ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺧﻮد ﻣﻄﻠﻊ خواهند ﺳﺎﺧﺖ.
۴۴.۲. در اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، ارﺟﺎع به “دولتهای ﻋﻀﻮ” در ﻣﻮرد ﭼﻨﯿﻦ سازمانهایی در ﻣﺤﺪوده ﺻﻼﺣﯿﺖ آﻧﺎن اﻋﻤﺎل خواهد ﺷﺪ.
۴۴.۳. از ﻧﻈﺮ ﺑﻨﺪ (١) ﻣﺎده (۴۵) و بندهای (٢) و (٣) ﻣﺎده (۴٧) هرگونه ﺳﻨﺪ ﺗﻮدﯾﻊ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ سازمانهای همگرایی منطقهای در ﺷﻤﺎرش، در ﻧﻈﺮ گرفته نخواهد شد.
۴۴.۴. سازمانهای همگرایی منطقهای ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ در زمینه ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت در حیطه ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺧﻮﯾﺶ، ﺣﻖ رأی ﺧﻮد در فراهمایی دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ را ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد آراء ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ آنها که ﻋﻀﻮ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻧﯿﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ، اﻋﻤﺎل ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. در ﺻﻮرﺗﻲکه هرﯾﻚ از دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺬﻛﻮر، ﺣﻖ رأی ﺧﻮد را اﻋﻤﺎل ﻧﻤﺎﯾﺪ، ﭼﻨﯿﻦ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺣﻖ رأی ﺧﻮد را اﻋﻤﺎل نخواهد ﮐﺮد و بالعکس؛
ﻣﺎده ۴۵- ﻻزم اﻻﺟﺮاء ﺷﺪن
۴۵.۱. اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن، ﺳﻲ روز ﭘﺲ از ﺳﭙﺮده ﺷﺪن ﺑﯿﺴﺘﻤﯿﻦ ﺳﻨﺪ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﯾﺎ اﻟﺤﺎق ﻻزماﻻﺟﺮاء خواهد ﺷﺪ.
۴۵.۲. اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن در ﻣﻮرد هردوﻟﺖ ﯾﺎ ﺳﺎزﻣﺎن همگرایی منطقهای که ﭘﺲ از ﺳﭙﺮده ﺷﺪن ﺑﯿﺴﺘﻤﯿﻦ ﺳﻨﺪ ﺗﺼﻮﯾﺐ، ﺗﺄﯾﯿﺪ رﺳﻤﻲ ﯾﺎ اﻟﺤﺎق، ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن را ﺗﺼﻮﯾﺐ ﯾﺎ رﺳﻤﺎً ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﯾﺎ به آن ﻣﻠﺤﻖ ﻣﻲﺷﻮد، ﺳﻲ روز ﭘﺲ از ﺗﺎرﯾﺦ ﺳﭙﺮدن ﺳﻨﺪ ﻣﺰﺑﻮر آن، ﻻزماﻻﺟﺮاء خواهد ﺷﺪ.
ﻣﺎده ۴۶- ﻗﯿﻮد ﺗﺤﺪﯾﺪ تعهد
۴۶.۱. ﻗﯿﻮد ﺗﺤﺪﯾﺪ تعهدی که ﺑﺎ هدف و ﻣﻘﺼﻮد اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﻣﻐﺎﯾﺮت داشته ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﺠﺎز نخواهد ﺑﻮد.
۴۶.۲. ﻗﯿﻮد ﺗﺤﺪﯾﺪ تعهد در هر زﻣﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎزﭘﺲﮔﯿﺮی اﺳﺖ.
ﻣﺎده ۴٧- اصلاحیه ها
۴۷.۱. هرﯾﻚ از دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اصلاحیهای را در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن پیشنهاد ﻧﻤﻮده و آنرا به دﺑﯿﺮﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﻧﻤﺎﯾﺪ. دﺑﯿﺮﻛﻞ، اصلاحیه پیشنهادی را ﺑﺮای دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ ارﺳﺎل خواهد ﻧﻤﻮد و از آنها درﺧﻮاﺳﺖ خواهد ﻛﺮد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را درﺑﺎره ﺑﺮﮔﺰاری فراهمایی دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ بهﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺼﻤﯿﻢ در ﻣﻮرد پیشنهادات، اﻋﻼم ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. چنانچه ﻇﺮف چهارﻣﺎه از ﺗﺎرﯾﺦ مکاتبه ﻣﺬﻛﻮر، ﺣﺪاﻗﻞ ﯾﻚ ﺳﻮم دولتهای ﻋﻀﻮ، ﻣﻮاﻓﻖ ﭼﻨﯿﻦ فراهمایی ﺑﺎﺷﻨﺪ، دﺑﯿﺮﻛﻞ فراهمایی را ﺑﺎ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺑﺮﮔﺰار خواهد ﻛﺮد. هر اصلاحیهای که به ﺗﺼﻮﯾﺐ اﻛﺜﺮﯾﺖ دو ﺳﻮم دولتهای ﻋﻀﻮ ﺣﺎﺿﺮ و رأی دهنده ﺑﺮﺳﺪ، ﺗﻮﺳﻂ دﺑﯿﺮ ﻛﻞ به ﻣﺠﻤﻊ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺑﺮای ﺗﺼﻮﯾﺐ و ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎً جهت ﺗﻤﺎﻣﻲ دولتهای ﻋﻀﻮ ﺑﺮای ﭘﺬﯾﺮش، ﺗﺴﻠﯿﻢ خواهد ﺷﺪ.
۴۷.۲. اصلاحیهای که ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﻨﺪ (١) اﯾﻦ ﻣﺎده ﻣﻮرد ﭘﺬﯾﺮش و ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻗﺮار گرفته ﺑﺎﺷﺪ، ﺳﻲ روز ﭘﺲ از اﯾﻦکه ﺗﻌﺪاد اﺳﻨﺎد ﺳﭙﺮده ﺷﺪه ﭘﺬﯾﺮش به دو ﺳﻮم ﺗﻌﺪاد دولتهای ﻋﻀﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﺼﻮﯾﺐ اصلاحیه ﺑﺎﻟﻎ ﮔﺮدد، ﻻزماﻻﺟﺮاء خواهد ﺷﺪ. ﭘﺲ از آن، اصلاحیه ﺑﺮای هر دوﻟﺖ ﻋﻀﻮ ﺳﻲ روز ﭘﺲ از ﺳﭙﺮدن ﺳﻨﺪ ﭘﺬﯾﺮش آن، ﻻزماﻻﺟﺮاء خواهد ﺷﺪ. هر اصلاحیهای تنها ﺑﺮای آن دسته از دولتهای ﻋﻀﻮ که آن را پذیرفتهاﻧﺪ اﻟﺰامآور اﺳﺖ.
۴۷.۳. درﺻﻮرﺗﻲکه فراهمایی دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ به اﺗﻔﺎق آراء ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮد، اصلاحیهای که ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﻨﺪ (١) اﯾﻦ ﻣﺎده ﺗﺼﻮﯾﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ و اﻧﺤﺼﺎراً ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻮاد (٣٩) (٣٨) (٣۴) و (۴٠) ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺮای ﺗﻤﺎﻣﻲ دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ، ﺳﻲ روز ﭘﺲ از اینکه ﺗﻌﺪاد اﺳﻨﺎد ﺳﭙﺮده ﺷﺪه ﭘﺬﯾﺮش به دو ﺳﻮم ﺗﻌﺪاد دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﺼﻮﯾﺐ اصلاحیه ﺑﺎﻟﻎ ﮔﺮدد، ﻻزماﻻﺟﺮاء خواهد ﺷﺪ.
ﻣﺎده ۴٨- ﺧﺮوج از ﻋﻀﻮﯾﺖ در ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن
هرﯾﻚ از دوﻟﺖهای ﻋﻀﻮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ارﺳﺎل اطلاعیه ﻛﺘﺒﻲ به دﺑﯿﺮﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ از ﻋﻀﻮﯾﺖ در ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺧﺎرج ﮔﺮدد. ﺧﺮوج از ﻋﻀﻮﯾﺖ، ﯾﻚ ﺳﺎل ﭘﺲ از ﺗﺎرﯾﺦ درﯾﺎﻓﺖ اطلاعیه ﺗﻮﺳﻂ دﺑﯿﺮ ﻛﻞ ﺻﻮرت ﻣﻲﭘﺬﯾﺮد.
ﻣﺎده ۴٩- قالبهای ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس
ﻣﺘﻦ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن در قالبهای ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ارائه خواهد ﺷﺪ.
ﻣﺎده ۵٠- ﻣﺘﻮن اﺻﻠﻲ
متون ﻋﺮﺑﻲ، ﭼﯿﻨﻲ، اﻧﮕﻠﯿﺴﻲ، ﻓﺮاﻧﺴﻮی، روﺳﻲ و اﺳﭙﺎﻧﯿﺎﯾﻲ اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن از اﻋﺘﺒﺎر ﯾﻜﺴﺎن ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ. ﺑﺮای گواهی ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﺎﻻ اﻣﻀﺎء ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺗﺎماﻻﺧﺘﯿﺎر اﻣﻀﺎء ﻛﻨﻨﺪه زﯾﺮ که از ﻃﺮف دولتهای ﻣﺘﺒﻮع ﺧﻮد ﺑﺮای اﯾﻦ اﻣﺮ بهﻃﻮر ﻣﻘﺘﻀﻲ ﻣﺠﺎز ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ، اﯾﻦ ﮐﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن را اﻣﻀﺎء ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ .
ﻗﺎﻧﻮن ﻓﻮق ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮﻣﺎده واﺣﺪه ﻣﻨﻀﻢ به ﻣﺘﻦ ﻛﻨﻮاﻧﺴﯿﻮن ﺷﺎﻣﻞ مقدمه و ﭘﻨﺠﺎه ﻣﺎده در جلسه ﻋﻠﻨﻲ روز چهارشنبه ﻣﻮرخ سیزدهم آذرﻣﺎه یکهزار و ﺳﯿﺼﺪ و هشتاد و هفت ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرای اﺳﻼﻣﻲ ﺗﺼﻮﯾﺐ و در ﺗﺎرﯾﺦ ۱۳۸۷.۱۰.۰۴ به ﺗﺄﯾﯿﺪ ﺷﻮرای نگهبان رسید.
